Όλοι γνωρίζουν τον μύθο της Ευρώπης, της νεαρής πριγκίπισσας που άρπαξε ο Δίας από την αρχαία Φοινίκη και την έφερε στην ήπειρο που πήρε το όνομά της. Πόσοι, όμως, ξέρουν ότι στην καρδιά της αρχαίας Μακεδονίας υπήρχε η πιο ευρωπαϊκή πόλη της αρχαιότητας, η Ευρωπός, σήμερα εντός των ορίων της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς; Η Ευρωπός ήταν μια σημαντική πόλη της αρχαίας Βοττιαίας, σε απόσταση μόλις 18 χλμ. από την πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου, την Πέλλα. Σύμφωνα με επιγραφική μαρτυρία του τέλους του 2ου αι. π.Χ. σε τιμητικό βάθρο για τον ανθύπατο Μάρκο Μινούκιο Ρούφο, η Ευρωπός αποκαλείται «Ευρωπαίων Πόλις». Ο Ρωμαίος αξιωματούχος αυτός βοήθησε την επαρχία της Μακεδονίας, ώστε να μην πέσει στα χέρια γαλατικών και άλλων φύλων. Προς τιμήν του, στην πόλη που προστάτευσε, στήθηκε ανδριάντας, του οποίου έχει σωθεί τμήμα της βάσης που φέρει την τιμητική επιγραφή. Η περιοδική αυτή έκθεση θα πλαισιωθεί από την παράλληλη δράση του ΕΑΜ με τίτλο «Η αρπαγή της Ευρώπης. Μια διαδρομή από το μύθο ως τα χώματα μιας άγνωστης αρχαίας πόλης», που θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά το Σάββατο 22 Φεβρουαρίου, ώρα 13:00. Η έκθεση, που θα διαρκέσει έως την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025 (ίσως δοθεί παράταση), γίνεται στο πλαίσιο της επιτυχημένης διοργάνωσης του ΕΑΜ «Συναντήσεις Μουσείων στο Εθνικό» και αποτελεί τη δεύτερη «Συνάντηση» – η πρώτη ήταν η παρουσίαση των μολύβδινων χρηστήριων ελασμάτων της Δωδώνης. Σ’ αυτήν εκτίθενται για πρώτη φορά στην Αθήνα αρχαιότητες από την αρχαία Ευρωπό, μια ακμάζουσα πόλη στον πυρήνα του μακεδονικού βασιλείου, με επώνυμους πολίτες στα Πανελλήνια Ιερά και εξέχοντα μέλη της μακεδονικής αριστοκρατίας. Τι γνωρίζουμε, όμως, για την πόλη που φέρει αυτό το τόσο χαρακτηριστικό όνομα; «Κατά τον μύθο, η Ευρωπός συνδέεται γενεαλογικά με τον επώνυμο ήρωα των Μακεδόνων, Ευρωπό, γιο του Μακεδόνος και της Ωρειθυίας, κόρης του Κέκροπος. Ετυμολογικά, η λέξη Ευρωπός σημαίνει ‘ευρύς’, απηχώντας την μορφολογία της περιοχής, στην κοιλάδα του ευρυρέοντος Αξιού και στη σκιά του δασωμένου Πάικου. Η ετυμολογική σχέση με το όνομα της ηπείρου μας είναι φυσικά πρόδηλη», αναφέρει. «Γνωρίζουμε από τον Θουκυδίδη, ότι στα κλασικά χρόνια η πόλη είχε πολύ ισχυρά τείχη, που το 429 π.Χ. προστάτευσαν από επίθεση του θράκα βασιλιά Σιτάλκη. Ήταν ήδη μια σημαντική πόλη και άκμασε την ελληνιστική περίοδο», τονίζει. Η στρατηγική της θέση στην κοιλάδα του άλλοτε πλωτού Αξιού, που εξέβαλε στον Θερμαϊκό Κόλπο, συνιστούσε ένα πλεονέκτημα για την ανάπτυξή της. Ο σημερινός επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος, έκτασης 21 στρ., περιλαμβάνει τμήμα του ρωμαϊκού και του παλαιοχριστιανικού νεκροταφείου της Ευρωπού, όπου διασώθηκαν διάφοροι τύποι ταφικών μνημείων, με ξεχωριστούς μνημειακούς τάφους. Στον χώρο λειτουργεί το «Κέντρο Ενημέρωσης Αρχαίας Ευρωπού», το οποίο υποδέχεται και πληροφορεί τον επισκέπτη αναλυτικά για την ιστορία της πόλης και του απογόνου της, Σέλευκου Α’ του Νικάτορα. Η έκθεση αποσκοπεί στην ανάδειξη της σπουδαιότητας της αρχαίας πόλης και στη δυνατότητά της να συμβάλει στην τουριστική ανάπτυξη της Κεντρικής Μακεδονίας.
