Ένα σημαντικό και σπάνιο εύρημα επιφύλαξε η φετινή ανασκαφή στο μινωικό ανάκτορο των Αρχανών στην Κρήτη, όπου η αρχαιολόγος δρ Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη συνέχισε την αρχαιολογική έρευνα για τη συμπλήρωση της εικόνας του τριώροφου κτηρίου, το οποίο διαδραμάτισε, παράλληλα με την Κνωσό, σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του Μινωικού πολιτισμού. Η αποκάλυψη ενός Ιερού Πύλης, μοναδικού στοιχείου που εντοπίζεται για πρώτη φορά σε μινωικό ανάκτορο, δηλώνει τη θρησκευτική σημασία του χώρου. Όπως πληροφορεί ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, το Ιερό Πύλης βρίσκεται έξω από την κύρια είσοδο στο ίδιο σημείο όπου έχουν αποκαλυφθεί τέσσερις βωμοί, καθώς και οι δύο βραχίονες της λίθινης κατασκευής εξέδρας.
Στην φετινή ανασκαφή, εκτός από μία βάση διπλού πελέκεως που είχε αποκαλυφθεί παλαιότερα, βρέθηκε μία ακόμη πυραμιδοειδής βάση στην εξέδρα, ενώ πιθανή είναι και η ύπαρξη τρίτης, καθώς σώζεται αποσπασματικά στον δυτικό βραχίονα. Οι ανασκαφές επιφύλαξαν εντυπωσιακές πληροφορίες, καθώς αποκαλύφθηκαν σημαντικά καλλιτεχνικά ευρήματα και αρχιτεκτονικά στοιχεία. Ο στόχος της έρευνας ήταν η αποσαφήνιση ορισμένων κτηριακών καταλοίπων.
Όπως αναφέρει το ΥΠΠΟ, στο νότιο τμήμα της φετινής έρευνας, μία αυλή ανασκάφηκε σε τμήμα χώρου 96 τ.μ. Στην ανατολική πλευρά, η ανασκαφή βρήκε αρχικά τεράστια επίχωση από πλήθος πεσμένων ογκωδών λίθων, με ελάχιστα ευρήματα που προήλθαν από το στρώμα αυτό. Κάτω από διαταραγμένο στρώμα, αποκαλύφθηκε το μυκηναϊκό στρώμα καταστροφής από πυρκαγιά που είχε επιφέρει μεγάλες ζημιές στο μινωικό ανάκτορο.
Το πιο ενδιαφέρον εύρημα ήταν η αποκάλυψη του οικοδομικού συστήματος μιας Ιεράς Πύλης στην είσοδο του ανακτόρου, η οποία πλαισιωνόταν από βωμούς και εξέδρα. Με μυκηναϊκά ιερά πύλης έχει ασχοληθεί ο Σ. Χαριτωνίδης με κύριο παράδειγμα κόγχη στην Πύλη των Λεόντων στις Μυκήνες. Στην Κρήτη, εξάλλου, αναφέρεται η Ειλείθυια Προθυραία, κατ’ εξοχήν κρητική θεότητα, που δηλώνει την προστασία της σε έναν χώρο.
Η ανάλυση των ευρημάτων συνεχίζεται, με νέα στοιχεία να προστίθενται στην κατανόηση του Μινωικού πολιτισμού και της αρχιτεκτονικής του. Η ανασκαφή για την περίοδο του 2024 διεξάγεται από την εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία υπό τη διεύθυνση της δόκτορος Έφης Σαπουνά-Σακελλαράκη.
