Την ανάγκη να επιταχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις στο κράτος δικαίου και στην καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, τονίζει η ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας.
Για την Αλβανία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρετίζει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων επί της πρώτης δέσμης κεφαλαίων για τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου στη δεύτερη διακυβερνητική διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2024. Τονίζεται, ωστόσο, ότι είναι ζωτικής σημασίας οι αλβανικές αρχές να εντείνουν περαιτέρω τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων με γνώμονα την ΕΕ, ιδίως όσον αφορά το κράτος δικαίου, την αποτελεσματική καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος και την προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και των μειονοτήτων.
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι παραμένει ασθενής η εφαρμογή του νομικού πλαισίου για τις μειονότητες. Το νομικό πλαίσιο για τις μειονότητες είναι ευθυγραμμισμένο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, όμως εκκρεμεί η εφαρμογή του, ιδίως σε ό,τι αφορά την ταυτοποίηση των εθνικών μειονοτήτων, σύμφωνα με τα πρότυπα του αυτοπροσδιορισμού και της χρήσης των μειονοτικών γλωσσών.
Οι προσπάθειες εφαρμογής θα πρέπει να ενταθούν και σε ό,τι αφορά την προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες, τονίζει η έκθεση της Επιτροπής. Θα πρέπει να διασφαλιστεί το δικαίωμα στην ιδιοκτησία, ιδίως σε ό,τι αφορά την πρώτη εγγραφή και αποζημίωση, βελτιώνοντας τη διαφάνεια του κρατικού κτηματολογίου και την ποιότητα των κτηματολογικών δεδομένων του μητρώου ιδιοκτησίας και διασφαλίζοντας το δικαίωμα δίκαιης δίκης και αποτελεσματικών ένδικων μέσων σε περιπτώσεις απαλλοτρίωσης και αφαίρεσης περιουσιών.
Για τη Βόρεια Μακεδονία, η Επιτροπή τονίζει ότι η χώρα πρέπει να συνεχίσει να υλοποιεί τις μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ΕΕ, ιδίως σε ό,τι αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, το δικαστικό σύστημα και τον αγώνα κατά της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος. Τονίζει, επίσης, ότι πρέπει να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στο δικαστικό σύστημα.
Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις καλής γειτονίας, η Επιτροπή τονίζει ότι: «Οι υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας των Πρεσπών μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας και της Συνθήκης Φιλίας, Καλής Γειτονίας και Συνεργασίας μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας, πρέπει να εφαρμοστούν καλή τη πίστη από όλα τα μέρη.»
Ειδικότερα για τις σχέσεις της Βόρειας Μακεδονίας με την Ελλάδα, η Επιτροπή υπογραμμίζει τη σημασία να υπάρχουν απτά αποτελέσματα και καλή τη πίστη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η Επιτροπή καταγράφει ότι τον περασμένο Μάιο, ενώ ορκιζόταν στο Κοινοβούλιο, η νέα Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας αναφέρθηκε στη χώρα ως «Μακεδονία», αντί να χρησιμοποιήσει το συνταγματικό όνομα της χώρας και την ίδια πρακτική ακολούθησαν στη συνέχεια αρκετοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι.
Τέλος, η έκθεση τονίζει ότι η Ελλάδα και η Βόρεια Μακεδονία ενίσχυσαν τη συνεργασία τους για την κατασκευή του αγωγού διασύνδεσης φυσικού αερίου και σε σχέση με τον Τερματικό Σταθμό Υγροποιημένου Αερίου (LNG) στην Αλεξανδρούπολη.
