Χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν χθες το Σάββατο στο Βελιγράδι κατά της επανέναρξης ενός αμφιλεγόμενου σχεδίου για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων λιθίου, το οποίο αναμένεται να έχει καθοριστική σημασία για την ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης.
Πριν από τη συγκέντρωση στο κέντρο της σερβικής πρωτεύουσας, δύο μέλη του κινήματος κατά του σχεδίου ανέφεραν ότι προσήχθησαν προσωρινά από μέλη των υπηρεσιών ασφαλείας, οι οποίοι προειδοποίησαν ότι οποιαδήποτε ενέργεια που θα οδηγούσε στο κλείσιμο δρόμων θα ήταν παράνομη.
«Δηλαδή ήρθα στο Βελιγράδι επειδή υπερασπιζόμαστε την προστασία της ζωής στη Σερβία», δήλωσε ο Σλόμπονταν Στανιμίροβιτς, 58χρονος κάτοικος της κοινότητας Ραντιέβινα, κοντά στο ορυχείο.
Οι διαδηλωτές —από 24.000 έως 27.000 σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών— φώναζαν συνθήματα όπως «Rio Tinto, φύγε απ’ τη Σερβία!» και «δεν θα σκάψετε!» στη συγκέντρωση και την πορεία στο κέντρο της σερβικής πρωτεύουσας.
Στη συνέχεια, απέκλεισαν τις σιδηροδρομικές γραμμές στον μεγαλύτερο σιδηροδρομικό σταθμό του Βελιγραδίου, διακόπτοντας τη λειτουργία των τρένων.
Χθες το βράδυ, ο Ζλάτκο Κοκάνοβιτς, ένας από τους ηγέτες των διαδηλωτών, δήλωσε ότι οι κινητοποιήσεις θα συνεχιστούν.
«Θα παραμείνουμε εδώ όλη τη νύχτα και όλη μέρα», επέμεινε ο κ. Κοκάνοβιτς.
Οργανώσεις που αγωνίζονται για την προστασία του περιβάλλοντος έχουν δηλώσει έτοιμες να αποκλείσουν τους κύριους οδικούς άξονες της χώρας και να ξεκινήσουν εκστρατεία πολιτικής ανυπακοής αν η κυβέρνηση αρνηθεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις τους σχετικά με την απαγόρευση της εκμετάλλευσης κοιτασμάτων λιθίου.
Η Σερβία προσφέρει εκτενή κοιτάσματα λιθίου, ειδικότερα κοντά στην πόλη Λόζνιτσα (δυτικά), ωστόσο το αμφιλεγόμενο σχέδιο για τη λειτουργία του ορυχείου, σχεδιασμένο από την αγγλοαυστραλιανή εταιρεία Rio Tinto, έχει προκαλέσει διχασμό στη χώρα εδώ και χρόνια.
Στις 19 Ιουλίου, μία εβδομάδα μετά την έγκριση της κυβέρνησης για την έναρξη των εξορυκτικών εργασιών, το Βελιγράδι και η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψαν συμφωνία για την προμήθεια λιθίου σε ευρωπαϊκές χώρες.
Τα κοιτάσματα εντοπίστηκαν το 2004, αλλά μαζικές διαδηλώσεις που κράτησαν εβδομάδες ανάγκασαν τις αρχές να εγκαταλείψουν το έργο το 2022.
Το θέμα, όμως, αναδείχθηκε εκ νέου, καθώς η κυβέρνηση ανέτρεψε τη στάση της, κατόπιν απόφασης δικαστηρίου τον περασμένο μήνα που δήλωνε ότι η ανάκληση της άδειας στη Rio Tinto δεν συμμορφωνόταν με το Σύνταγμα και τον νόμο.
Το λίθιο είναι ένα απαραίτητο μέταλλο για την παραγωγή μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων και είναι θεμελιώδες για τη μετάβαση της αυτοκινητοβιομηχανίας σε πιο φιλικές προς το περιβάλλον μορφές παραγωγής.
Ωστόσο, το σχέδιο αντιμετωπίζει αντίσταση από πολλούς Σέρβους, οι οποίοι ανησυχούν ότι η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων θα μολύνει τις υδάτινες πηγές και τους υδροφόρους ορίζοντες, θέτοντας σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.
Η κυβέρνηση του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς έχει επανειλημμένα υποσχεθεί ότι δεν θα ξεκινήσει καμία εκμετάλλευση λιθιακών κοιτασμάτων χωρίς προηγούμενη διασφάλιση των κατάλληλων περιβαλλοντικών πρωτοκόλλων.
