Του Χρήστου Τσαλικίδη
Διαχρονική αποδεικνύεται πως είναι η “αγάπη” του ΣΥΡΙΖΑ για τις offshore. Άρον-άρον αναγκάστηκε η κυβέρνηση να αποσύρει τη σκανδαλώδη τροπολογία η οποία έδινε τη δυνατότητα σε εξωχώριες εταιρείες να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων, ακόμα και αν αυτοί δεν έχουν ολοκληρωθεί.
Σύμφωνα με την αντιπολίτευση, επρόκειτο για μια «φωτογραφική» διάταξη, η οποία αποσύρθηκε την Τετάρτη ύστερα από παρέμβαση του αναπληρωτή υπουργού Βιομηχανίας, Στέργιου Πιτσιόρλα, και ενώ προηγουμένως η κυβέρνηση είχε δεχτεί σφοδρή κριτική σχεδόν από το σύνολο της χώρας. Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησε να ψηφίσει μία τροπολογία που αφορούσε στην πολιτική «νομιμοποίηση» offshore εταιρειών.
Η επίμαχη διάταξη περιλαμβανόταν σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών, στο οποίο επικαιροποιούνταν η λίστα του υπουργείου Ανάπτυξης σχετικά με τις χώρες που θεωρούνται «φορολογικοί παράδεισοι» και στις οποίες δεν επιτρέπεται να εδρεύουν εξωχώριες εταιρείες οι οποίες φιλοδοξούν να διεκδικήσουν δημόσια έργα. Η επικαιροποίηση της συγκεκριμένης λίστας, η οποία παρέμενε ίδια από το 2005, εναρμονιζόταν με την αντίστοιχη λίστα του υπουργείου Οικονομικών και θα οδηγούσε τους ιδιοκτήτες offshore εταιρειών που εδρεύουν -πλέον- σε συνεργάσιμες φορολογικά χώρες να καρπωθούν κρατικά έργα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η κυβέρνηση έδινε και αναδρομικότητα στη συγκεκριμένη διάταξη. Δηλαδή, όχι μόνο οι ιδιοκτήτες των offshore εταιρειών θα μπορούσαν να καρπώνονται δημόσια έργα ακόμα και αν εδρεύανε σε χώρες όπου η φορολογία είναι πολύ χαμηλότερη, αλλά θα μπορούσαν να συμμετέχουν και σε εν εξελίξει δημόσιους διαγωνισμούς, με την προϋπόθεση ότι δεν ανοίχθηκαν οι οικονομικές προσφορές.
Η παραπάνω παράγραφος ήταν εκείνη που επέτρεπε σε εξωχώριες εταιρείες, οι οποίες απορρίφθηκαν από κάποιον δημόσιο διαγωνισμό λόγω της παρουσίας της έδρας τους στις λεγόμενες «απαγορευμένες» χώρες, να επανέλθουν δριμύτερες σε αυτόν. Ως αποτέλεσμα, πολλοί είναι αυτοί που εξέφρασαν εύλογα ερωτήματα για το κατά πόσο πρόκειται για μια «φωτογραφική» διάταξη που αφορά ιδιοκτήτες συγκεκριμένων offshore εταιρειών, οι οποίοι θέλουν να λάβουν μεγάλα κρατικά έργα και αδυνατούσαν μέχρι σήμερα.
Η απόσυρση της τροπολογίας έγινε από τον αναπληρωτή υπουργό Βιομηχανίας, Στέργιο Πιτσιόρλα. «Καμία διάταξη δεν προέβλεπε συμμετοχή σε διαγωνισμούς του δημοσίου offshore εταιρειών με έδρα φορολογικά μη συνεργάσιμα κράτη. Αντιθέτως η διάταξη κατοχυρώνει ως κριτήριο συμμετοχής ή μη τον επίσημο κατάλογο της ΕΕ για τις χώρες φορολογικούς παραδείσους. Υπάρχει όμως θέμα με τα προβλήματα που δημιουργούνται από τις συνεχείς ανανεώσεις αυτού του καταλόγου. Η διόρθωση στην προτεινόμενη ρύθμιση, έστω και σε βάρος της πληρότητάς της, αφαιρεί κάθε δυνατότητα κακόπιστης ανάγνωσής της», ανέφερε χαρακτηριστικά. Ωστόσο και μόνο η απόσυρση της συγκεκριμένης τροπολογίας αποτελεί ομολογία από την πλευρά της κυβέρνησης ότι επρόκειτο για φωτογραφική διάταξη για συγκεκριμένους ιδιοκτήτες offshore εταιρειών.
Αδυναμία στις offshore
Η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν προκαλεί εντύπωση. Στα τέλη Μαΐου του 2016, στο πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε από τη Βουλή, αρχικά είχε περάσει τροπολογία που επέτρεπε στα πολιτικά πρόσωπα να μετέχουν σε offshore εταιρείες, αρκεί η έδρα αυτών να είναι σε «φορολογικά συνεργάσιμες» χώρες, ακόμα και αν κάποιες από αυτές ήταν χαρακτηρισμένες ως «φορολογικοί παράδεισοί», όπου τα εισοδήματα φορολογούνται από 50% έως 100% χαμηλότερα σε σχέση με την Ελλάδα.
Η τροπολογία παρείχε μια ανεξήγητη άφεση αμαρτιών σε πολιτικούς, ιδιοκτήτες offshore, μέσω των οποίων ενδεχομένως να επιδιώχθηκε και η «νομιμοποίηση» κάποιων εξ’ αυτών. Η τότε κατακραυγή σύσσωμης της κοινωνίας ανάγκασε την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσει στην απόσυρση της επίμαχης τροπολογίας. Εντούτοις ανέδειξε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι η φοροδιαφυγή και η προστασία των «εκλεκτών» είναι η πραγματική «κόκκινη γραμμή» του ΣΥΡΙΖΑ…
Φυσικά δεν χρειάζεται να θυμηθούμε το 2016 για να εντοπίσουμε διάταξη που έφερε η κυβέρνηση και όχι απλά σχετίζεται με offshore εταιρείες, αλλά μπορεί να χαρακτηριστεί ως «φωτογραφική». Προ ολίγων ημερών, κατατέθηκε τροπολογία βάσει της οποίας το Ωνάσειο ίδρυμα απαλλάχθηκε από τον ετήσιο φόρο 15% που πλήρωνε για όλα τα ακίνητά του, τα οποία έχουν ως ιδιοκτήτες εξωχώριες εταιρείες. Μάλιστα, η απαλλαγή θα ισχύει αναδρομικά από το 2010. Ως αποτέλεσμα, μέσω της τροπολογίας που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ, ο μεγάλος χαμένος είναι το ίδιο το Δημόσιο, που θα αναγκαστεί να επιστρέψει στο Ωνάσειο ίδρυμα όλους τους φόρους ακινήτων που πλήρωσε από τη στιγμή που ο σχετικός νόμος τέθηκε σε ισχύ.
Μια ακόμη χαρακτηριστική περίπτωση που δείχνει και την «αδυναμία» του ΣΥΡΙΖΑ στις offshore εταιρείες είναι και όσα είχαν δει το φως της δημοσιότητας με την εφημερίδα «Αυγή», το κομματικό όργανο του ΣΥΡΙΖΑ. Το 2014 η συγκεκριμένη εφημερίδα προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, στην οποία συμμετείχαν μέσω δημόσιας εγγραφής και νομικά πρόσωπα. Στην αύξηση συμμετείχε και μία εταιρεία κυπριακών συμφερόντων, η οποία αγόρασε 16.500 μετοχές, ονομαστικής αξίας 3 ευρώ εκάστη. Πρόκειται για την «Atlas Cyprus International» με έδρα την Κύπρο η οποία κατέχει το 2,75% του μετοχικού κεφαλαίου της «Αυγής». Το ερώτημα βέβαια που τίθεται είναι ποιος είναι ο ιδιοκτήτης αυτής της εταιρείας, που είναι και μέτοχος πλέον της εφημερίδας, όπως επίσης και από που προέρχονται τα κεφάλαια για την συμμετοχή της στην «Αυγή». Ένα ερώτημα το οποίο μέχρι και σήμερα παραμένει αναπάντητο, καθώς ο κ. Τσίπρας δεν έχει αποκαλύψει τους αφανείς μέχρι σήμερα ιδιοκτήτες της εφημερίδας.
Μεγάλη φοροδιαφυγή επιχειρήσεων
Η φοροδιαφυγή βέβαια, και επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, δεν αφορά μόνο ιδιοκτήτες offshore, που τυγχάνουν ευνοϊκών κυβερνητικών διατάξεων. Σε πρόσφατη έρευνα της Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), διαπιστώθηκε μια ευρεία γκάμα επαγγελματικών ειδικοτήτων που μπορούν να χαρακτηριστούν ως «πρωταθλητές» στη φοροδιαφυγή. Μεταξύ αυτών ιδιοκτήτες και υπηρεσίες ταξί, γραφεία ενοικίασης ΙΧ και μότο, αγρότες, μαιευτήρες- γυναικολόγοι, καλλιεργητές κηπευτικών και λαχανικών, κομμωτήρια και πιτσαρίες.
Την τριετία 2016-2018 πραγματοποιήθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα περισσότεροι από 247.406 επιτόπιοι φορολογικοί έλεγχοι, από τους οποίους προέκυψε ότι 46.993 επιχειρήσεις είχαν υποπέσει σε φορολογικές παραβάσεις. Το ποσοστό της φορολογικής παραβατικότητας των επίμαχων επιχειρήσεων στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ ανέρχεται λοιπόν σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας της ΑΑΔΕ σε 25.75%, αφού μια στις τέσσερις ελεγχόμενες επιχειρήσεις είτε δεν κόβει αποδείξεις, είτε εντοπίστηκε πως διέθετε πλαστά και εικονικά παραστατικά. Τα βεβαιωμένα πρόστιμα για περίπου 32.630 επιχειρήσεις, ανέρχονται στο ποσό των 13 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά έχουν εισπραχθεί μόνο 7.5 εκατομμύρια ευρώ σε 22.131 υποθέσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, το 90% των ελέγχων πραγματοποιήθηκαν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες και παρουσίασαν το μεγαλύτερο ποσοστό παραβατικότητας (26.7%), έναντι των μεγάλων επιχειρήσεων (14.8%), που τηρούν διπλογραφικά βιβλία.
Μειωμένα τα εισοδήματα των ελεύθερων επαγγελματιών
Η βαθιά παθογένεια του φορολογικού συστήματος προκύπτει και από τα ευρήματα της επεξεργασίας του ετήσιου στατιστικού δελτίου φορολογικών δηλώσεων 2018 (εισοδήματα 2017), βάσει των οποίων φανερώνεται η ύπαρξη σημαντικής μείωσης των εισοδημάτων που δήλωσαν οι ελεύθεροι επαγγελματίες στην εφορία το 2017. Πρόκειται για μια κατάσταση που αποδίδεται σε πολλούς παράγοντες, αφού η υπερφορολόγηση σε συνδυασμό με τη σύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών με το καθαρό εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών –λόγω του νόμου Κατρούγκαλου, οδήγησαν στη μείωση των δηλωμένων εισοδημάτων της συγκεκριμένης κατηγορίας φορολογούμενων.
Συγκεκριμένα, οι ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωσαν συνολικά για το 2017, 3.44 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το 2016 είχαν δηλώσει 3.89 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτή η μείωση των εισοδημάτων κατά 450 εκατομμύρια ευρώ μέσα σε ένα χρόνο, έρχεται να συνδυαστεί με το ότι και το 2016 τα εισοδήματά τους ήταν ήδη μειωμένα κατά 900 εκατομμύρια ευρώ για το 2016. Μέσα σε μια διετία εν ολίγοις υπήρξε συρρίκνωση των εισοδημάτων τους κατά 1.4 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, το σύνολο των εισοδημάτων όλων των φορολογούμενων για το 2017 ανήλθε σε 73,61 δισεκατομμύρια ευρώ, σε σχέση με τα 74.6 δισεκατομμύρια ευρώ που είχαν δηλωθεί την προηγούμενη χρονιά. Κι όλα αυτά ενώ η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με τις ευνοϊκές διατάξεις για τις offshore, διατείνεται ότι η οικονομία επέστρεψε το 2017 στην ανάπτυξη με ρυθμό άνω του 1%…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Politik την Παρασκευή 29 Μαρτίου 2019
