Σύμβολο για την ελευθερία ή για την παραβίασή της; Μία χαρακτηριστική εικόνα της Τουρκίας είναι το μνημείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Άγκυρα, το οποίο εδώ και έναν χρόνο βρίσκεται υπό …αστυνομικό κλοιό.
Στο κέντρο της Άγκυρας ένα μπρούτζινο μνημείο φυλάσσεται μέρα-νύχτα από αστυνομικές δυνάμεις. Είναι το άγαλμα μίας γυναίκας που κρατάει στα χέρια της τη διακήρυξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κανείς δεν επιτρέπεται να πλησιάσει στο μνημείο, απαγορεύεται ακόμη και η φωτογράφιση ή βιντεοσκόπηση. Οι αστυνομικοί λένε ότι η παρουσία τους οφείλεται σε λόγους ασφαλείας. Σε σχετικό ερώτημα της Deutsche Welle η δημοτική αρχή δεν έχει δώσει ακόμη απάντηση.
Το μνημείο εγκαινιάστηκε τον Δεκέμβριο του 1990. Από τότε όλο και περισσότεροι άνθρωποι, από τους πιο ετερόκλητους πολιτικούς χώρους, συγκεντρώνονταν στην περιοχή για να μιλήσουν με δημοσιογράφους ή να δώσουν το έναυσμα για πορείες και κινητοποιήσεις.
Εδώ ήταν η αφετηρία και για παράλληλες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στην Άγκυρα την εποχή που η Κωνσταντινούπολη ζούσε τον παλμό της διαμαρτυρίας στο πάρκο Γκεζί. Μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 τα πράγματα άλλαξαν και η Τουρκία βρίσκεται σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», η οποία μόλις τον περασμένο μήνα παρατάθηκε για έβδομη φορά. Σύμφωνα με εκθέσεις του τουρκικού υπουργείου Εσωτερικών έχουν συλληφθεί έκτοτε 228.000 άνθρωποι, ενώ 116.000 δημόσιοι υπάλληλοι έχουν απολυθεί.
Απεικόνιση του «φασισμού»;
Σε εκείνο το κύμα απολύσεων έχασαν τη δουλειά τους η οικονομολόγος Νουριγιέ Γκιουλμέν και η δασκάλα Σεμίχ Οζακσά. Επί μήνες έδιναν το παρών στο μνημείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μία συμβολική πράξη διαμαρτυρίας, διεκδικώντας την επαναπρόσληψή τους. Στις 23 Μαίου 2017 η αστυνομία περιέφραξε το μνημείο με μεταλλικά κιγκλιδώματα και συνέλαβε τις δύο γυναίκες.
Βουλευτές του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης CHP διαμαρτηρήθηκαν και ζήτησαν την άμεση απελευθέρωσή τους. Ένας από αυτούς ήταν ο Αλί Χαϊντάρ Χακβερντί. «Όταν η Νουριγιέ και η Σεμίχ συνελήφθησαν, προχωρήσαμε σε καθιστική διαμαρτυρία κοντά στο μνημείο και πολλοί άνθρωποι πλησίασαν για να διαμαρτυρηθούν μαζί μας, αλλά η αστυνομία επιχείρησε να τους εμποδίσει», λέει ο βουλευτής του CHP στη Deutsche Welle. Στη συνέχεια τοποθέτησε τα μεταλλικά κιγκλιδώματα. «Ήταν η απόλυτη αυθαιρεσία”» λέει ο Χακβερντί. «Την επόμενη μέρα ρίξαμε κάτω την περίφραξη. Τη μεθεπόμενη μέρα μας περίμεναν δύο περιφράξεις», προσθέτει.
Ακολούθησαν καθημερινές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας γύρω από το μνημείο. Η αστυνομία επενέβη και οι σχετικές εικόνες διαδόθηκαν γρήγορα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Διαδηλωτές συλλαμβάνονταν το πρωί για να αφεθούν ελεύθεροι το ίδιο βράδυ. Σύμφωνα με τον κυβερνήτη της Άγκυρας η περίφραξη ήταν απλώς ένα «μέτρο ασφαλείας», καθώς η Τουρκία βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Έναν χρόνο αργότερα η Νουριγιέ Γκιουλμέν δηλώνει στην Deutsche Welle: «Για μένα η περίφραξη απεικονίζει τον φασισμό στη χώρα μας». Η κρατική καταπίεση, υποστηρίζει, δεν αποδεικνύει τίποτε άλλο παρά την αδυναμία της κυβέρνησης. «Δεν έχει νόημα να συλλαμβάνεις ένα μνημείο. Αλλά το μήνυμα που θέλουν να δώσουν στον κόσμο με αυτή την ενέργεια είναι: κοιτάξτε, αυτός ο χώρος είναι επικίνδυνος!»
Η Σεμίχ Οζακσά αφέθηκε ελεύθερη περίπου μισό χρόνο μετά τη σύλληψή της. Η Νουριγιέ Γκιουλμέν κατηγορήθηκε για «συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση». Και εκείνη είναι πλέον ελεύθερη. Προχώρησε σε απεργία πείνας, την οποία τερμάτισε μετά από 324 μέρες. Και οι δύο δεν μπορούν να επιστρέψουν στην εργασία τους. Συνεχίζουν και σήμερα τη διαμαρτυρία τους κοντά στο μνημείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Σύμβολο για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης»
Ο γλύπτης Μετίν Γιουρντανούρ είχε φιλοτεχνήσει το άγαλμα πριν από 28 χρόνια. Μιλώντας στην Deutsche Welle, λέει: «Όπως και όλα τα έργα μου, το μνημείο ανήκει στην ανθρωπότητα. Προσωπικά εύχομαι να έβρισκαν όλα τα έργα μου τη θέση τους σε έναν κόσμο ειρηνικό».
Από την πλευρά του ο βουλευτής Χακβερντί λέει ότι το κόμμα του ζήτησε να αφαιρεθεί η περίφραξη από το μνημείο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε για «λόγους ασφαλείας». Ο ίδιος δεν πιστεύει ότι θα αλλάξουν τα πράγματα πολύ γρήγορα. «Η περίφραξη αποτελεί απόλυτη αυθαιρεσία και σύμβολο για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης», δηλώνει.
Κατά την άποψή του η τουρκική κυβέρνηση θέλει να ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να άρει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και θα συνεχίσει τη διακυβέρνηση της χώρας κατά τον ίδιο τρόπο. Κι έτσι η Τουρκία πορεύεται προς τις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές της 24ης Ιουνίου.
Πηγή: Deutsche Welle
