Συνέντευξη στην Δήμητρα Αθανασοπούλου
Αφότου το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε τον αριθμό των εισακτέων στις πανεπιστημιακές σχολές -μόλις λίγες ημέρες πριν από τις ευρωεκλογές- ο Κώστας Γαβρόγλου δίνει απαντήσεις στην Politik για τα ερωτήματα που γεννά η νέα αρχιτεκτονική της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Μία εβδομάδα προτού χτυπήσει το πρώτο κουδούνι των πανελλαδικών και σχεδόν ένα μήνα προτού οδηγηθούμε -όπως όλα δείχνουν- σε εθνικές εκλογές, ο υπουργός Παιδείας ξεχωρίζει τις σημαντικότερες αλλαγές από αυτές που προώθησε αποσαφηνίζοντας διάφορα ζητήματα γύρω από την ανωτατικοποίηση των ΤΕΙ, τη σύνδεση με την αγορά εργασίας και τα επαγγελματικά δικαιώματα. «Η απαξίωση της Γ’ Λυκείου, που σήμερα είναι μια τάξη ανύπαρκτη, είναι ένα πρόβλημα πολύ ουσιαστικό. Παρά τις συνεχείς δημόσιες εκκλήσεις μου -και από το βήμα της Βουλής- η αντιπολίτευση δεν θέλησε να δεσμευτεί ότι βλέπει το πρόβλημα ούτε, βεβαίως, να προτείνει λύσεις» υπογραμμίζει, απαντώντας στην ερώτηση σχετικά με το πόσο αξιοκρατικό είναι το νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
-Από τις αλλαγές που προωθήσατε ποιες ξεχωρίζετε ως πιο σημαντικές και θα θέλατε να μείνουν -ανεξάρτητα από αλλαγή κυβέρνησης- ώστε να αποδώσουν καρπούς σε βάθος χρόνου; Και ποιες εκτιμάτε πως θα αλλάξουν άμεσα από μία άλλη κυβέρνηση και με ποιο σκεπτικό;
«Προχωρήσαμε μεταρρυθμίσεις σε ένα ευρύ φάσμα της εκπαίδευσης. Ολοκληρώσαμε τη νέα αρχιτεκτονική των πανεπιστημίων μας, απλοποιήσαμε την Γ’ Λυκείου που θα είναι πλέον ένα προπαρασκευαστικό έτος, προχωρήσαμε στη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης στα πανεπιστήμια, θεσπίσαμε τη δίχρονη υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση, αναβαθμίσαμε τα επαγγελματικά λύκεια. Η ΝΔ το μόνο που επαναλαμβάνει είναι ότι θα καταργήσει όλους τους νόμους Μπαλτά-Φίλη- Γαβρόγλου. Δεν μπορώ να σκεφτώ ποιοι θεωρούν αυτό ως εκπαιδευτική πολιτική. Επίσης σημαντικό: Εμείς δείξαμε έμπρακτα ότι προχωράμε στους διορισμούς 15.000 μόνιμων εκπαιδευτικών, αρχής γενομένης με τους 4.500 μόνιμους διορισμούς στην ειδική αγωγή και εκπαίδευση για τη νέα σχολική χρονιά. Όμως, δεν μπορώ να αγνοήσω, ως ενδεικτικό των προθέσεων της ΝΔ, τη δήλωση την επομένη των ευρωεκλογών από τα χείλη του αντιπροέδρου της ΝΔ, Κωστή Χατζηδάκη, ότι στο δημόσιο θα νομοθετήσουν το 1 προς 5 σε αντίθεση με εμάς που μετά από σκληρή διαπραγμάτευση καταφέραμε το 1 προς 1».
«Εκπαίδευση σημαίνει μόρφωση και εφόδια»
-Οι μαθητές για πρώτη φορά συμπληρώνουν μηχανογραφικά όπου θα υπάρχουν μόνο πανεπιστημιακά τμήματα. Τι απαντάτε σε όσους υποστηρίζουν πως η κατάργηση των τεχνολογικών ιδρυμάτων θα δυσκολέψει τη σύνδεση με την αγορά εργασίας και ποιος τελικά ο στόχος της πανεπιστημιοποίησης;
«Οι συνέργειες πανεπιστημίων–ΤΕΙ που αποφασίστηκαν από τα ίδια τα Ιδρύματα -δηλαδή με διαδικασίες από κάτω προς τα πάνω- διαμόρφωσαν μια νέα αρχιτεκτονική για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και αποτελούν μόνο έναν από τους πολλούς άξονες αυτής της αρχιτεκτονικής. Μαζί με τα παραδοσιακά τμήματα δημιουργήθηκαν νέα τμήματα με νέα γνωστικά πεδία. Παράλληλα, δημιουργούνται τα διετή προγράμματα σπουδών. Από τον Οκτώβριο του 2019 τουλάχιστον 2.000 απόφοιτοι των ΕΠΑΛ θα μπορούν να εγγραφούν σε αυτά και να αποκτήσουν επαγγελματικά πιστοποιητικά ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Κομβικό ρόλο στη νέα αρχιτεκτονική της ανώτατης εκπαίδευσης έχουν τα πανεπιστημιακά ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα. Άρα, οι υποψήφιοι που φέτος για πρώτη φορά θα έχουν στα μηχανογραφικά δελτία τους μόνο πανεπιστημιακά τμήματα, θα κληθούν να επιλέξουν σπουδές μέσα από ένα φάσμα νέων τμημάτων και νέων γνωστικών αντικειμένων, στην αιχμή της εξέλιξης της επιστήμης και της τεχνολογίας. Η εκπαίδευση πρωτίστως σημαίνει μόρφωση και εφόδια. Η λεγόμενη αγορά εργασίας είναι μια συνθήκη διαρκώς μεταβαλλόμενη που απαιτεί από τον εργαζόμενο προσαρμοστικότητα. Τα προηγούμενα χρόνια υπήρξε μία στρεβλή αντίληψη περί συσχέτισης της λεγόμενης αγοράς εργασίας με την εκπαίδευση. Με τη νέα αρχιτεκτονική ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί, χωρίς ωστόσο να προσανατολίζεται η εκπαίδευση αποκλειστικά στην απόκτηση δεξιοτήτων. Θα ήθελα να σημειώσω, πάντως, ότι είναι καθαρή υποκρισία τα κροκοδείλια δάκρυα της αντιπολίτευσης για την τεχνολογική εκπαίδευση. Να θυμίσω σε όσους εσκεμμένα κάνουν ότι ξεχνούν ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις ήταν εκείνες που ρήμαξαν την τεχνολογική εκπαίδευση εντάσσοντάς την σε ένα πολιτικό σύστημα διαπλοκής, ιδρύοντας Τμήματα χωρίς κανέναν προγραμματισμό και φροντίδα για στελέχωση και υποδομές. Οι συνέργειες στις οποίες προχωρήσαμε είχαν καθαρά ακαδημαϊκά κριτήρια και κανείς από εμάς δεν υπέκυψε στις αδράνειες του παρελθόντος που δημιούργησαν αυτή τη διαπλοκή. Ούτε η πολιτική ηγεσία, ούτε βέβαια η ακαδημαϊκή κοινότητα».
-Θα ήθελα να αποσαφηνίσουμε κάτι σε σχέση με το διδακτικό προσωπικό. Κατά πόσο οι διδάσκοντες των τεχνολογικών ιδρυμάτων μπορούν να αναλάβουν μαθήματα στα αναβαθμισμένα πλέον τμήματα; Θα ενισχυθεί το διδακτικό προσωπικό και τι συμβεί τελικά με το πολυαναμενόμενο πρόγραμμα σπουδών;
«Οι διδάσκοντες των τεχνολογικών ιδρυμάτων δεν υστερούν σε σχέση με τους διδάσκοντες των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Οι άνθρωποι αυτοί όχι μόνο έχουν αξιολογηθεί αλλά άντεξαν στις προσπάθειες υποβάθμισης των ΤΕΙ στην οποία επιδίδονταν οι προηγούμενες κυβερνήσεις και έφεραν νέους και πολύ άξιους συναδέλφους τους στα Τεχνολογικά Ιδρύματα, ώστε να καταφέρουν να σώσουν της ακαδημαϊκότητα στα ΤΕΙ. Επιπλέον πολλοί καθηγητές των ΤΕΙ συμμετέχουν σε εκλεκτορικά σώματα για εκλογή καθηγητών στα πανεπιστήμια, όπως επίσης και σε επιτροπές διδακτορικών στα πανεπιστήμια. Τα νέα Τμήματα, με βάση και τα νέα γνωστικά αντικείμενα που θα έχουν, θα λειτουργήσουν κανονικά τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά, πλήρως στελεχωμένα και με προγράμματα σπουδών που τα ίδια τα πανεπιστήμια τα διαρθρώνουν. Ως προς την ενίσχυση του διδακτικού προσωπικού, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, τα Ιδρύματα, εκτός από το υπάρχον διδακτικό προσωπικό, έχουν ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια με 1.000 θέσεις διδακτικού προσωπικού και εντός της επόμενης εβδομάδας θα αποσταλούν στα Ιδρύματα άλλες 500 νέες θέσεις καθηγητών, επιπροσθέτως των 150 που έχουν ήδη αποσταλεί. Την ερχόμενη ακαδημαϊκή χρονιά θα διδάσκουν στα πανεπιστήμια μας επιπλέον 1.500 μεταδιδακτορικοί νέοι επιστήμονες. Μετά από 9 χρόνια η σημερινή κυβέρνηση επανάφερε την αναλογία 1:1 με αποτέλεσμα τα πανεπιστήμια το 2019 να μπορέσουν να αναπληρώσουν τις περίπου 340 αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδότησης με άμεση πρόσληψη σε κάθε θέση αποχωρούντος. Επιπλέον, να θυμίσω ότι σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας την τελευταία τριετία, εκτός από την ετήσια αύξηση της χρηματοδότησης, έχουν δοθεί έκτακτες επιχορηγήσεις ώστε να καλυφθούν όλες οι λειτουργικές ανάγκες τους. Ανάγκες που πολλαπλασιάστηκαν εξαιτίας της υποχρηματοδότησης των πανεπιστημίων την πενταετία 2010-2014 σε ποσοστό που έφθασε το 60%».
-Τι θα ισχύσει με τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων τόσο των νέων τμημάτων όσο και των αναβαθμισμένων;
«Καταρχάς, ας δούμε κατάματα την πραγματικότητα για τον κρυφό «εμφύλιο πόλεμο» που επί 36 χρόνια υπάρχει ανάμεσα στους αποφοίτους πενταετών τμημάτων των πολυτεχνείων και των τετραετών τμημάτων των ΤΕΙ. Αμφότεροι είναι μηχανικοί αλλά μέχρι τώρα οι απόφοιτοι των τετραετών τμημάτων δεν είχαν κανένα επαγγελματικό δικαίωμα. Πάρα πολλοί μηχανικοί των πολυτεχνείων, προς τιμήν τους, θέλουν να λυθεί αυτό το θέμα. Εμείς, λοιπόν, τι λέμε; Τα πανεπιστήμια που τώρα έχουν τετραετή προγράμματα για μηχανικούς -όπως είχαν πριν τα ΤΕΙ- με νέα προγράμματα σπουδών που θα συντάξουν θα λάβουν την έγκριση της Συγκλήτου αν πρέπει να γίνουν πενταετή ή όχι. Μετά θα υπάρχει μια επιτροπή η οποία θα απαρτίζεται από έναν εκπρόσωπο του υπουργείου Παιδείας, έναν εκπρόσωπο του υπουργείου Μεταφορών, έναν εκπρόσωπο του ΤΕΕ, έναν κοσμήτορα και ένα μέλος ΔΕΠ των πολυτεχνικών σχολών, όπως και από έναν εκπρόσωπο της ΑΔΙΠ, η οποία θα κρίνει αν τα τμήματα αυτά θα είναι αντίστοιχα των πολυτεχνικών και, άρα, θα έχουν επαγγελματικά δικαιώματα. Με αυτό τον τρόπο λύνουμε ένα πρόβλημα δεκαετιών».
«Παιδαγωγικά αναξιόπιστο το σύστημα εισαγωγής σε ΑΕΙ-ΤΕΙ»
-Έχει χυθεί πολύ μελάνι για το κατά πόσο θα είναι αξιοκρατικό το νέο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση;
«Πράγματι πολύ μελάνι, ενίοτε δε αντιπολιτευτικά καθοδηγούμενο. Τι έχουμε τώρα; Έχουμε ένα αδιάβλητο μεν πλην όμως παιδαγωγικά αναξιόπιστο σύστημα. Οι οικογένειες των παιδιών που δίνουν εξετάσεις δαπανούν κάθε χρόνο 2,5 δισ. ευρώ και μόνο το 30% πάει να σπουδάσει αυτό που θέλει. Ο νέος τρόπος εισαγωγής στα πανεπιστήμια, για πρώτη φορά τα τελευταία 30 χρόνια, αρχίζει να δίνει τη δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης με το απολυτήριο στο πανεπιστήμιο. Δίνεται η δυνατότητα στους υποψηφίους είτε να εισαχθούν σε σχολές με πανελλαδικές εξετάσεις -πρόκειται για τις λεγόμενες «κόκκινες» σχολές- είτε με τον βαθμό τους στο αξιόπιστο πια και αναβαθμισμένο απολυτήριο στα «πράσινα» πανεπιστημιακά τμήματα ελεύθερης πρόσβασης. Το κέρδος από το νέο σύστημα είναι ότι η τελευταία τάξη του Λυκείου που σήμερα είναι εντελώς απαξιωμένη, αποκτά νόημα ως έτος προπαρασκευαστικό για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Η απαξίωση της Γ’ Λυκείου, που σήμερα είναι μια τάξη ανύπαρκτη, είναι ένα πρόβλημα πολύ ουσιαστικό. Παρά τις συνεχείς δημόσιες εκκλήσεις μου -και από το βήμα της Βουλής- η αντιπολίτευση δεν θέλησε να δεσμευτεί ότι βλέπει το πρόβλημα ούτε, βεβαίως, να προτείνει λύσεις».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Politik την Παρασκευή 31 Μαΐου 2019
