Μια φράση του Γεωργίου Παπανδρέου που χρησιμοποιείται συχνά είναι ότι «ευημερούν οι αριθμοί, οι άνθρωποι δυστυχούν». Αυτό υπογραμμίζει ότι παρά την εικόνα ανάπτυξης, όπως αυτή καταγράφεται στους επίσημους δείκτες, η κοινωνική πραγματικότητα παραμένει δύσκολη. Μόνο που κάποιες στιγμές δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που δυστυχούν αλλά και οι αριθμοί.
Η έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών για το 2023, που ανακοίνωσε στις 27 Σεπτεμβρίου η ΕΛΣΤΑΤ, διαπιστώνει ότι ανάμεσα στο 2022 και το 2023 υπήρξε μείωση της κατανάλωσης σε όλα τα βασικά είδη διατροφής: ελαιόλαδο (-13,6%), οινοπνευματώδη ποτά (-12,7%), ψάρια (-11,8%), ρύζι (-10,7%), τυρί (-6,1%), κρέας (-6,11%), αυγά (-5,2%), ψωμί και είδη αρτοποιίας (-4,3%), φρούτα (-4,3%). Οι μειώσεις αυτές στην κατανάλωση ακολουθούν τις αντίστοιχες αυξήσεις στις τιμές, γεγονός που αποδεικνύει ότι το διαθέσιμο εισόδημα δεν αυξήθηκε αναλόγως, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να αγοράζουν λιγότερα.
Αυτό φαίνεται και από το ότι το μερίδιο της μέσης δαπάνης για είδη διατροφής και στέγαση των νοικοκυριών του φτωχότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 55,8% των δαπανών, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% είναι μόλις 24,8%. Την ίδια στιγμή, η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών το 2023 είναι μειωμένη κατά 20,5% σε σύγκριση με το 2008, γεγονός που υποδεικνύει ότι οι επιπτώσεις της κρίσης εξακολουθούν να είναι έντονες.
Όλα αυτά επιβεβαιώνουν, με αριθμούς, ότι η ελληνική κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίση κόστους ζωής. Η κατάσταση αυτή δεν εκδηλώνεται με τον εκρηκτικό τρόπο της περιόδου της κρίσης, αλλά κυρίως με την υποχρέωση των νοικοκυριών να προσαρμόζονται στο αυξημένο κόστος ζωής. Ωστόσο, τα νοικοκυριά αισθάνονται συνεχώς πιεσμένα, περιορίζοντας τις αγορές τους.
Αυτή η κατάσταση δείχνει ότι, παρόλο που οι ονομαστικοί μισθοί αυξάνονται και καταγράφεται μια υποτονική ανάπτυξη, οι περισσότερες οικογένειες βρίσκονται σε όλο και πιο πιεστική θέση. Οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται δεν είναι πάντοτε «καλοπληρωμένες», και παρά τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος, η αίσθηση ασφάλειας παραμένει αρνητική.
Αυτό σημαίνει ότι η αναφορά στην ανάπτυξη ή τις επενδύσεις, χωρίς μια πραγματική συζήτηση για την αναδιανομή εισοδήματος και την αναβάθμιση της θέσης των λαϊκών στρωμάτων, δεν μπορεί να προσφέρει λύσεις. Χωρίς αλλαγές στη διανομή του πλούτου, οι αριθμοί θα συνεχίσουν να δείχνουν μια ψεύτικη ευημερία, ενώ οι άνθρωποι θα ζουν στην αγανάκτηση.
