Μια ομάδα βαθύπλουτων επενδυτών και τεχνολογικών παραγόντων, με ισχυρές πολιτικές διασυνδέσεις στις ΗΠΑ, εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να χτίσει στη Γροιλανδία μια ουτοπική «Πόλη της Ελευθερίας» – μια νέα, τεχνολογική μητρόπολη με ελάχιστη κρατική ρύθμιση και απόλυτη έμφαση στην καινοτομία.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, το φιλόδοξο αυτό σχέδιο αντλεί έμπνευση από ανάλογες προσπάθειες στην Καλιφόρνια και την Ονδούρα, με στόχο τη δημιουργία μιας πόλης-κόμβου για τεχνητή νοημοσύνη, μίνι πυρηνικούς αντιδραστήρες και εξελιγμένες τεχνικές εξόρυξης. Οι υποστηρικτές του οραματίζονται ένα νέο μοντέλο ελευθεριακού καπιταλισμού – μακριά από κρατικούς περιορισμούς.
Το ψυχρό όνειρο της Silicon Valley
Η Γροιλανδία θεωρείται ιδανική για ένα τέτοιο εγχείρημα. Το παγωμένο της κλίμα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως φυσικός ψύκτης για γιγαντιαία data centers, ενώ κάτω από τους πάγους κρύβονται κοιτάσματα σπάνιων γαιών και κρίσιμων ορυκτών, απαραίτητων για την τεχνολογία αιχμής.
Ο Peter Thiel, ιδρυτής του PayPal και πρωταγωνιστής στο κίνημα “Seasteading” για πλωτές πόλεις, ο επενδυτής Marc Andreesen και ο Ken Howery – πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Δανία – φέρονται να στηρίζουν ενεργά την ιδέα.
Η εναλλακτική «πρωτεύουσα της καινοτομίας» θα βασίζεται στο μοντέλο της νεοφυούς πόλης Próspera στην Ονδούρα και στο πιο πρόσφατο σχέδιο “California Forever” στη Σολάνο. Και οι τρεις πρωτοβουλίες συνδυάζουν τεχνολογικό ενθουσιασμό με μια κοινή πολιτική ιδεολογία: ελάχιστοι κανόνες, μέγιστη ελευθερία για τους επενδυτές.
Πίσω από τη βιτρίνα: Ο γεωπολιτικός πόθος για τη Γροιλανδία
Η φαινομενικά «ουδέτερη» τεχνολογική πρόταση κουβαλά πολιτικό βάρος. Η κυβέρνηση Τραμπ, και τώρα ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ, έχουν θέσει επανειλημμένα ως στόχο την απόκτηση της Γροιλανδίας. Ο αντιπρόεδρος J.D. Vance ταξίδεψε πέρυσι στο νησί και κάλεσε δημοσίως τους κατοίκους να αποκοπούν από τη Δανία.
Παρά τις αντιδράσεις του τοπικού πληθυσμού και της Κοπεγχάγης, οι ΗΠΑ δεν εγκαταλείπουν το αφήγημα της «στρατηγικής αξίας» της Γροιλανδίας – είτε λόγω ορυκτών, είτε λόγω κλίματος, είτε ως προγεφύρωμα για στρατιωτικές και εμπορικές βλέψεις στην Αρκτική.
Ορισμένοι, όπως η γερουσιάστρια Maria Cantwell, βλέπουν το νησί ως ιδανικό για ενεργειακά αυτόνομα data centers που θα στηρίζουν την επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης, χωρίς περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Η Praxis και το νέο είδος πόλης
Στην εξίσωση μπαίνει και η Praxis, μια νεοφυής οργάνωση που αυτοαποκαλείται «internet-native nation» και δηλώνει στόχο την «αποκατάσταση του δυτικού πολιτισμού». Έχει ήδη εξασφαλίσει χρηματοδότηση άνω των 500 εκατομμυρίων δολαρίων και επιδιώκει να αποκτήσει γη στη Γροιλανδία, προσελκύοντας τεχνολογικές εταιρείες που βλέπουν σε αυτήν μια ευκαιρία ανάπτυξης εκτός θεσμικού πλαισίου.
Ο ιδρυτής της, Dryden Brown, υποστηρίζει πως η σκληρή τοπογραφία του νησιού είναι ιδανική ακόμη και για πειράματα προσομοίωσης της ζωής στον Άρη.
Πραγματικότητα ή ψηφιακή αποικιοκρατία;
Πέρα από την επιχειρηματολογία περί καινοτομίας, το σχέδιο έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Δανοί και Γροιλανδοί αξιωματούχοι εκφράζουν ανοιχτά την αντίθεσή τους σε κάθε σενάριο «αγοράς» ή προσάρτησης του νησιού.
Η Γροιλανδία δεν είναι ένα αφιλόξενο έδαφος χωρίς ιστορία. Είναι πατρίδα αυτόχθονων κοινοτήτων, με δική της κουλτούρα και πολιτικά δικαιώματα. Και η ιδέα ότι μπορεί να μετατραπεί σε εργαστήριο πειραμάτων για την elite της Silicon Valley, αντιμετωπίζεται ολοένα και περισσότερο ως μια σύγχρονη εκδοχή αποικιοκρατίας – ψηφιακής αυτή τη φορά.
