Ας φανταστούμε μια μεσαιωνική θεατρική σκηνή με βασιλιάδες, βασιλοπούλες και ιππότες. Αν παραλλάξουμε τη σκηνή, το αποτέλεσμα θα είναι η «Διήγηση Μαργαρώνας και Ιμπερίου», ένα έμμετρο ελληνικό μυθιστόρημα που δημοσιεύεται το 1543 και επανεκδίδεται κατ’ επανάληψη μέχρι το 1806, δείχνοντας την επίδραση που άσκησε στο αναγνωστικό κοινό για τρεις αιώνες. Η «Διήγηση Μαργαρώνας και Ιμπερίου» κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη, σε επιμέλεια και εισαγωγή του Κώστα Γιαβή. Η επιστημονική έκδοση του έργου πραγματοποιήθηκε το 2019 από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και βραβεύτηκε το 2020 από την Ακαδημία Αθηνών.
Η ιπποτική λογοτεχνία γεννήθηκε στην καρδιά της Ευρώπης και κορυφώθηκε τον 12ο αιώνα, αλλά από τον 15ο αιώνα και μετά άρχισε να απευθύνεται σε ευρύτερα στρώματα, χάνοντας τα αριστοκρατικά της χαρακτηριστικά. Οι ιπποτικές ιστορίες γοήτευαν τους αναγνώστες που ήθελαν κάτι πιο κοντά στα καθημερινά τους γούστα και στα κοινωνικά τους πρότυπα.
Το έμμετρο μυθιστόρημα της Μαργαρώνας και του Ιμπέριου αντικατοπτρίζει το νέο πνεύμα της εποχής. Ο Ιμπέριος δεν είναι ο ιδανικός ιππότης καθώς φεύγει δυσαρεστημένος από την άρνηση του πατέρα του να αναγνωρίσει την ανδραγαθία του, ενώ η Μαργαρώνα έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να παντρευτεί χωρίς τη θέλησή της.
Η ανανεωμένη ιπποτική ιστορία τροφοδοτεί τους αναγνώστες με κονταρομαχίες, τολμηρές πράξεις και ερωτικούς θριάμβους, ενώ προσεγγίζει τις προσδοκίες των πλουσίων και των αστών. Το κυνήγι του χρήματος, οι υπεραυξημένες ανασφάλειες των γονέων για τα παιδιά τους, και η σημαία της γυναικείας αυτονομίας αναδεικνύονται στο έργο.
Ο Κώστας Γιαβής αναφέρει ότι η «Μαργαρώνα» διεκδικεί το δικαίωμα του αναγνώστη να ελέγχει την αρχική γλώσσα των κειμένων ως προϋπόθεση της ερμηνευτικής διαδικασίας. Η δυνατότητα να επιστρέφουμε επαναληπτικά στις πηγές των πληροφοριών δημιουργεί απαιτητικότερους αναγνώστες και πολίτες.
Το αίτημα για φρέσκια ανάγνωση επαναφέρει την παλιά ιστορία από άλλη γωνία. Οι φιλόλογοι έχουν διαπιστώσει ότι οι ιστορίες του 16ου αιώνα ενίσχυαν τους γυναικείους χαρακτήρες για να γίνουν ελκυστικότερα στα αναγνωστικά κοινά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
