Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιδείξει μεγαλύτερη υπομονή με την Ιταλία, υποστηρίζουν κορυφαίοι οικονομολόγοι, υπενθυμίζοντας μάλιστα ότι η σκληρή πολιτική λιτότητας «απέτυχε» στην περίπτωση της Ελλάδας.
Μιλώντας στη γερμανική ραδιοφωνία (DLF) ο Γερμανός οικονομολόγος, Γκούσταβ Χορν, υποστηρίζει ότι αυτό που χρειάζεται η ιταλική οικονομία, πάνω απ’ όλα, είναι μία μακροπρόθεσμη προοπτική, δηλαδή περισσότερος χρόνος για να διορθωθούν τα κακώς κείμενα. «Ας μην έχουμε αυταπάτες ότι όλα θα διευθετηθούν μέσα σε ένα-δύο χρόνια, ούτε ότι θα διευθετηθούν με τους ετήσιους στόχους για το έλλειμμα που έχει καθορίσει η ΕΕ», λέει ο Χορν. «Αυτό που κυρίως χρειάζεται η Ιταλία είναι διαρθρωτικές αλλαγές, μεταξύ άλλων και στη δικαιοσύνη, ώστε να ενισχυθεί η δυναμική της οικονομίας. Κατά δεύτερον πρέπει να αυξηθούν οι δημόσιες επενδύσεις που θα πυροδοτήσουν την οικονομική ανάπτυξη και βέβαια στο πλαίσιο αυτής της αναπτυξιακής πορείας μπορεί κανείς, μέσω των φορολογικών εσόδων, να φροντίσει για τη μείωση του ελλείμματος».
Η πρώτη αντίδραση από τις Βρυξέλλες, αλλά και από μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, φαίνεται να είναι ότι η Ιταλία απλώς δαπανά χρήματα που δεν διαθέτει, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο το ήδη υψηλό έλλειμμα, καθώς και το δημόσιο χρέος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το «βασικό εισόδημα του πολίτη» που θεσπίστηκε τον Μάρτιο με πρωτοβουλία του Κινήματος των Πέντε Αστέρων. Ο Γκούσταβ Χορν επικροτεί το μέτρο, συγκρίνοντας μάλιστα την κατάσταση στην Ιταλία με την αντίστοιχη στην Ελλάδα. «Θεωρώ σημαντική την καθιέρωση του βασικού εισοδήματος. Για παράδειγμα στην Ελλάδα ήταν πρόβλημα το ότι δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν όλοι στις συντάξεις, επιβαρύνοντας το σύστημα. Είναι λοιπόν θετικό ότι η Ιταλία καθιερώνει το βασικό εισόδημα, σταθεροποιεί την κοινωνική θέση πολλών ανθρώπων, τους δίνει λίγα χρήματα που μπορούν να ξοδέψουν, κάτι που οφελεί και την οικονομία. Από και και πέρα όμως θεωρώ εσφαλμένες τις πολιτικές επιδοτήσεων ή τις μειώσεις φόρων. Εδώ η ιταλική κυβέρνηση θα πρέπει να συγκρατηθεί, ενώ από την πλευρά της η ΕΕ θα πρέπει να κάνει υπομονή όσον αφορά τον στόχο του ελλείμματος».
«Δεν υπάρχει οξεία κρίση χρέους»
Γερμανικές εφημερίδες επισημαίνουν ότι τα ιταλικά spreads αυξάνονται συνεχώς και εξομοιώνονται πλέον με τα αντίστοιχα ελληνικά, τα οποία μειώνονται σταθερά από τις αρχές της χρονιάς. Ωστόσο, επισημαίνει ο Γερμανός οικονομολόγος, η Ιταλία δεν βρίσκεται μπροστά σε “οξεία κρίση χρέους” και εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της. Άλλωστε, επισημαίνει, η χώρα εμφανίζει πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και η υπερχρέωση αποτελεί κυρίως εσωτερικό πρόβλημα. «Ναι, πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια (δανεισμού) από ότι εμείς, αλλά δεν πληρώνουν τόσο υψηλά επιτόκια ώστε να μην μπορούν να εξυπηρετούν τα χρέη τους και αυτό είναι που έχει σημασία. Δεν υπάρχει οξεία κρίση χρέους. Αλλά εάν επιβάλλουμε σκληρές περικοπές παρασύροντας την Ιταλία στην ύφεση και αν αρχίσει να υποφέρει και η ΕΕ από όλα αυτά, τότε πράγματι θα βρεθούμε μπροστά σε νέα κρίση. Γι αυτό συνιστώ προσοχή, υπομονή και επιμονή»
Όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, δεν λείπουν και σήμερα κάποιοι οικονομολόγοι που προτείνουν κούρεμα χρέους ή παρεμφερή μέτρα για την Ιταλία. Ο Γκούσταβ Χορν δηλώνει αντίθετος: «Δεν συνιστώ σε καμία περίπτωση κάτι τέτοιο, υπάρχει και η επόμενη μέρα μετά το κούρεμα χρέους. Ξεφορτώνεσαι το χρέος σου, αλλά χάνεις και την αξιοπιστία σου. Από κει και πέρα όλοι θα απέφευγαν τα κρατικά ομόλογα. Καλύτερα να βγαίνεις από την υπερχρέωση αργά, αλλά σταθερά…».
Απέτυχε η σκληρή πολιτική περικοπών στην Ελλάδα
Τί έχει αλλάξει από την εποχή των ελληνικών μνημονίων; Ο δημοσιογράφος της γερμανικής ραδιοφωνίας εστιάζει στα πρόσωπα της κρίσης και θέτει το εξής ερώτημα: Αρκεί που δεν είναι πλέον στο τιμόνι του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε; Υπάρχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς; Η απάντηση του Γερμανού οικονομολόγου: «Σίγουρα έχω μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον κ.Σολτς, αλλά δεν είναι ο μοναδικός υπουργός Οικονομικών στην ΕΕ. Υπάρχουν και άλλοι, οι οποίοι πραγματικά επιμένουν σε μία πολιτική που ήδη απέτυχε στην Ελλάδα. Οι εμπειρίες από την ελληνική κρίση είναι εμφανείς και στοιχειοθετημένες στη σχετική επιστημονική βιβλιογραφία. Δεν μπορεί να πιστεύουμε ότι θα μειώσουμε έλλειμμα και χρέος με μία σκληρή πολιτική περικοπών. Δεν πέτυχε στην Ελλάδα, όπου προκλήθηκαν σοβαρά κοινωνικά προβλήματα. Ας μην το επαναλάβουμε στην περίπτωση της Ιταλίας, γιατί οι επιπτώσεις θα ήταν πολύ πιο δραματικές από ότι στην Ελλάδα. Θα μπορούσε να κινδυνεύσει ακόμη και η ευρωζώνη στο σύνολό της».
