Του Γ. Σταφυλά
Σε «θυσία» της ελληνικής οικονομίας στο… βωμό της παραμονής της στην εξουσία προχωρά καθημερινά η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ.
Αφήνοντας εκτεθειμένη, όμως, την οικονομία σ’ ένα ολοένα και ανησυχητικό διεθνές περιβάλλον, αυξάνουν οι κίνδυνοι για την εφαρμογή ενός τέταρτου Μνημονίου το οποίο θα ισοδυναμεί με οικονομική καταστροφή.
Μετρώντας ήδη περίπου 130 ημέρες μετά την απατηλή «έξοδο» απο τα Μνημόνια, η Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη, ούσα στο περιθώριο των διεθνών αγορών. Διαθέτει ένα υψηλό κεφαλαιακό απόθεμα ύψους 30 δισεκατομμυρίων ευρώ το οποίο, όμως, δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει, καθώς θα θεωρηθεί ως αδυναμία, με αποτέλεσμα το επιτόκιο δανεισμού να χειροτερεύει μήνα με το μήνα. Πρόκειται, δηλαδή, για μια παράδοξη κατάσταση, καθώς δεν είναι συνηθισμένο γεγονός μια χρεοκοπημένη χώρα να διαθέτει ένα αδρανές κεφαλαιακό απόθεμα ύψους 30 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά δεν μπορεί να τα χρησιμοποιήσει ούτε για τις τράπεζες καθώς θα θεωρηθεί κρατική βοήθεια, γεγονός που απαγορεύουν οι ευρωπαϊκές οδηγίες.
Ενώ όλα τα ανωτέρω ήταν γνωστά, εν τούτοις η ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο δεν μερίμνησε για την πραγματική οικονομία και τις τράπεζες -ώστε σε δεύτερο χρόνο να προσφύγει σε δανεισμό- αλλά καθυστέρησε και ανέβαλε την έξοδο στις αγορές. Η επιλογή αυτή είχε ως αποτέλεσμα να έλθει το τέλος του εύκολου χρήματος (επιτόκια ) από τις κεντρικές τράπεζες, εξέλιξη η οποία ήδη προκαλεί αναταράξεις σε χρηματιστήρια και διεθνείς αγορές.
Μάλιστα, η προσφυγή της χώρας στον δανεισμό δεν θα αποτελεί «καθαρή έξοδο», με έκδοση δεκαετούς ομολόγου, αλλά όταν και εφόσον συμβεί, θα αποτελεί μιά επίπλαστη έξοδο με έκδοση πενταετούς ομολόγου για προεκλογικούς λόγους.
Αδυναμία χρηματοδότησης – Με επιτόκια 4,386% στη δεκαετία
Πως θα αποτολμηθεί μια έξοδος στις αγορές όταν οι δανειστές ζητούν επιτόκια 4,386% στο δεκαετές ελληνικό επιτόκιο; Oι δανειστές κρατούν τα επιτόκια των ομολόγων υψηλά. Με αυτόν τον τρόπο καθιστούν «ακριβή» οποιαδήποτε έξοδο, είτε με τριετές, είτε με πενταετές ομόλογο. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ομόλογα στη γειτονική Ιταλία βελτιώθηκαν κάτω απο το 3% και έτσι ακυρώθηκαν τα επιχειρήματα του υπουργείου Οικονομικών που απέδιδε την άνοδο των ελληνικών ομολόγων στην κρίση Ευρώπης- Ιταλίας ή στην κρίση στις αναδυόμενες αγορές της Τουρκίας- Αργεντινής. Τώρα η εικόνα βελτιώθηκε στην Ιταλία, ενω στην Ελλάδα είναι χειρότερη εξαιτίας και της τακτικής παροχών που ακολουθεί η κυβέρνηση.
Η αδυναμία του Δημοσίου να βγει στις αγορές να δανειστεί «πνίγει» συνεπακόλουθα και τη χρηματοδότηση των τραπεζών. Ενω έχει ζητηθεί απο μια τράπεζα να προχωρήσει σε έκδοση ομολόγου, τελικά ο επόπτης SSM έχει δώσει παράταση επιτείνοντας την αμφισβήτηση των τραπεζικών μετοχών. Η αδυναμία χρηματοδότησης των τραπεζών και η έλλειψη σαφούς σχεδίου για την αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων», σε συνδυασμό με την καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων, θέτει σε κίνδυνο την ανάκαμψη της οικονομίας και ουσιαστικά ναρκοθετεί την επόμενη κυβέρνηση.
O όγκος των «κόκκινων δανείων» (86 δισεκατομμύρια ευρώ) στερεί τη δυνατότητα απο τις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά, με συνέπεια τη σημερινή αναιμική οικονομία, η οποία υποφέρει παράλληλα απο την υπερφορολόγηση. Ορισμένοι καταλογίζουν ακόμη και σκόπιμη καθυστέρηση στην αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων» καθώς με αυτόν τον τρόπο υπάρχει έλεγχος της ροής του χρήματος. Όταν οι τράπεζες δεν μπορούν να δανείσουν και στο Χρηματιστήριο οι εταιρείες δεν έχουν τη δυνατότητα άντλησης χρημάτων, τότε η ροή του χρήματος είναι απολύτως ελεγχόμενη απο την διακυβέρνηση μέσω του ελέγχου που ασκεί στις κρατικές τράπεζες.
Ενδεικτικό των προθέσεων του Μεγάρου Μαξίμου είναι ότι η κυβέρνηση επέλεξε να ασχοληθεί με τα «κόκκινα δάνεια» τρεις ημέρες πριν εκπνεύσει… το 2018. Για το θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας και της αντικατάστασης του Νόμου Κατσέλη δεν λήφθηκε καμία απόφαση και όλα παραπέμφθηκαν για τα τέλη Ιανουαρίου, στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Σε τέλμα, όμως, βρίσκονται και οι μεταρρυθμίσεις- ιδιωτικοποιήσεις όσον αφορά στις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί προς τους δανειστές. Είναι σαφές ακόμη και στους ξένους επενδυτές, ότι μερικούς μήνες πριν τις εκλογές ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ δεν πρόκειται να λάβουν καμία απόφαση για τις ιδιωτικοποιήσεις. Ο λόγος είναι ότι δεν θέλουν να αναλάβουν το πολιτικό κόστος. Συγκεκριμένα εκκρεμεί εδώ και μήνες η κατάθεση προσφορών για το 51% των μετοχών των Ελληνικών Πετρελαίων. Ενω αρχικά υπήρχαν προσφορές απο δυο διεθνείς εταιρείες εμπορευμάτων, στη συνέχεια δόθηκε χρόνος για την είσοδο κι άλλων επενδυτών με την δημιουργία δυο κοινοπραξιών. Επιπρόσθετα, παρά τις συνεχείς ανακοινώσεις- διαβεβαιώσεις του υπουργείου Ανάπτυξης για τη διεξαγωγή του διαγωνισμού πώλησης του 40% των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, καμία διαδικασία δεν έχει προχωρήσει. Μάλιστα, οι επενδυτές φέρονται δυσαρεστημένοι, καθώς έχουν διαπιστώσει ότι οι μονάδες είναι ζημιογόνες κατά 60 εκατ. ευρώ ετησίως.
Δημοσιονομική βόμβα 11 δισ. ευρώ
Οι δημόσιες επενδύσεις βρίσκονται σε τέλμα, παρά το γεγονός ότι θεωρούνται ιδιαίτερα κρίσιμες για να επιτευχθεί ο στόχος της βιώσιμης ανάκαμψης της οικονομίας. Ταυτόχρονα, οι αποφάσεις των δικαστηρίων σε ανώτατο επίπεδο (Συμβούλιο της Επικρατείας) για την κατάργηση των «δώρων» δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια δημοσιονομική… βόμβα. Εάν αρχίσουν να «ξηλώνονται» οι διατάξεις του δεύτερου μνημονίου, τότε τα χρήματα που θα χρειαστούν σε παροχές υπολογίζονται σε 10-11 δισ. ευρώ. Όπως γίνεται αντιληπτό, πρόκειται για μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση την οποία θα κληθεί να αντιμετωπίσει είτε η παρούσα, είτε η επόμενη κυβέρνηση. Το χειρότερο είναι ότι σε αυτό το δυσμενές πλαίσιο η χώρα έχει ανάγκη και ιδιωτικών επενδύσεων, ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, την επόμενη πενταετία. Με βάση τη σημερινή εικόνα η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να προσελκύσει ξένους επενδυτές και το αποτέλεσμα είναι η Ελλάδα να θεωρείται ως μια μη επενδύσιμη χώρα η οποία απουσιάζει απο τους διεθνείς δείκτες των χρηματιστηρίων.
Εκλογές το Μάϊο διότι θα χαθεί το 2019
Τα προεκλογικά «δώρα» του Αλέξη Τσίπρα με τη μορφή παροχών έχουν προβληματίσει τους ξένους αναλυτές. Για αυτό οι περισσότεροι τονίζουν την ανάγκη επίσπευσης των εκλογών ώστε να μην χαθεί ολόκληρη η χρονιά.
Oι βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα θα πρέπει να γίνουν μαζί με τις ευρωεκλογές, στις 26 Μαΐου 2019, ώστε να μην χαθεί και το δεύτερο εξάμηνο του 2019 ή καλύτερα όλη η νέα χρονιά. Αυτό αναφέρει ο Wolfango Piccoli της «Teneo Intellingence» o οποίος υπογραμμίζει πως «πολλοί θεωρούν ότι ο Αλέξης Τσίπρας στέλνει λάθος μήνυμα, όταν σε αυτή τη φάση δεν υλοποιεί τις μη δημοφιλείς μεταρρυθμίσεις και διανέμει χρηματικά… δώρα». Την ανησυχία του για τις εκλογές και τις ευρωεκλογές εκφράζει και ο κ. Αθανάσιος Βαμβακίδης της Bank of America Meryll Lynch. «Φοβόμαστε ότι, θα υπάρξει ένα “χαμένο έτος” για την Ελλάδα. Είναι πολύ πιθανόν ότι δεν θα υλοποιηθούν σημαντικές μεταρρυθμίσεις λόγω των εκλογών» τονίζει. Οι δυο αναλυτές μίλησαν στα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, εκφράζοντας τις ανησυχίες τους για τις παροχές Τσίπρα. Επίσης, η πρώην σύμβουλος του ΔΝΤ, Μιράντα Ξαφά, επικρίνει την κυβέρνηση για το γεγονός ότι προτεραιότητα αποτελούν οι κοινωνικές δαπάνες και όχι οι επενδύσεις και φορο – ελαφρύνσεις. «Αυτό θέτει σε κίνδυνο την ανάκαμψη της οικονομίας» επισήμανε. Πάντως, αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι οι προεκλογικές παροχές του Αλέξη Τσίπρα έχουν προβληματίσει τους ξένους παρατηρητές και αναλυτές, επισημαίνοντας ότι «τα προεκλογικά δώρα θυμίζουν το Κέρας της Αμάλθειας, το μυθολογικό σύμβολο της αφθονίας».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Politik την Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 2019
