Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποφασίσει σήμερα να θέσει την Άγκυρα υπό παρακολούθηση ως τον Ιούνιο, σηματοδοτώντας έτσι τη δυσαρέσκειά της για την επιδείνωση της κατάστασης όσον αφορά τα δικαιώματα και τις ελευθερίες στην Τουρκία, παρά τις υποσχέσεις του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Οι Ευρωπαίοι θα ήθελαν να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με την Άγκυρα έπειτα από μια χρονιά εντάσεων, αλλά θα προτιμήσουν μια διαδικασία «προοδευτική», βασισμένη «σε όρους και προϋποθέσεις» και «αντιστρέψιμη», ανήγγειλε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Σαρλ Μισέλ, στην επιστολή-πρόσκληση στους ηγέτες ενόψει της Συνόδου Κορυφής.
Εξαιτίας της έξαρσης των μολύνσεων από τον νέο κορονοϊό στην Ευρώπη, η σύνοδος, που διεξάγεται σήμερα και αύριο, θα γίνει μέσω βιντεοδιάσκεψης, με μέθοδο που δεν επιτρέπει να γίνει διάλογος.
Η συζήτηση για τη Ρωσία αποφασίστηκε εξαιτίας αυτού να αναβληθεί και να μετατραπεί σε «ενημέρωση». Ο Σαρλ Μισέλ θα αναφερθεί στις τελευταίες επαφές του με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος καταγγέλλει τη «συγκρουσιακή» στάση της ΕΕ έναντι της Μόσχας.
Οι αποφάσεις όσον αφορά την Τουρκία επίσης αναβλήθηκαν για τον Ιούνιο, είπε ευρωπαίος διπλωμάτης. Τη δεύτερη ημέρα της συνόδου, αύριο, οι εργασίες θα είναι σύντομες, εξήγησε.
Η συμμετοχή του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν στη σύνοδο αυτή πάντως αναμένεται να επιτρέψει να σταλεί κοινό αυστηρό μήνυμα στον πρόεδρο της Τουρκίας.
Η ΕΕ σε «θέση αναμονής»
«Δεν είναι μυστικό για κανέναν πως έχουμε διαφωνίες με την Τουρκία», συνόψισε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν κατά τη διάρκεια των επαφών του προχθές Τρίτη και χθες Τετάρτη στο NATO.
Ωστόσο οι Αμερικανοί, όπως και οι Ευρωπαίοι, δεν θέλουν να κατεδαφίσουν τις γέφυρες με την Άγκυρα. «Η Τουρκία είναι παλιός σύμμαχος που εκτιμάμε, και έχουμε συμφέρον να την κρατήσουμε στο NATO», όπως το έθεσε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας.
Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, ο Μάριο Ντράγκι, συνόψισε την ευρωπαϊκή θέση επιμένοντας στη σημασία που έχει να «αποφεύγονται πρωτοβουλίες που διχάζουν» και στην «ανάγκη να γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Η απόφαση του προέδρου της Τουρκίας η χώρα να εγκαταλείψει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, την επομένη μάλιστα συνομιλίας του με τον Σαρλ Μισέλ και με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εξελήφθη ως προσβολή.
Οι αποφάσεις που έλαβαν το τελευταίο διάστημα οι τουρκικές αρχές επιτείνουν «τις ανησυχίες της ΕΕ σχετικά με την οπισθοδρόμηση όσον αφορά θεμελιώδη δικαιώματα» και «υπονομεύουν την αξιοπιστία της δέσμευσης για μεταρρυθμίσεις» από πλευράς Άγκυρας, τόνισε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Τζουζέπ Μπορέλ.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες δυσκολεύονται να εμπιστευθούν τον τούρκο πρόεδρο, διότι δεν τηρεί τις δεσμεύσεις του, και βλέπουν οπορτουνισμό στη διακηρυγμένη βούλησή του να υπάρξει απποκλιμάκωση των εντάσεων, εξηγούν διπλωματικές πηγές.
«Παρατηρούμε απουσία αρνητικών σινιάλων από την αρχή της χρονιάς, αλλά κανένας μας δεν είναι αφελής, αυτή τη συμπεριφορά την εξηγούν πολλοί παράγοντες: η αλλαγή προέδρου των ΗΠΑ, η τρωτότητα της τουρκικής οικονομίας και οι συνέπειες που θα είχαν πιθανές ευρωπαϊκές κυρώσεις», υπογράμμισε ευρωπαίος διπλωμάτης στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Άλλος υψηλόβαθμος ευρωπαίος διπλωμάτης βλέπει έναν απολογισμό σε απόχρωση του γκρι. «Δεν μπορεί να πει κανείς πως η Τουρκία διευκολύνει την Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει στην περιλάλητη θετική ατζέντα για την οποία μιλάγαμε. Βρισκόμαστε σε θέση αναμονής», είπε η πηγή αυτή.
Το σχέδιο ανακοίνωσης της συνόδου τελούσε υπό διαπραγμάτευση ως την τελευταία στιγμή καθώς η Κύπρος και η Ελλάδα έκριναν πως το αρχικό κείμενο περιείχε «υπερβολικά πολλά καρότα και όχι αρκετό μαστίγιο», κατά τη διατύπωση άλλου ευρωπαίου διπλωμάτη.
Ίσως απογοητεύσει τον πρόεδρο Ερντογάν, που ανέμενε «χειροπιαστά αποτελέσματα» σε ανταπόδοση για την εκπεφρασμένη βούλησή του να προχωρήσει σε εξομάλυνση των σχέσεων με την ΕΕ.
Η Τουρκία θα τεθεί υπό στενότερη παρακολούθηση «τους επόμενους μήνες, προκειμένου να προσδιοριστεί τον Ιούνιο εάν εκπληρώνονται οι όροι και οι προϋποθέσεις» ώστε οι Βρυξέλλες να μπουν σε διαδικασία βελτίωσης των σχέσεων, τόνισε διπλωμάτης.
Αλλά «αν διαπιστωθεί οπισθοδρόμηση, η ΕΕ θα υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Τα εργαλεία είναι έτοιμα», διαβεβαίωσε. Η έκθεση του Τζουζέπ Μπορέλ αναφέρεται σε διάφορες επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής κυρώσεων στον τομέα του τουρισμού.
