Τα προσχέδια τροπολογιών του Συντάγματος, για την εναρμόνιση με τη συμφωνία των Πρεσπών, έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση στα Σκόπια, αποκαλύπτοντας ότι το «Μακεδονία» μετατρέπεται σε «Βόρεια Μακεδονία» σε όλα τα άρθρα, πλην ενός.
Πρόκειται για το άρθρο 36 του Συντάγματος των Σκοπίων, για το οποίο ο Σκοπιανός πρωθυπουργός, Ζόραν Ζάεφ, δήλωσε:
«Η Δημοκρατία εγγυάται συγκεκριμένα δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισης σε βετεράνους του αντιφασιστικού πολέμου και σε όλους τους ‘’μακεδονικούς’’ εθνικοαπελευθερωτικούς πολέμους, στους ανάπηρους πολέμου, σε εκδιωγμένους και φυλακισμένους για τις ιδέες της ξεχωριστής ταυτότητας του ‘’μακεδονικού λαού’’ και της ‘’μακεδονικής” πολιτειακής υπόστασης όσο και στα μέλη των οικογενειών τους χωρίς μέσα υλικής και κοινωνικής διαβίωσης. Τα συγκεκριμένα δικαιώματα ρυθμίζονται από το νόμο».
Το υπουργικό συμβούλιο της ΠΓΔΜ ενέκρινε τέσσερις τροπολογίας, οι οποίες αναμένεται να κατατεθούν στη Βουλή της γειτονικής χώρας και να τεθούν προς ψήφιση το επόμενο χρονικό διάστημα.
Το πλήρες κείμενο που έδωσαν στη δημοσιότητα τα Σκόπια σχετικά με τα προσχέδια τροπολογιών του Συντάγματος έχει ως εξής:
«Κείμενο των σχεδίων των τροπολογιών XXXIII, XXXIV, XXXV και XXXVI του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Οι τροπολογίες αυτές αποτελούν συστατικό μέρος του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και τίθενται σε ισχύ την ημέρα που θα τεθεί σε ισχύ η Τελική Συμφωνία για την επίλυση των διαφορών που περιγράφονται στις αποφάσεις 817 (1993) και 845 (1993) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, για την παύση της ισχύος της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995 και για την εγκαθίδρυση στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ των μερών, καθώς και θα κυρωθεί το Πρωτόκολλο ένταξης (σ.σ. της πΓΔΜ) στο ΝΑΤΟ από την Ελληνική Δημοκρατία.
Τροπολογία ΧΧΧΙΙΙ
Στο Σύνταγμα οι λέξεις “Δημοκρατία της Μακεδονίας” αλλάζουν με τις λέξεις “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας” και η λέξη “Μακεδονία” αλλάζει με τις λέξεις “Βόρεια Μακεδονία”, εκτός του άρθρου 36.
Τροπολογία XXXIV
Στο Προοίμιο του Συντάγματος της “Δημοκρατίας της Μακεδονίας” οι λέξεις “οι αποφάσεις της ASNOM” αντικαθίστανται με τις λέξεις “η Διακήρυξη της Πρώτης Συνεδρίασης της ASNOM προς τον μακεδονικό λαό για την πραγματοποιηθείσα συνεδρίαση της ASNOM”. Μετά την λέξη “έτος” προστίθενται οι λέξεις “και της Συμφωνίας-Πλαισίου της Οχρίδας”, ενώ διαγράφονται οι λέξεις “αποφάσισαν να”.
Τροπολογία XXXV
- Η Πολιτεία σέβεται την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την πολιτική ανεξαρτησία των γειτονικών κρατών
- Με το σημείο 1 αυτής της τροπολογίας συμπληρώνεται το άρθρο 3 (σ.σ. του Συντάγματος)
Τροπολογία ΧΧΧVI
- Η Πολιτεία προστατεύει, εγγυάται και καλλιεργεί την ιστορική και την πολιτιστική κληρονομιά του μακεδονικού λαού.
- Η Πολιτεία προστατεύει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των υπηκόων της που ζουν ή διαμένουν στο εξωτερικό και προωθεί τους δεσμούς τους με την πατρίδα.
- Η Πολιτεία μεριμνά για τους ανήκοντες στον μακεδονικό λαό που ζουν στο εξωτερικό.
- Επ’ αυτού, η Πολιτεία δεν θα αναμειγνύεται στα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων κρατών και στις εσωτερικές τους υποθέσεις.
- Με αυτήν την τροπολογία αντικαθίσταται το άρθρο 49 του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
Επεξήγηση της Τροπολογίας XXXIII
Σκοπός αυτών των αλλαγών του Συντάγματος είναι η εφαρμογή της Συμφωνίας με την Ελλάδα, η οποία θα καταστήσει δυνατή την ένταξη της Δημοκρατίας της Μακεδονίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.
Επ’ αυτού, σύμφωνα με την Τελική Συμφωνία με την Ελληνική Δημοκρατία, προβλέπεται ότι οι τροπολογίες τίθενται σε ισχύ την ημέρα της κύρωσης, από το Κοινοβούλιο της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Τελικής Συμφωνίας και του Πρωτοκόλλου ένταξης στο ΝΑΤΟ. Επομένως, σε περίπτωση που αυτά τα δύο έγγραφα δεν τεθούν σε ισχύ, δεν θα τεθούν σε ισχύ ούτε και οι προβλεπόμενες τροπολογίες.
Περαιτέρω, σύμφωνα με τη Συμφωνία, με συνταγματικό νόμο θα καθοριστεί η εφαρμογή της διάταξης σε σχέση με την ισχύ των ήδη υφιστάμενων εγγράφων και υλικών που έχουν εκδοθεί από τις αρχές της Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
Επεξήγηση της Τροπολογίας ΧΧΧIV
Σκοπός αυτών των αλλαγών του Συντάγματος είναι η εφαρμογή της Συμφωνίας με την Ελλάδα, η οποία θα καταστήσει δυνατή την ένταξη της Δημοκρατίας της Μακεδονίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.
Για λόγους εναρμόνισης του κειμένου του Προοιμίου με τη Συμφωνία με την Ελλάδα, στο Προοίμιο πραγματοποιούνται οι ανάλογες αλλαγές. Στο Προοίμιο του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας, κατά την αναφορά των κρατικών-νομικών παραδόσεων, κατονομάζονται συγκεκριμένα έγγραφα της ASNOM, δηλαδή αναφέρεται η Διακήρυξη της Πρώτης Συνεδρίασης της ASNOM προς τον μακεδονικό λαό για την πραγματοποιηθείσα συνεδρίαση της ASNOM. Επίσης, στο Προοίμιο μνημονεύεται και η Συμφωνία-Πλαίσιο της Οχρίδας, η οποία έχει ήδη ενσωματωθεί στις συνταγματικές τροποποιήσεις από το 2001.
Επεξήγηση της Τροπολογίας XXXV
Σκοπός αυτών των αλλαγών του Συντάγματος είναι η εφαρμογή της Συμφωνίας με την Ελλάδα, η οποία θα καταστήσει δυνατή την ένταξη της Δημοκρατίας της Μακεδονίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.
Με τη Συμφωνία επιβεβαιώνονται τα υφιστάμενα σύνορα μεταξύ της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και της Ελλάδας ως μόνιμα και απαραβίαστα διεθνή σύνορα και επ’ αυτού αναλαμβάνεται η δέσμευση καμία από τις δύο χώρες να μην έχει, ούτε να υποστηρίζει, οιεσδήποτε αξιώσεις προς το οποιοδήποτε μέρος του εδάφους της άλλης χώρας, ούτε πάλι να έχει αξιώσεις για αλλαγή των μεταξύ τους υφιστάμενων συνόρων. Πέραν αυτού, η Δημοκρατία της Μακεδονίας και η Ελλάδα δεσμεύτηκαν ότι δεν θα υποστηρίξουν τις όποιες αξιώσεις μπορεί να διατυπώσουν τρίτες πλευρές.
Η Δημοκρατία της Μακεδονίας και η Ελλάδα δεσμεύτηκαν να σέβονται την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την πολιτική ανεξαρτησία της άλλης χώρας και να μην υποστηρίζουν τις όποιες δραστηριότητες τρίτων πλευρών που στρέφονται κατά της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της πολιτικής ανεξαρτησίας της άλλης χώρας.
Επίσης, οι δύο χώρες ανέλαβαν την δέσμευση, σύμφωνα με τους σκοπούς και τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, να απέχουν από απειλές ή χρήση βίας, περιλαμβανομένων των απειλών ή της χρήσης βίας με σκοπό την παραβίαση των υφιστάμενων μεταξύ τους συνόρων.
Το άρθρο 3 του Συντάγματος ρυθμίζει ότι το έδαφος της Δημοκρατίας της Μακεδονίας είναι αδιαίρετο και μη απαλλοτριώσιμο. Τα υφιστάμενα σύνορα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας είναι απαραβίαστα. Η Δημοκρατία της Μακεδονίας δεν έχει εδαφικές βλέψεις προς τις γειτονικές χώρες. Τα σύνορα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας μπορούν να αλλάξουν μόνο σύμφωνα με το Σύνταγμα, σε οικειοθελή βάση και σύμφωνα με τους γενικά αποδεκτούς διεθνείς κανόνες.
Αυτό το άρθρο άλλαξε το 1992 με την Τροπολογία Ι, οπότε προστέθηκε η αρχή της οικειοθελούς βούλησης στην αλλαγή των συνόρων και η συμφωνία με τους γενικά αποδεκτούς διεθνείς κανόνες. Επίσης, με την τροπολογία αυτή διακηρυσσόταν ότι η Δημοκρατία της Μακεδονίας δεν έχει εδαφικές βλέψεις προς τα γειτονικά κράτη.
Με την νέα συνταγματική τροπολογία που προτείνεται διακηρύσσεται ο σεβασμός στην κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την πολιτική ανεξαρτησία των γειτονικών κρατών.
Επεξήγηση της Τροπολογίας XXXVI
Σκοπός αυτών των αλλαγών του Συντάγματος είναι η εφαρμογή της Συμφωνίας με την Ελλάδα, η οποία θα καταστήσει δυνατή την ένταξη της Δημοκρατίας της Μακεδονίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με τη Συμφωνία, η Δημοκρατία της Μακεδονίας και η Ελλάδα δεσμεύτηκαν ώστε καμία διάταξη του Συντάγματος να μην μπορεί να ερμηνευτεί με τρόπο που να αποτελεί ή θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις του άλλου κράτους, με οποιαδήποτε μορφή και για τον οποιονδήποτε λόγο, περιλαμβανομένου του λόγου της προστασίας του καθεστώτος και των δικαιωμάτων προσώπων που δεν είναι πολίτες του.
Στο άρθρο 49 του Συντάγματος αναγράφεται ότι η Πολιτεία μεριμνά για την κατάσταση και τα δικαιώματα των μελών του μακεδονικού λαού στις γειτονικές χώρες και για τους αποδήμους από την Μακεδονία, βοηθά στην πολιτιστική τους ανάπτυξη και προωθεί τους δεσμούς με αυτούς. Η Πολιτεία μεριμνά για τα πολιτιστικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών της στο εξωτερικό. Επ’ αυτού, η Πολιτεία δεν θα αναμειγνύεται στα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων κρατών και στις εσωτερικές τους υποθέσεις.
Και το άρθρο αυτό άλλαξε με την Τροπολογία ΙΙ του 1992, η οποία προέβλεπε ότι η Πολιτεία δεν θα αναμειγνύεται στα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων κρατών και στις εσωτερικές τους υποθέσεις.
Με τη συνταγματική τροπολογία που προτείνεται υπογραμμίζεται η δέσμευση της Δημοκρατίας της Μακεδονίας για προστασία, εγγύηση και καλλιέργεια της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του μακεδονικού λαού. Επίσης, με την τροπολογία κατοχυρώνεται η προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των υπηκόων που ζουν ή διαμένουν στο εξωτερικό και η προώθηση των δεσμών τους με την πατρίδα. Στην τροπολογία αναγράφεται ότι η Πολιτεία μεριμνά για τα μέλη του μακεδονικού λαού που ζουν στο εξωτερικό, δίχως αυτό να σημαίνει ανάμειξη στα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων κρατών και στις εσωτερικές τους υποθέσεις».
