Η τουρκική στρατιωτική επίθεση ενάντια στις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία έχει αφήσει τους Ευρωπαίους συμμάχους τους εξαγριωμένους και να φοβούνται μια επανεμφάνιση και τόνωση τζιχαντιστών μαχητών, και να τρέχουν για να διαμορφώσουν μια συνεκτική απάντηση, πέρα από την άρνηση τους να πληρώσουν για οποιαδήποτε νέα ανθρωπιστική κρίση που θα συμβεί στο κατώφλι της Ευρώπης.
Τα τουρκικά στρατεύματα και οι Σύροι αντάρτες σύμμαχοι τους προέλασαν περαιτέρω στη συριακή επικράτεια σήμερα, ανοίγοντας ένα ακόμη νέο μέτωπο στον οκταετή εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, εκθέτοντας την ίδια ώρα την αδυναμία και την ανικανότητα της Ευρώπης να επηρεάσει την πορεία του πολέμου.
Η στρατιωτική επίθεση της Άγκυρας, η οποία ξεκίνησε αφού ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τα αμερικανικά στρατεύματα από τις περιοχές της τουρκικής επιχείρησης στη βορειοανατολική Συρία, εγείρει επίσης θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με την τύχη των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας και επιβαρύνει περαιτέρω τις διατλαντικές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένης της εμπιστοσύνης στις τάξεις του ΝΑΤΟ, σημείωσαν διπλωμάτες και αξιωματούχοι.
Περιπλέκει περαιτέρω την όποια ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και απειλεί τη μεταναστευτική συμφωνία μεταξύ Βρυξελλών και Άγκυρας, η οποία μείωσε τους αριθμούς των προσφύγων που εισέρχονται στις ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου βρίσκονται υπό νέες πιέσεις από νέες ροές προσφύγων που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη.
«Αυτή είναι μια συνταγή για καταστροφή, είτε αφορά τους Τούρκους, τους Κούρδους, είτε εμάς», είπε ένας ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Αυτή η τουρκική επέμβαση είναι ένας απόλυτος αντιπερισπασμός και θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας».
Η Άγκυρα έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να δημιουργήσει μια «ασφαλή ζώνη» για την χρησιμοποιήσει ως τόπο για τον επαναπατρισμό εκατομμυρίων προσφύγων στο συριακό έδαφος.
Για αυτό το σχέδιο θέλει να πληρώσει η Ευρώπη, ενώ Ευρωπαίοι διπλωμάτες το χαρακτηρίζουν εξωπραγματικό.
Και οι 28 κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ χθες απέρριψαν το σχέδιο αυτό, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν θα παράσχουν βοήθεια και προειδοποίησαν ότι μια τέτοια ιδέα δεν θα εγκριθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. «Μην περιμένετε από την ΕΕ να πληρώσει για οτιδήποτε από αυτό», δήλωσε χθες κατηγορηματικά ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Να βάλουμε τάξη στο σπίτι μας
Εντούτοις, είναι ασαφές τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη για να πιέσει την Άγκυρα. Βασίζεται στην Τουρκία για να περιορίσει την άφιξη των προσφύγων στην Ευρώπη μετά από τη συμφωνία του 2016 που περιόρισε δραστικά τις προσφυγικές ροές από τη δίοδο του Αιγαίου.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν απείλησε σήμερα πως η Άγκυρα θα στείλει στην Ευρώπη τους 3,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που βρίσκονται στην Τουρκία, αν οι ευρωπαϊκές χώρες χαρακτηρίσουν κατοχή την τουρκική στρατιωτική επιδρομή στη Συρία.
«Έχουμε βάλει τον εαυτό μας σε μια θέση όπου η σχέση Τουρκίας – ΕΕ είναι μονοδιάστατη, βασίζεται σε ένα θέμα που έχει δημιουργήσει μια ισορροπία δυνάμεων που μας φέρνει σε δυσμένεια», δήλωσε ο ευρωπαίος διπλωμάτης αναφορικά με τη μεταναστευτική συμφωνία του 2016.
«Πρέπει να βάλουμε τάξη στο σπίτι μας. Δεν έχει υπάρξει μια συλλογική λύση στο προσφυγικό πρόβλημα, οπότε έχουμε βρεθεί εκτεθειμένοι σε αυτόν τον εκβιασμό».
Σε μια κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίαση την Τρίτη, απεσταλμένοι στο ΝΑΤΟ εξέφρασαν ανησυχία για τα σχέδια της Τουρκίας και προσπάθησαν να πιέσουν τον Ερντογάν να μην προχωρήσει σε οποιαδήποτε επιχείρηση, ανέφεραν διπλωμάτες.
Ωστόσο, υπήρξε επίσης αναγνώριση στην βορειοατλαντική συμμαχία ότι δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσε να κάνει για να σταματήσει την Τουρκία επειδή το ΝΑΤΟ δεν δρα στη Συρία και δεν του έχει ζητηθεί να διαδραματίσει εκεί κάποιο ρόλο.
Ανασυγκρότηση και επανεμφάνιση τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους
Ακόμη πιο πιεστικό για την Ευρώπη είναι οι τύχες των Κούρδων συμμάχων της και η πιθανή τόνωση των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, που έχουν εξαπολύσει αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις σε ευρωπαϊκές χώρες.
Τόσο οι γαλλικές όσο και οι βρετανικές ειδικές δυνάμεις επιχειρούν με τους Κούρδους στην περιοχή. Παρέχουν αεροπορική υποστήριξη και εκπαίδευση στις κουρδικές δυνάμεις, οι οποίες μέχρι την τουρκική επίθεση συνέχισαν τις επιχειρήσεις εναντίον των υφιστάμενων θυλάκων του Ισλαμικού Κράτους.
Η απόφαση του Τραμπ να αποσύρει τις αμερικανικές δυνάμεις, ενώ δεν ήταν απροσδόκητη, άφησε Γαλλία και Βρετανία ιδιαίτερα εκτεθειμένες. Γάλλοι και Βρετανοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι αν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσυρθούν πλήρως, δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά να αποχωρήσουν και αυτοί.
«Η προδοσία των Κούρδων θα είναι ηθικά φρικτή, αλλά ας μην γελιόμαστε: είτε με ή χωρίς τις συμμαχικές μας δυνάμεις στη βόρεια Συρία, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν έχουν καμία αναγνωρίσιμη και αξιόπιστη πολιτική για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στη Συρία», δήλωσε ο πρώην απεσταλμένος της Γαλλίας στην Ουάσινγκτον, Ζεράρ Αρώ στο Twitter.
Οι άμεσοι φόβοι της Ευρώπης είναι η ανασυγκρότηση των τζιχαντιστών, αλλά και η απειλή πως χιλιάδες ξένοι τζιχαντιστές που κρατούνται από τους Κούρδους θα δραπετεύσουν από τις φυλακές.
Η αντίδραση του Τραμπ – που έχει πιέσει στο παρελθόν απρόθυμα ευρωπαϊκά κράτη να επαναπατρίσουν τους υπηκόους τους, στους οποίους συγκαταλέγονται μαχητές του Ισλαμικού Κράτους που συνελήφθησαν στο πεδίο της μάχης στη Συρία – δεν έχει κάνει τίποτε για να κατευναύσει τους συμμάχους του.
«Θα δραπετεύσουν στην Ευρώπη, εκεί θέλουν να πάνε. Θέλουν να πάνε πίσω στα σπίτια τους, αλλά η Ευρώπη δεν τους θέλει», δήλωσε στους δημοσιογράφους.
Ο Τσέχος υπουργός Εξωτερικών Τόμας Πετρίτσεκ συνόψισε την ευρωπαϊκή απογοήτευση, λέγοντας ότι «δυστυχώς, σε αυτό το σημείο δεν έχουμε άλλη δυνατότητα παρά τη διπλωματική πίεση για να ηρεμήσουμε την κατάσταση».
