Βραβείο εντυπωσιακών επιτευγμάτων διατήρησης πολιτιστικής κληρονομιάς έλαβε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Europa Nostra, στα πλαίσια των βραβείων πολιτιστικής κληρονομιάς της ΕΕ για το 2018, η αναπαλαίωση και αποκατάσταση του εγκαταλελειμμένου στην τύχη του από το 1980, που έφυγε και ο τελευταίος του μαθητής, δημοτικού σχολείου της Κοινότητας Νεοχωρίου, του πανέμορφου ελληνικού χωριού του Βοσπόρου. Έκτοτε, μέχρι την αναπαλαίωση που έγινε το 2016, κατά διαστήματα στέγαζε άπορες οικογένειες του χωριού και ειδικότερα μετά τους σεισμούς του 1999 είχε υποστεί σοβαρές ζημιές και ρωγμές.
Η σχολή, που θεωρείται μικρογραφία της Μεγάλης του Γένους Σχολής, έχει χτιστεί το 1871 από τον αρχιτέκτονα Δημάδη (αρχιτέκτονα και της Μεγάλης του Γένους Σχολής), με χρηματοδότηση του Χρηστάκη Ζωγράφου για να γίνει το Ζωγράφειο Παρθεναγωγείο. Επιγραφή που δεσπόζει και σήμερα στο εξαίρετα συντηρημένο κομψοτέχνημα του Δημάδη.
Το κτίριο έχει επισκευαστεί πιστά στα αρχικά του σχέδια, για τελευταία φορά το 1954 από το Νεοχωρίτη αρχιτέκτονα Βασίλειο Βίγκα.
Η εφοροεπιτροπή της Κοινότητας Παναγίας Νεοχωρίου το 2015 αποφάσισε την αναπαλαίωση και αξιοποίηση του κτιρίου, που πλέον κατέρρεε, μόνο για εκπαιδευτικό σκοπό. Η σχολή ενοικιάστηκε στο British School of Tarabya για τις τάξεις του νηπιαγωγείου και του δημοτικού με τον όρο της πιστής αναπαλαίωσης.
Ο διακεκριμένος και βραβευμένος άλλες δύο φορές αρχιτέκτων αναπαλαιώσεων Μεχμέτ Αλπέρ ανέλαβε την πιστή αναπαλαίωση και η σχολή επαναλειτούργησε το 2017.
Ο πρόεδρος της Κοινότητας Παναγίας Νεοχωρίου Λάκης Βίγκας, που μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη βράβευση που “επιβεβαιώνει”, όπως τόνισε χαρακτηριστικά, “ότι η αξιοποίηση των ακινήτων της κοινότητας που είναι κληρονομιά και παρακαταθήκη των προγόνων μας μπορεί και επιβάλλεται να γίνεται με σεβασμό στην ιστορία και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Σήμερα το κτίριο αυτό είναι και πάλι ζωντανό, εξυπηρετεί την παιδεία, δηλαδή τον πολιτισμό, αλλά δεν έχασε τίποτε από την ταυτότητά του. Κι αυτό είναι το ζητούμενο. Τα κτίρια των ευαγών μας ιδρυμάτων να αξιοποιούνται για να εξασφαλίζουν πόρους για το έργο των ομογενειακών κοινοτήτων, αλλά με σεβασμό στην ιστορία και την παράδοση”.
Η τελετή βράβευσης θα γίνει στο Βερολίνο στις 22 Ιουνίου μαζί με άλλα 29 βραβεία που δόθηκαν σε 17 συνολικά χώρες, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Συνάντησης Κορυφής Πολιτιστικής Κληρονομιάς που πραγματοποιείται από τις 18 έως τις 24 Ιουνίου.
