Μετά την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Παύλου Μελά για την παραχώρηση κατά χρήση στο υπουργείο Πολιτισμού των Κτιρίων Δ και Β4 εντός του π. Στρατοπέδου Παύλου Μελά στη Δυτική Θεσσαλονίκη, προκειμένου να ιδρυθεί το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, το υπουργείο Πολιτισμού προχωρεί στις σχετικές διαδικασίες για την ένταξη του έργου στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία» του ΕΣΠΑ 2021-2027. Οι μελέτες εκπονήθηκαν με χρηματοδότηση του υπουργείου Πολιτισμού μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτιστικής Ανάπτυξης. Η αποκατάσταση και λειτουργία του Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού στα δύο κτίρια του π. Στρατοπέδου Παύλου Μελά διατηρεί ζωντανή τη μνήμη και τιμά την προσφορά των Ελλήνων προσφύγων στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης.
Η υπουργός Πολιτισμού δήλωσε: «Στόχος μας είναι το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού να αποτελέσει μια πολύτιμη κιβωτό εθνικής μνήμης, ανακεφαλαιώνοντας την ιστορία του Ελληνισμού της Ανατολής.» Το υπουργείο θα παραδώσει το μουσείο στον δήμο για τη λειτουργία του, ενώ η μουσειογραφική μελέτη διασφαλίζει την ενιαία έκθεση.
Η κεντρική μουσειολογική ιδέα αναλύει το προσφυγικό ζήτημα από την εποχή της Μικρασιατικής Καταστροφής έως σήμερα, με έμφαση στην έννοια του «ανήκειν» και πώς αυτή επηρεάζεται από τις ιστορικές συνθήκες. Η μουσειακή έκθεση θα διαμορφωθεί σε δύο τμήματα που θα αναπαριστούν τις γειτονιές των προσφύγων στην Ανατολή και τις συνοικίες της Θεσσαλονίκης, με κύριο μέλημα την αφύπνιση των αναμνήσεων.
Η μόνιμη έκθεση του μουσείου θα εξερευνά την ιστορία των ελληνικών προσφυγικών πληθυσμών που εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη. Το πρώτο τμήμα της έκθεσης θα αναφέρεται στις γειτονιές της Μικρασίας, ενώ το δεύτερο θα επικεντρώνεται στην πολιτιστική κληρονομιά τους. Η πλειονότητα των εκθεμάτων προέρχεται από την Καππαδοκία και την ευρύτερη περιοχή του Πόντου.
