Της Δήμητρας Αθανασοπούλου
Πριν από καιρό -λίγο μετά το δημοψήφισμα- η ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Politico είχε επιχειρήσει να καταδυθεί στον ψυχισμό του Αλέξη Τσίπρα θέτοντας το ερώτημα εάν είναι επιπόλαιος, ιδιοφυής ή τρελός.
Τότε έγινε ευρέως λόγος για μια διπολική άσκηση εξουσίας από έναν ηγέτη που έπεφτε ξαφνικά σε κατάθλιψη. Λίγο αργότερα ο Φρανσουά Ολάντ τον χαρακτήρισε αφελή πολιτικό για τον οποίο ένιωσε κάτι ανάμεσα σε στοργή και ευθύνη, προφανώς γιατί συναισθάνθηκε τον «διχασμό» του. Έκτοτε ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει πάψει ούτε στιγμή να ασκεί την εξουσία με τρόπο διφορούμενο αποδεικνύοντας πως έχει ένα βασικό ταλέντο: να διαχειρίζεται την «αμφιθυμία» του σύγχρονου Έλληνα. Και μάλιστα με επιτυχία. Ίσως γιατί είναι ο ίδιος φορέας μιας αμφιθυμίας, ταλαντευόμενος από κούνια ανάμεσα στην ριζοσπαστική αριστερά και στον σοσιαλισμό του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο αντικομφορμιστής στον τρόπο ζωής και ένδυσης, χωρίς γραβάτα και γάμο- υποκλίνεται με φυσικότητα στην Εκκλησία και στους θεσμούς ενώ συνάπτει δεσμούς με τις παραδοσιακές εξουσίες του τόπου. Μέχρι που «διαπράττει» το άνοιγμα στην κεντροαριστερά και την διεμβόλιση του ΠΑΣΟΚ- κάτι που εκπλήσσει δίχως να αποτελεί έκπληξη.
Άραγε ο Αλέξης Τσίπρας ταυτίζεται με τον Ανδρέα Παπανδρέου ή απλά θέλει να εμφανίζεται έτσι;
Ο τρόπος που μιλά, κινείται και απευθύνεται στον κόσμο θυμίζει τον ηγέτη του ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ εξάλλου σημάδεψε την αρχή της ζωή του. Οι πολιτικές καταβολές της εύπορης οικογένειας ήταν «πράσινες». Αν και ο ίδιος ακολούθησε φαινομενικά άλλο δρόμο, η «γονεϊκή επιθυμία» τον «παλινδρόμησε» στις γνώριμες οδούς. Σύντομα ο Έλληνας Πρωθυπουργός έβγαλε από το πολιτικό του κάδρο την τακτική της σύγκρουσης και άρχισε να αναζητά τρόπους για να γίνει λαοφιλής. Είναι άραγε αυτό το ιδεώδες εγώ του Αλέξη Τσίπρα; Το ιδεώδες του εγώ, δηλαδή η διάσταση της προσωπικότητας που προκύπτει από τη συγχώνευση του ναρκισσισμού- δηλαδή την εξιδανίκευση του εγώ- και των ταυτίσεων με τους γονείς και των συλλογικών ιδανικών- είναι όπως όλα δείχνουν «πράσινο» και κεντροαριστερό. Το ιδανικό του εγώ, το μοντέλο δηλαδή με το οποίο το υποκείμενο επιδιώκει να συμμορφωθεί, παραπέμπει στον Ανδρέα Παπανδρέου. Αυτή μπορεί να είναι και ψυχαναλυτική εξήγηση για το ρεσάλτο του Τσίπρα στην κεντροαριστερά.
Ο Τσίπρας αναζητά την αποδοχή
Να υπενθυμίσουμε πως στο βιβλίο του «Η Αλλαγή τελείωσε νωρίς» ο Παρασκευάς Αυγερινός περιγράφει τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής (μανιοκατάθλιψη) από την οποία υπέφερε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Δεν μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα εάν ο Έλληνας Πρωθυπουργός πάσχει από κάποια διπολική διαταραχή. Εμφάνισε κάποια καταθλιπτικά συμπτώματα μόνο την περίοδο της μεγάλης κρίσης σύμφωνα με τις μαρτυρίες των οικείων του. Η ταύτιση του όμως με τον ιστορικό ηγέτη του ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να επεκταθεί ακόμα και σε αυτό το πεδίο, το ψυχικό. Αναζητά μονίμως την αποδοχή- την αγάπη όπως θα έλεγαν οι ψυχαναλυτές – είναι χαμογελαστός και προσηνής και σίγουρα δεν είναι ο τυπικός νάρκισσος. Ούτε ο τυπικός ψεύτης . Ακόμα και η ύστατη μυθομανία του –είναι ένα σύμπτωμα με στόχο ο «ψεύτικος εαυτός» να υπερασπιστεί τον «αυθεντικό εαυτό» του σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία. Χωρίς αναστολές καθώς και ο ίδιος ο «ψεύτης» πιστεύει σταδιακά τη φανταστική του ιστόρηση.
