Η Επανάσταση του 1821 ήταν ένας αγώνας εθνικής παλιγγενεσίας που στηρίχθηκε στη συμμετοχή και τη θυσία Ελλήνων από όλες τις περιοχές της χώρας. Ωστόσο, η ιστοριογραφία έχει επικεντρωθεί κυρίως στις μάχες της Πελοποννήσου, της Στερεάς Ελλάδας και των νησιών, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα την συμβολή των περιοχών που παρέμειναν υπό οθωμανικό ζυγό καθ’ όλη τη διάρκεια του Αγώνα. Μια από αυτές τις περιοχές είναι η Θεσσαλία, η οποία συμμετείχε ενεργά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ιστορικός ερευνητής και εκδότης του περιοδικού «Θεσσαλικό Ημερολόγιο» Κώστας Σπανός, αν και η συμμετοχή «αποδίδεται εν είδει τηλεγραφήματος, η μελέτη… δίνει μία πολύ διαφορετική εικόνα, μία εικόνα μεγάλης συμμετοχής των Θεσσαλών, όχι μόνο των ορεινών περιοχών, αλλά και των πεδινών, παρά την ύπαρξη στη Λάρισα και στα Τρίκαλα μεγάλων μονάδων του οθωμανικού στρατού». Στην πραγματικότητα, οι Θεσσαλοί δεν ήταν απλοί θεατές της Επανάστασης, αλλά πολέμησαν σε διάφορα μέτωπα, συμμετέχοντας σε κρίσιμες μάχες όπως η άμυνα του Μεσολογγίου.
Η αντίσταση των Θεσσαλών απέναντι στον οθωμανικό ζυγό δεν ξεκίνησε το 1821. «Η διάθεση των Θεσσαλών για αποτίμηση του ζυγού δεν εκδηλώθηκε στις παραμονές του 1821, αλλά πολύ νωρίς, ήδη στις αρχές του 15ου αιώνα και συνεχίστηκε με επαναστατικά κινήματα τον 17ο αιώνα και τον 19ο αιώνα», αναφέρει ο κ. Σπανός.
Η Θεσσαλία δεν ησύχασε ούτε τους επόμενους αιώνες. Τον 17ο αιώνα, ο μητροπολίτης Λάρισας Διονύσιος ο Φιλόσοφος ηγήθηκε δύο εξεγέρσεις, το 1600 και το 1611, κατά των Οθωμανών, αν και αμφότερες δέχτηκαν καταστολή με σκληρότητα.
Η τελευταία, πριν από το 1821, προσπάθεια των Θεσσαλών για αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού σημειώθηκε στην περιοχή της Καλαμπάκας, το 1808, όπως εξηγεί ο κ. Σπανός σημειώνοντας ότι «ο παπάς και αρματολός ενός τμήματος των Χασίων Θύμνιος Βλαχάβας… ήταν αποφασισμένοι να πεθάνουν για την ελευθερία του τόπου τους».
Παρά την ισχυρή παρουσία οθωμανικού στρατού στις μεγάλες πόλεις της, η Θεσσαλία δεν έμεινε αμέτοχη στην Επανάσταση. «Επειδή στη Λάρισα και στα Τρίκαλα μεγάλες μονάδες οθωμανικού στρατού, οι Θεσσαλοί επαναστάτησαν λίγο αργότερα από τους Έλληνες των νότιων διαμερισμάτων», αναφέρει.
Η επανάσταση ξέσπασε πρώτα στο Πήλιο στις 7 Μαΐου 1821, αλλά οι τουρκικές δυνάμεις αντέδρασαν άμεσα και κατέπνιξαν την εξέγερση. «Η πολιορκία του κάστρου του Βόλου… οδήγησε το εγχείρημά τους σε αποτυχία», σημειώνει.
Αν και η επανάσταση στη Θεσσαλία δεν πέτυχε, οι Θεσσαλοί αγωνίστηκαν σε όλη την Ελλάδα. «Το πολιορκημένο Μεσολόγγι το υπερασπίστηκαν, μεταξύ των άλλων, και 600 Ασπροποταμίτες…», σύμφωνα με τον ιστορικό ερευνητή.
Η Θεσσαλία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση περιοχών της χώρας, καθώς οι Θεσσαλοί ναυτικοί συμμετείχαν και στον ναυτικό αγώνα, με πιο γνωστό τον Ζαγοριανό πυρπολητή Γιώργο Καραγιαννόπουλο.
Η μη ένταξη της Θεσσαλίας στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος προκάλεσε απογοήτευση, αλλά δεν έκαμψε το φρόνημα των κατοίκων της, όπως υπογραμμίζει ο ιστορικός ερευνητής.
Για τους παραπάνω λόγους, η ιστορία της Θεσσαλίας πρέπει να αναγνωριστεί με περισσότερη έκταση, κάνοντας ειδική μνεία στους θεσσαλούς αγωνιστές που συμμετείχαν στον αγώνα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
