Αναλύουμε την αύξηση των τιμών στα τρόφιμα από το χωράφι στο ράφι και την ψαλίδα που παρατηρείται στην ελληνική αγορά.
Συνήθως όσοι διαμαρτύρονται για την ακρίβεια στα τρόφιμα εστιάζουν στην ψαλίδα ανάμεσα στις τιμές παραγωγού και τις τιμές καταναλωτή. Είναι ένα φαινόμενο που το έχουν επισημάνει επανειλημμένα καταναλωτικές ενώσεις και αγροτικοί συνεταιρισμοί, κάνοντας λόγο για κερδοσκοπικές στρεβλώσεις στην αλυσίδα των τροφίμων. Το έχει ερευνήσει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, εκδίδοντας σχετικές οδηγίες για τους αγρότες, ενώ έχει μπει στο μικροσκόπιο και των ελεγκτικών μηχανισμών του υπουργείου Ανάπτυξης.
Μέχρι στιγμής πάντως οι έλεγχοι για καρτέλ στα τρόφιμα δεν έχουν αποφέρει εντυπωσιακούς καρπούς. Πλην κάποιων ηχηρών δε, αλλά μεμονωμένων περιπτώσεων επιβολής προστίμων σε επιχειρήσεις για αθέμιτη κερδοσκοπία, που λειτουργούν κυρίως ως επικοινωνιακό πυροτέχνημα, για να ξεχαστούν σε λίγες ημέρες.
Μπορεί η αίσθηση της καρτελοποίησης να είναι διάχυτη, αλλά αν δεν υπάρχουν ατράνταχτες αποδείξεις παραμένει στο επίπεδο της γενικόλογης καταγγελίας. Υπάρχουν όμως αποχρώσες ενδείξεις, και αυτές δεν είναι αμελητέες. Το πιο συνηθισμένο επιχείρημα των παραγωγών είναι ότι εκείνοι πουλάνε τα προϊόντα τους φθηνά και οι καταναλωτές τα αγοράζουν με καπέλο που φτάνει ως και 300%.
Ο αντίλογος, από την πλευρά των προμηθευτών, είναι ότι μεσολαβούν πολλαπλά κόστη που δεν μπορούν να απαλειφθούν. Χαρακτηριστική ήταν η απάντηση που έδωσε ο Σύνδεσμος Εμπόρων Κεντρικής Λαχαναγοράς Αθηνών για το πώς τα μήλα στάρκιν φεύγουν από τον παραγωγό με 70 λεπτά και φτάνουν στο ράφι με τιμή (κατ’ελάχιστον) 1,70 το κιλό.
Ενώ οι τιμές παραγωγού σε λαχανικά και κηπευτικά μειώθηκαν τον Αύγουστο κατά 14,4%, στη λιανική ακρίβυναν 3%. Η ανάλυση των εξόδων στην πορεία διαμόρφωσης της τιμής δίνει μια πειστική εικόνα. Φθηνότερα τρόφιμα στο χωράφι: Το παράδειγμα εξηγεί τη διαφορά στην τιμή από το χωράφι στο ράφι, ενώ κάποιες απορίες παραμένουν.
Πράγματι, οι δείκτες τιμών λιανικής σε νωπά τρόφιμα αυξήθηκαν τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, από 3% ως 7,7%. Η ψαλίδα στα τρόφιμα φαίνεται στο γεγονός ότι στην Ελλάδα οι τιμές παραγωγού δεν ακολούθησαν τις τιμές καταναλωτή. Η υστέρηση σε υποδομές μπορεί να ασκεί επίδραση τόσο στο επίπεδο κοστολογίων όσο και στην μεταβολή τους, όταν αυξάνονται οι τιμές καυσίμων.
