Έως το τέλος του Απριλίου, κάθε κράτος-μέλος που επιθυμεί να ενεργοποιήσει τη νέα ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να υποβάλει το σχετικό αίτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη συνέχεια, η Κομισιόν θα εξετάσει τα αιτήματα και θα διατυπώσει συστάσεις τον Ιούνιο, με το Συμβούλιο της ΕΕ να λαμβάνει την τελική απόφαση τον Ιούλιο, αφού προηγηθούν έντονες διαβουλεύσεις.
Η ρήτρα, που θα ισχύσει για τέσσερα χρόνια (2025-2028) – μετά το 2028, η ΕΕ θα αξιολογήσει εάν απαιτείται παράταση – θα παρέχει στα κράτη-μέλη μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, χωρίς να παραβιάζονται οι νέοι, ιδιαίτερα αυστηροί, κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Όπως αναφέρουν κυβερνητικοί παράγοντες, η εφαρμογή της ρήτρας θα αποτελέσει θετικό γεγονός για την Ελλάδα, καθώς η χώρα διαθέτει διαχρονικά μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ στην άμυνα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το 2022, οι αμυντικές δαπάνες ανήλθαν στο 2,6% του ΑΕΠ, υπερκαλύπτοντας τον στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ.
Η νέα ρήτρα διαφυγής είναι ένας μηχανισμός που επιτρέπει στα κράτη-μέλη να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες σε κρίσιμες περιόδους, όπως η τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση, χωρίς να παραβιάζουν τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ.
Η ευελιξία αφορά τόσο τις επενδύσεις όσο και τις τρέχουσες δαπάνες που σχετίζονται με την άμυνα, επιτρέποντας την κάλυψη δαπανών για την πρόσληψη και εκπαίδευση στρατιωτικού προσωπικού, καθώς και για την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού.
Μετά τη λήξη της ρήτρας διαφυγής, τα κράτη θα πρέπει να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση των αμυντικών τους δαπανών μέσα από τον ετήσιο προϋπολογισμό τους, με την ΕΕ να επανεξετάζει την κατάσταση το 2028.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
