Μετά τις δύο επιτυχημένες εκθέσεις «Το φαινόμενο της πεταλούδας» στο Εργοστάσιο Μουζάκης Πεταλούδα και «Reality Check I-II» στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής Δαφνί, ο αστικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός artefact athens και ο επιμελητής Κώστας Πράπογλου ενεργοποιούν ένα ακόμα ιστορικό κτίριο στην καρδιά της Αθήνας, το Μέγαρο Σλήμαν-Μελά στην οδό Πανεπιστήμιου 46, με την παρουσίαση της έκθεσης «wanderlust (φιλαποδημία)/all passports» (17/10-17/11). Ο εμβληματικός χώρος που μέχρι πρόσφατα στέγαζε τον κινηματογράφο «Ιντεάλ» φιλοξενεί έργα σύγχρονης τέχνης που εστιάζουν σε νοήματα μνήμης, ιστορικότητας και διαπροσωπικών αφηγήσεων.
Λαμβάνοντας υπόψη την εννοιολογική σημασία του ταξιδιού αλλά και πιο συγκεκριμένα του Ομηρικού ταξιδιού και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον καθένα μας, η έκθεση επιχειρεί να φέρει το κοινό κοντά σε ιδέες εσωτερικής εξερεύνησης, υπαρξιακής αναζήτησης και συναισθηματικής ανάτασης. «Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν διαχειρίζονται την έννοια του ταξιδιού ως εσωτερική διαδρομή, σαν ένα ταξίδι πνεύματος και ψυχής στον χώρο και τον χρόνο.»
Στο «wanderlust/all passports» συμμετέχουν 44 καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι μέσα από τα έργα τους – εγκαταστάσεις, γλυπτά, βίντεο, ζωγραφική, ηχοτοπία κ.ά. – φιλοδοξούν να προσφέρουν μια εμπειρία πλήρους εμβύθισης. Ενθαρρύνοντας κάθε επισκέπτη να μπει σε διαδικασία ενδοσκόπησης και να συνδεθεί με την καθολική αναζήτηση νέων νοημάτων, ταυτότητας και αλληλεσυνδεσιμότητας, η έκθεση ενώνει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, καλώντας μας να αναλογιστούμε την ουσία των ταξιδιών μας σε έναν διαρκώς εξελισσόμενο κόσμο.
Η έκθεση εξετάζει την ταυτότητα και τη μακρά ιστορία του Μεγάρου Σλήμαν-Μελά, καθώς και τη σημασία του ως τοπόσημου που χαρακτηρίζεται από διαρκείς μεταβάσεις και αλλαγές χρήσεων. Παράλληλα, η έννοια της αλληλεσυνδεσιμότητας των ανθρώπων και των πραγματικοτήτων τόσο σε μεταφορικό όσο και σε κυριολεκτικό επίπεδο αποτελεί άλλον έναν άξονα της έκθεσης.
Χτισμένο από τον αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ το 1890 για την οικογένεια του ερασιτέχνη αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν, το Μέγαρο ξεκίνησε τη ζωή του ως συγκρότημα οικογενειακών κατοικιών. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, χρησιμοποιήθηκε για να στεγάσει το Αρσάκειο εκπαιδευτικό ίδρυμα και αργότερα μετατράπηκε σε γραφεία και καταστήματα που άφησαν το αποτύπωμά τους στην κοινωνική ζωή της πόλης. Σήμερα, το κτίριο βρίσκεται ξανά σε μετάβαση καθώς θα μετατραπεί σε ξενοδοχείο, με αποκατεστημένα όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία και διακοσμητικά χαρακτηριστικά που χάθηκαν με την πάροδο του χρόνου.
Οι μεγάλες αίθουσες, τα μικρότερα δωμάτια, οι διάδρομοι και τα διάφορα περάσματα του κτιρίου συγκροτούν μια συνειδησιακή ροή και μια συναισθηματική διαδρομή. Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες συνομιλούν με έννοιες του χωροχρόνου και πραγματεύονται νοήματα που σχετίζονται με το μέλλον μέσα από το πρίσμα του παρελθόντος και του παρόντος.
Το κτίριο αναδύεται ως μία ζωντανή οντότητα, όπου κάθε καλλιτέχνης επανακαθορίζει τον εαυτό του, ενώ κάθε επισκέπτης περιπλανιέται μέσα σε αυτό, αναζητώντας και αποκαλύπτοντας ασυνείδητα τις δικές του αναφορές και καταβολές. Μάλιστα, παρόλο που κάθε εικαστικός έχει ένα ξεχωριστό χώρο, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να συνδιαλαγούν μαζί τους ακολουθώντας τη δική τους προσωπική χαρτογράφηση της έκθεσης.
«Όπως τα σώματα, οι αισθήσεις, τα συναισθήματα, οι έννοιες και τα υλικά συγχωνεύονται σε μια κατάσταση ανθρωποκεντρικής αλληλεπίδρασης, αναδύεται μια ενέργεια που γεφυρώνει τα πάντα, βάζοντάς μας όλους μέσα σε ένα αέναο υπαρξιακό ταξίδι. Η ενεργοποίηση αυτού του χώρου αντιπροσωπεύει συμβολικά μια πνοή ζωής, δημιουργικότητας και έμπνευσης. Σηματοδοτεί μια ζωτική δύναμη και μια επιθυμία για αναγέννηση και εξέλιξη. Είναι σαν ένα νέο διαβατήριο για αναρίθμητους προορισμούς», σημειώνει ο Κώστας Πράπογλου.
Ανάμεσα στα έργα που μπορεί να θαυμάσουν οι επισκέπτες είναι η εγκατάσταση «I Changed My Route to Have Your Gaze» (2024) της Εοζέν Αγκοπιάν, η οποία αντανακλά το πλούσιο παρελθόν του κτιρίου. Επιπλέον, η εγκατάσταση της Άννας Αμπαριώτου «…the cosmos exists…at last we are free to travel…they told us…» (2024) πλέκει τη βιβλική αφήγηση της Κιβωτού του Νώε με σύγχρονες ανησυχίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Στην κινηματογραφική οδύσσεια του Robert Cahen με τίτλο «L’ENTRE» (2014-2024), μεταφερόμαστε σε έναν κόσμο αιθέριων μορφών που περιπλανώνται μέσα στον χρόνο και τον χώρο. Επιπλέον, η εγκατάσταση της Μάρως Ζαχαρογιάννη με τίτλο «My Body, My Prerogative» (2024) προσκαλεί τους θεατές σε μια οδύσσεια που συγχωνεύει τον χώρο με το σώμα, υφαίνοντας μια αφήγηση που εκτείνεται στο απέραντο συνεχές του χωροχρόνου.
Τέλος, η εμβυθιστική εγκατάσταση της Ισμήνης Σαμανίδου «all we need is light and time, acosmicdance, look up» (2024) οδηγεί τους θεατές σε μια πολυδιάστατη σύμπραξη φωτός και σκιάς, μεταμορφώνοντας τον αρχιτεκτονικό χώρο σε μια χρονοκάψουλα που αιωρείται μεταξύ του ένδοξου παρελθόντος και των μελλοντικών δυνατοτήτων.
