«Ο πληθυσμός του πλανήτη αυξάνεται ταχύτατα εγείροντας έντονους φόβους για υπερπληθυσμό. Σύμφωνα με τις πρόσφατες δημογραφικές προβολές των Ηνωμένων Εθνών, ο παγκόσμιος πληθυσμός, που ξεπέρασε τα 8 δισεκατομμύρια, θα φτάσει πιθανότατα τα 10 δισεκατομμύρια λίγο πριν τα τέλη του αιώνα μας». Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού, που έφτασε το μέγιστο πριν από εξήντα χρόνια, έχει μειωθεί στο μισό και θα συνεχίσει να μειώνεται μέχρι την πιθανή σταθεροποίησή του στα τέλη του αιώνα μας.
Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από το τεύχος 44 του ψηφιακού δελτίου «Δημογραφικά Νέα» του Εργαστηρίου Δημογραφικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η ταχύτατη αύξηση του πληθυσμού οφείλεται στη διαδοχική είσοδο διαφορετικών περιοχών στη δημογραφική μετάβαση, με υψηλότερους ρυθμούς αύξησης να παρατηρούνται στις χώρες με αργή μείωση της υψηλής γονιμότητάς τους, αλλά γρήγορη μείωση της θνησιμότητας. Η αναντιστοιχία ανάμεσα στους χρόνους εκκίνησης της πτώσης της θνησιμότητας και της γονιμότητας οδήγησε σε ένα σημαντικό πλεόνασμα γεννήσεων έναντι των θανάτων, με αποτέλεσμα ρυθμούς αύξησης της τάξης του 3% ετησίως σε πολλές χώρες του «Νότου».
Η γονιμότητα άρχισε να μειώνεται πολύ γρήγορα σε πολλές χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, αν και η μείωση αυτή δεν οδήγησε σε άμεση μείωση των ρυθμών αύξησης του πληθυσμού τους, λόγω της αδράνειας των δημογραφικών φαινομένων. Οι επιπτώσεις του δημογραφικού φαινομένου στην Αφρική, και ιδιαίτερα στην Υποσαχάρια περιοχή, διαφέρουν σημαντικά από τις αντίστοιχες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, καθώς η γονιμότητα μειώνεται σχετικά αργά και ο πληθυσμός παραμένει νεανικός.
Ο πληθυσμός της υπο-Σαχάριας Αφρικής μπορεί να διπλασιαστεί μέχρι το τέλος του αιώνα, με αποτέλεσμα η αναλογία των κατοίκων της Αφρικής να αυξηθεί σημαντικά στον παγκόσμιο πληθυσμό. Αντίθετα, ο πληθυσμός της Ευρώπης αναμένεται να μειωθεί, ενώ η Κίνα αντιμετωπίζει αρνητικούς ρυθμούς μεταβολής του πληθυσμού της.
1) Η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού θα συνεχισθεί πιθανότατα μέχρι λίγο μετά τα μέσα του αιώνα μας, για να σταθεροποιηθεί γύρω από τα 10 δισεκατομμύρια.
2) Η αύξηση αυτή θα προέλθει κυρίως από την Αφρική, γεγονός που θα ενισχύσει το ειδικό βάρος της ηπείρου στον παγκόσμιο πληθυσμό.
3) Η σχέση των δύο πληθυσμιακών γιγάντων, Κίνας και Ινδίας, θα αλλάξει προς όφελος της Ινδίας.
4) Η Κίνα θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω της γήρανσης του πληθυσμού της, καθώς ο χρόνος προετοιμασίας της για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης είναι περιορισμένος.
Μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, επισημαίνεται ότι οι δημογραφικές ανισότητες ανάμεσα στις διάφορες περιοχές του πλανήτη παραμένουν έντονες, γεγονός που αποτυπώνεται σε πληθώρα δεικτών όπως τα ποσοστά αστικοποίησης και τα προσδόκιμα ζωής. Στην ερώτηση εάν η συνεχιζόμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού αποτελεί κίνδυνο για τη ζωή στον πλανήτη, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η σταθεροποίηση του πληθυσμού στα τρέχοντα επίπεδα είναι ανέφικτη.
«Οφείλουμε επομένως να σκεφτούμε πώς μπορούμε να βελτιώσουμε το επίπεδο διαβίωσης του μεγαλύτερου τμήματος του πληθυσμού, περιορίζοντας ταυτόχρονα τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
