Oι ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν, του Ιράν, του Καζακστάν, της Ρωσίας και του Τουρκμενιστάν κατέληξαν την Κυριακή (12 Αυγούστου 2018) σε καταρχήν συμφωνία για το νομικό καθεστώς της Κασπίας – μια ιστορική συμφωνία, η οποία βρισκόταν στα σκαριά επί 22 χρόνια.
Τη συμφωνία υπέγραψαν στην πόλη Ακτάου του Καζακστάν οι πρόεδροι του Αζερμπαϊτζάν Ιλάμ Αλίγιεφ, του Ιράν Χασάν Ροχανί, του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και του Τουρκμενιστάν Γκουρμπανγκουλάι Μπερντιμουχαμέντοφ.
Με το έγγραφο ρυθμίζεται η πρόσβαση στη θαλάσσια επιφάνεια αλλά και στον πυθμένα της Κασπίας καθώς και μια σειρά από άλλα ζητήματα, όπως η αλιεία, η κατασκευή πετρελαιαγωγών και περιβαλλοντικά ζητήματα.
Μια από τις σημαντικές παραγράφους της συμφωνίας είναι εκείνη η οποία απαγορεύει την παρουσία στρατιωτικών βάσεων και πλοίων μη παράκτιων κρατών στην περιοχή.
Ένας αριθμός ξεχωριστών διακυβερνητικών συμφωνιών που υπογράφηκαν στο Ακτάου καθορίζουν το πλαίσιο της συνεργασίας στο εμπόριο, τις μεταφορές και την πρόληψη επεισοδίων.
Η διαμάχη για την Κασπία ξεκίνησε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Το νομικό καθεστώς της Κασπίας έγινε εξαιρετικά σημαντικό καθώς η περιοχή πλέον μοιραζόταν ανάμεσα σε πέντε διαφορετικά κράτη, αντί για δύο.
Στις διαπραγματεύσεις με τις μετα-σοβιετικές χώρες, η Τεχεράνη επέμεινε είτε στον διαχωρισμό της θαλάσσιας περιοχής σε πέντε ίσα τμήματα ή στην από κοινού ανάπτυξη όλων των φυσικών πόρων της Κασπίας.
Καμία από τις γειτονικές χώρες δεν συμφώνησε με αυτές τις προτάσεις και τρεις από αυτές –η Ρωσία, το Καζακστάν και το Αζερμπαϊτζάν– ουσιαστικά μοίρασαν τη βόρεια Κασπία ανάμεσά τους χρησιμοποιώντας διαχωριστικές γραμμές.
Και οι πέντε ηγέτες χαρακτήρισαν τη συμφωνία ιστορική, αλλά έδωσαν λιγοστές πληροφορίες σχετικά με τον διαχωρισμό του πετρελαιοφόρου πυθμένα της Κασπίας.
Ωστόσο, καθιστώντας σαφές ότι το έγγραφο που υπέγραψαν την Κυριακή δεν είναι η τελική συμφωνία, ο Ιρανός ηγέτης Ροχανί δήλωσε ότι η οροθεσία των συνόρων απαιτεί περαιτέρω διαβουλεύσεις και ξεχωριστές συμφωνίες ανάμεσα στα παράκτια κράτη παρ’ ότι η συμφωνία της Κυριακής θα λειτουργήσει ως βάση γι’ αυτό.
Η Κασπία θάλασσα είναι η μεγαλύτερη περίκλειστη θάλασσα του κόσμου, ενώ από πολλούς θεωρείται λίμνη. Είναι πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
