Ελλιπής ανίχνευση κρουσμάτων, κλιματικοί λόγοι ή απλώς τύχη; Ο πολύ μικρός αριθμός κρουσμάτων του νέου κοροναϊού που έχουν καταγραφεί σε χώρες της Αφρικής, όπου τα συστήματα υγείας είναι εύθραυστα, προκαλεί ερωτήματα αλλά και ανησυχία στους ειδικούς.
Μέχρι στιγμής μόνο δύο άνθρωποι έχουν μολυνθεί από τον covid-19, ένας στην Αίγυπτο και ένας στην Αλγερία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ενώ δεν υπάρχει κανένας θάνατος.
Μια σταγόνα στον ωκεανό των 80.000 κρουσμάτων και των περισσότερων από 2.700 θανάτων που έχουν ανακοινωθεί σε περίπου 40 χώρες σε όλο τον κόσμο, κυρίως στην Κίνα από όπου ξεκίνησε η επιδημία.
Λίγο καιρό μετά την εμφάνιση του ιού, οι ειδικοί τόνισαν τους κινδύνους από τυχόν εξάπλωσή του στην Αφρική, εξαιτίας των δεσμών της ηπείρου με την Κίνα και των αδυναμιών του συστήματος υγείας των χωρών εκεί.
Μάλιστα την προηγούμενη εβδομάδα ο ΠΟΥ είχε προειδοποιήσει ότι η Αφρική δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει μια επιδημία.
«Βασική μας ανησυχία εξακολουθεί να είναι το ενδεχόμενο εξάπλωσης του covid-19 στις χώρες τα συστήματα υγείας των οποίων είναι πιο εύθραυστα», δήλωσε ο επικεφαλής του ΠΟΥ Τέντρος Αντχανόμ Γκεμπρεεσούς, απευθυνόμενος στους υπουργούς Υγείας της Αφρικανικής Ένωσης στη διάρκεια διάσκεψής τους στην Αντίς Αμπέμπα.
Σύμφωνα με το ιατρικό περιοδικό The Lancet, Αίγυπτος, Αλγερία και Νότια Αφρική είναι οι τρεις χώρες της ηπείρου που απειλούνται περισσότερο, όμως είναι και οι λιγότερο ευάλωτες καθώς είναι καλύτερα προετοιμασμένες να αντιμετωπίσουν την ασθένεια.
Όμως παρά τις πολλές προειδοποιήσεις, η επιδημία μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να επεκτείνεται στην Αφρική.
Εξίσου ευάλωτοι
Για ποιο λόγο; Οι επιδημιολόγοι κάνουν διάφορες εικασίες.
«Κανείς δεν γνωρίζει», παραδέχθηκε ο καθηγητής Τούμπι Εντούνγκου του Αφρικανικού Ινστιτούτου Έρευνας για την Υγεία στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής. «Ίσως να μην υπάρχουν τόσες μετακινήσεις μεταξύ Αφρικής και Κίνας», προσέθεσε.
Οι Ethiopian Airlines, η μεγαλύτερη αφρικανική αεροπορική εταιρεία όμως δεν ανέστειλε ποτέ τις πτήσεις της από και προς την Κίνα μετά την έναρξη της επιδημίας. Και η China Southern μόλις ξεκίνησε και πάλι τις πτήσεις της προς την Κένυα.
Άλλοι προωθούν την ιδέα της κλιματικής προστασίας. «Ίσως ο ιός να μην μπορεί να αναπτυχθεί στο αφρικανικό οικοσύστημα, δεν γνωρίζουμε», εκτίμησε ο καθηγητής Γιάζαντ Γιαζντανπάναχ, επικεφαλής του τμήματος μολυσματικών ασθενειών στο νοσοκομείο Bichat του Παρισιού.
Ωστόσο ο καθηγητής Ρόντνεϊ Άνταμ του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Άγα Χαν στο Ναϊρόμπι απορρίπτει την υπόθεση αυτή.
«Δεν διαθέτουμε καμία απόδειξη ότι το κλίμα επηρεάζει τη μετάδοση του ιού», διαβεβαίωσε. «Προς το παρόν φαίνεται ότι οι Αφρικανοί είναι εξίσου ευάλωτοι με τους ανθρώπους σε άλλα μέρη του κόσμου».
Άλλοι επιστήμονες προσπάθησαν να αποδώσουν τον μικρό αριθμό επιβεβαιωμένων κρουσμάτων του νέου κοροναϊού στις ελλείψεις των συστημάτων εντοπισμού που χρησιμοποιούν οι χώρες της Αφρικής.
Συστήματα σε λειτουργία
«Υπάρχει κίνδυνος λιγότερο γνωστά κανάλια μετάδοσης να υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε κάποιες περιοχές του κόσμου», εκτίμησε ο δρ. Ντανιέλ Λεβί- Μπρουλ της γαλλικής υπηρεσίας δημόσιας υγείας.
Οι περισσότεροι ειδικοί αποκλείουν ωστόσο το ενδεχόμενο κινδύνου μαζικών λαθών στον εντοπισμό κρουσμάτων.
«Αν υπήρχαν μαζικά κρούσματα στην Αφρική, πιστεύω ότι θα το γνωρίζαμε διότι ο ΠΟΥ βρίσκεται σε συναγερμό και πολλοί άνθρωποι προσέχουν», δήλωσε ο δρ Αμάντου Άλφα Σαλ, επικεφαλής του ινστιτούτου Παστέρ στο Ντακάρ της Σενεγάλης.
«Όλα τα συστήματα είναι σε λειτουργία», επιβεβαίωσε ο δρ Μισέλ Γιάο αρμόδιος του ΠΟΥ για τη Μπραζαβίλ του Κονγκό.
Ο αριθμός των αφρικανικών χωρών που διαθέτουν εργαστήρια ικανά να εντοπίσουν τον covid-19 αυξήθηκαν μέσα σε μερικές εβδομάδες από δύο (στη Νότια Αφρική και τη Σενεγάλη) σε 29, πρόσθεσε ο ίδιος, ο οποίος υπογράμμισε την πολύτιμη εμπειρία των γιατρών από την επιδημία του Έμπολα.
Παρόλα αυτά υπάρχει ένα αδύναμο σημείο, υπογράμμισε ο Γιάο: η ικανότητα να περιοριστεί η επιδημία και να παρασχεθεί ιατρική βοήθεια στους ασθενείς.
«Οι περισσότερες αφρικανικές χώρες δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν σοβαρά περιστατικά που απαιτούν φροντίδα σε μονάδες εντατικής θεραπείας», εκτίμησε. «Οι ικανότητες είναι περιορισμένες στις πρωτεύουσες (των χωρών) και έξω από αυτές είναι ακόμη μικρότερες».
Όμως, αντί να σκέφτονται καταστροφικά σενάρια, οι ειδικοί προτιμούν να χαίρονται για την καλή τους τύχη μέχρι τώρα.
«Είναι δύσκολο να εξηγήσουμε για ποιο λόγο» έχουν καταγραφεί μέχρι τώρα τόσα λίγα κρούσματα στην Αφρική, υπογράμμισε ο καθηγητής Εντούνγκου, «ίσως απλώς ήμασταν τυχεροί».
