Έως το τέλος του Απριλίου θα πρέπει κάθε κράτος- μέλος που επιθυμεί να ενεργοποιήσει τη νέα ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες να υποβάλει το σχετικό αίτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη συνέχεια, η Κομισιόν θα εξετάσει τα αιτήματα και θα διατυπώσει συστάσεις τον Ιούνιο, με το Συμβούλιο της ΕΕ να λαμβάνει την τελική απόφαση τον Ιούλιο, αφού προηγηθούν έντονες διαβουλεύσεις.
Η ρήτρα, που θα ισχύσει για τέσσερα χρόνια (2025-2028), θα επιτρέπει στα κράτη- μέλη τη μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, χωρίς να παραβιάζονται οι νέοι, ιδιαίτερα αυστηροί κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Όπως αναφέρουν κυβερνητικοί παράγοντες, η εφαρμογή τής εν λόγω ρήτρας θα αποτελέσει θετικό γεγονός για την Ελλάδα, καθώς η χώρα διαθέτει διαχρονικά μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ στην άμυνα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Το 2022 οι αμυντικές δαπάνες ανήλθαν στο 2,6% του ΑΕΠ, υπερκαλύπτοντας σταθερά τον στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες ύψους τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ.
Αναλυτικότερα, η νέα ρήτρα διαφυγής είναι ένας μηχανισμός που επιτρέπει στα κράτη- μέλη να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες σε κρίσιμες περιόδους, χωρίς να παραβιάζουν τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ρήτρα ενεργοποιείται αποκλειστικά για αμυντικές δαπάνες. Η όλη πρωτοβουλία εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια της ΕΕ να αυξήσει την αυτονομία της στον τομέα της άμυνας.
Η ευελιξία αφορά τόσο στις επενδύσεις όσο και στις τρέχουσες δαπάνες που σχετίζονται με την άμυνα, καλύπτοντας αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού, κατασκευή και αναβάθμιση στρατιωτικών υποδομών, καθώς και πρόσληψη και εκπαίδευση στρατιωτικού προσωπικού.
Ως προϋπόθεση, τα κράτη- μέλη καλούνται να προμηθεύονται εξοπλισμό από ευρωπαϊκές εταιρείες, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Μετά τη λήξη της ρήτρας διαφυγής, τα κράτη θα πρέπει να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση των αμυντικών τους δαπανών μέσα από τον ετήσιο προϋπολογισμό τους.
Η νέα ρύθμιση αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο και σε άλλες χώρες, με τη Γερμανία να είναι μία από τις μεγαλύτερες κερδισμένες, καθώς προγραμματίζει έναν τεράστιο προϋπολογισμό για υποδομές και άμυνα.
Στον αντίποδα, χώρες με υψηλά ελλείμματα όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις στην εφαρμογή της ρήτρας.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
