Σοβαρές καταιγίδες, πλημμύρες, πυρκαγιές, ξηρασίες και καύσωνες έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και στον άνθρωπο, συχνά με μακροχρόνιες, ακόμα και μη αναστρέψιμες συνέπειες. Καθώς η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια των ακραίων κλιματικών φαινομένων έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, σύγχρονα εργαλεία που αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη ανοίγουν νέους δρόμους στην ανίχνευση, την πρόβλεψη και την εκτίμηση των επιπτώσεων. Αν και η αποτελεσματικότητά τους τίθεται ακόμα υπό διερεύνηση.
Μια διεθνής ομάδα ερευνητών, με τη συμμετοχή τριών Ελλήνων επιστημόνων, διερεύνησε τις δυνατότητες και τις προκλήσεις που φέρει η τεχνητή νοημοσύνη στον τομέα των ακραίων καιρικών και κλιματικών γεγονότων. Το σχετικό άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Communications».
«Είναι μια εποχή ευκαιρίας γι’ αυτές τις εφαρμογές. Αφενός τα τελευταία 20-30 χρόνια έχουμε δορυφόρους, μετεωρολογικούς σταθμούς, επίγεια δίκτυα, χάρτες γεωλογικούς, έχουμε συλλέξει δεδομένα που δεν είχαμε στο παρελθόν και πλέον έχουμε καταφέρει να μαζέψουμε μια ιστορικότητα για τα τελευταία χρόνια. Αφετέρου, έχουμε όλες αυτές τις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης που αλγοριθμικά έχουν αναπτυχθεί πάρα πολύ.
Είμαστε σε πολύ αρχικό στάδιο στην αξιοποίηση αυτών των μοντέλων για την πρόβλεψη και ανίχνευση των επιπτώσεων των ακραίων καιρικών φαινομένων. Οι επιστήμονες αναζητούν στα στοιχεία του παρελθόντος ανωμαλίες στα δεδομένα που ξεφεύγουν από την κανονικότητα και άρα τους οδηγούν στην ανίχνευση ενός ακραίου φαινομένου. Η ανίχνευση και ο εντοπισμός ακραίων φαινομένων γεωγραφικά σε βάθος χρόνου είναι θεμελιώδους σημασίας για την εκτίμηση των επιπτώσεων και τη βελτίωση των στρατηγικών πρόβλεψης και μετριασμού.
Η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στην ανάλυση ακραίων συμβάντων αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως οι ζητήματα διαχείρισης δεδομένων και οι προκαταλήψεις. Ο Ιωάννης Πράπας, υποψήφιος διδάκτορας σε συνεπίβλεψη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και του Πανεπιστημίου της Βαλένθια, εξηγεί ότι «είναι σημαντικό να τονίσουμε το πόσο δύσκολη είναι η προσέγγιση των ακραίων φαινομένων από την τεχνητή νοημοσύνη, καθώς τα φαινόμενα είναι σπάνια και τα μοντέλα εργάζονται με βάση πολλά δεδομένα.
Επιπλέον, η αξιοπιστία είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα που καλείται να κερδίσει η τεχνητή νοημοσύνη, ώστε να μπορέσουν να αξιοποιηθούν τα μοντέλα από επιχειρησιακούς ή άλλους φορείς. «Ειδικά στις περιπτώσεις που χρειάζεται η λήψη αποφάσεων από κάποιον φορέα, όπως την πυροσβεστική ή την πολιτική προστασία, είναι σημαντικό να μπορούμε να έχουμε ένα στοιχείο για το πόσο σίγουροι είμαστε για μία πρόβλεψη», επισημαίνει ο Σπύρος Κονδυλάτος.
Το επιστημονικό άρθρο είναι διαθέσιμο στο λινκ: https://www.nature.com/articles/s41467-025-56573-8
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
