Στην 8η Συνδιάσκεψη της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης στην Κρήτη Έλληνες και Γερμανοί, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, αντάλλαξαν εμπειρίες και απόψεις για την αντιμετώπιση του προσφυγικού.
Αλλαγή στάσης στους δήμους
Η βασική διαφορά ανάμεσα στους δήμους των δύο χωρών είναι ότι στη Γερμανία, η τοπική αυτοδιοίκηση έχει πολύ περισσότερες αρμοδιότητες σε σύγκριση με την Ελλάδα. Όσον αφορά τους πρόσφυγες, οι γερμανικοί δήμοι φέρουν την ευθύνη για την υγειονομική τους περίθαλψη, την ένταξη των παιδιών τους στους παιδικούς σταθμούς και τα σχολεία όπως και για την εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας. Οι δήμοι βοηθούν επίσης στην αναζήτηση κατοικίας και εργασίας. Στην Ελλάδα οι δήμοι δεν έχουν αυτές τις αρμοδιότητες. Κάθε ενασχόληση τους με το θέμα δεν συνιστά θεσμική υποχρέωση αλλά πολιτική βούληση.
Το γεγονός αυτό διαπίστωσε από τις επισκέψεις του στην Ελλάδα και ο Αντρέας Χόλσταϊν, δήμαρχος της γερμανικής πόλης Άλτενα, ο οποίος μόλις πρόσφατα τιμήθηκε με το φετινό Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Λόγω της φιλικής προς τους πρόσφυγες πολιτικής του δήμου ο κ. Χόλσταϊν είχε δεχθεί τον περασμένο χρόνο επίθεση με μαχαίρι.
Παρά την έλλειψη αρμοδιοτήτων που αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στη διαχείριση του προσφυγικού σε τοπικό επίπεδο, ο κ. Χόλσταϊν διαπίστωσε μια σημαντική αλλαγή στη στάση των Ελλήνων δημάρχων: «Όλο και περισσότεροι Έλληνες συνάδελφοί μου κατανοούν ότι οι δήμοι δεν μπορούν να περιοριστούν στον ρόλο πυροσβεστών για τις άμεσες ανάγκες των νεοαφιχθέντων προσφύγων. Επειδή πολλοί από αυτούς θα μείνουν στη χώρα, τίθεται θέμα ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία. Ο δημόσιος διάλογος που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα γύρω από αυτό το ζήτημα είναι αξιόλογος.»
Θα πρέπει «να πάρεις μαζί σου» τους πολίτες
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Λιβαδειά. Από το 2016 δήμος και κοινωνία των πολιτών συνεργάζονται από κοινού για τη διαχείριση του προσφυγικού. Όπως εξηγεί ο Σωτήρης Καρβούνης, πρόεδρος της δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης ΚΕΔΗΛ, «ο δήμος Λιβαδειάς μέσω της κοινωφελούς επιχείρησης σε συνεργασία με το Δίκτυο Αλληλεγγύης αλλά και με τους εθελοντές της πόλης συναποφασίζουμε και προσπαθούμε να βρούμε την καλύτερη λύση, να αντιμετωπίζουμε το οποιαδήποτε θέμα.
Αυτή τη στιγμή στην πόλη βρίσκονται γύρω στους 480 πρόσφυγες εκ των οποίων οι 270 είναι παιδιά». Όλα τα παιδιά επισκέπτονται είτε σχολεία είτε παιδικούς σταθμούς. Στόχος στη Λιβαδειά είναι, σύμφωνα με τον Σωτήρη Καρβούνη, όλοι οι πρόσφυγες που ζουν στην πόλη να ενταχθούν στην τοπική κοινωνία. Σε αυτό συμβάλλει το γεγονός ότι διαμένουν σε διαμερίσματα στην πόλη και όχι σε Camp, όπως επίσης το ότι συμμετέχουν σε κοινές εκδηλώσεις με τους κατοίκους τις πόλης.
Τη σημασία της ενημέρωσης των πολιτών επισημαίνει και ο Νόρμπερτ Σούργκερς. Από το 2015 ο επικεφαλής του τμήματος Διεθνών Σχέσεων του δήμου Νυρεμβέργης έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμα ταξίδια στην Καβάλα με την οποία η Νυρεμβέργη είναι αδελφοποιημένη πόλη. Αιτία της ανάπτυξης στενότερων σχέσεων απ’ ότι προηγουμένως ήταν η εγκατάσταση προσφύγων στον ελληνικό δήμο και η διαχείριση του ζητήματος. Σε εκδηλώσεις και συζητήσεις στην Καβάλα ο κ. Σούργκερς επισήμανε κατ’ επανάληψη δύο σημεία που και στη Γερμανία αρχικά δεν είχαν αρκετά προσεχθεί:
«Πάρα πολύ σημαντικό είναι “να πάρεις μαζί σου” τους πολίτες, να τους ενημερώσεις, να μην τους θέσεις προ τετελεσμένων γεγονότων. Δηλαδή να ξυπνήσουν ένα πρωί και να διαπιστώσουν τρομαγμένοι ότι στη γειτονιά τους έχουν εγκατασταθεί ξένοι άνθρωποι. Εξίσου σημαντικό είναι όμως να βοηθήσεις τους πρόσφυγες να βρουν μια θέση στην κοινωνία.»
Το πρόβλημα της χρηματοδότησης
Σημαντικές προσπάθειες για την ενσωμάτωση των προσφύγων καταβάλλει και ο δήμος Αθηναίων. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει σ’ αυτό το έργο δεν εστιάζονται μόνο στο γεγονός ότι δεν έχει σχετικές αρμοδιότητες. Όπως και σε άλλους δήμους, οι προσπάθειες για την ένταξη των προσφύγων δυσκολεύονται από τις περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης. Επειδή η Ελλάδα βρίσκεται σε μια δυσχερή οικονομική κατάσταση θα πρέπει να αποταθεί στην ΕΕ, δηλώνει ο Αντιδήμαρχος Μεταναστών και Προσφύγων της Αθήνας Λευτέρης Παπαγιαννάκης:
«Θα έπρεπε να εκμεταλλευτούμε όλες τις δυνατότητες χρηματοδότησης από την ΕΕ, θα έπρεπε να ζητήσουμε περισσότερα ενδεχομένως. Να ζητήσουμε εξαιρέσεις, διευκολύνσεις. Υπάρχουν όμως προγράμματα που θα μπορούσαμε να τα ζητήσουμε και με συντονισμό να τα πάρουμε. Δεν τα έχουμε όμως πάρει».
Τη σημασία του ζητήματος της χρηματοδότησης δράσεων ενσωμάτωσης των προσφύγων σε τοπικό επίπεδο αλλά και την παροχή σχετικών με το θέμα αρμοδιοτήτων στους δήμους αναγνωρίζει ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Κοινωνικής Ένταξης στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής Θανάσης Βιτσεντζάτος. Όπως διαβεβαιώνει, στο πλαίσιο του σχεδίου της Εθνικής Στρατηγικής για την Ένταξη που πρόκειται να δημοσιευτεί προς συζήτηση, προβλέπεται οι δήμοι να αναλάβουν τη διαχείριση της ένταξης των μεταναστών και προσφύγων.
Αναφορικά με τη χρηματοδότηση, οι δήμοι θα έχουν μελλοντικά τη δυνατότητα να ζητούν απευθείας βοήθεια από την ΕΕ. Εκτός αυτού προβλέπεται οικονομική στήριξη από τον ελληνικό προϋπολογισμό. Βέβαια, όπως επισημαίνει, «όσο μπορεί να αντέξει με βάση τις συνθήκες οι οποίες επικρατούν».
Πηγή: Deutsche Welle
