Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως ο αιωνόβιος βετεράνος αξιωματικός του Βρετανικού στρατού, που εν μέσω πανδημίας κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από 32 εκατομμύρια λίρες για το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας (NHS), τον περασμένο Απρίλιο, κάνοντας 100 φορές τον γύρο του σπιτιού του, παρά τα κινητικά του προβλήματα, και έφυγε νικημένος από τον κορονοϊό την Τρίτη 2 Φεβρουαρίου, είχε ουσιαστικά «γευτεί» τον θάνατο πολλές φορές στη ζωή του στα πεδία των μαχών του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, και ήταν παιδί ανθρώπων, που είχαν επιβιώσει από την Ισπανική γρίπη του 1918, η οποία είχε θερίσει μέσα σε λίγους μήνες 50 εκατομμύρια ψυχές, τους περισσότερους καταγεγραμμένους θανάτους από πανδημία μέχρι τότε στη ιστορία της ανθρωπότητας.
Ακόμα και εάν η πληροφόρηση για την Ισπανική γρίπη της άνοιξης του 1918, ωχριά μπροστά στην γνώση της τωρινής πανδημίας, όταν το 1920 γεννήθηκε στο Γιορκσάιρ ο Τομ Μουρ, οι μνήμες εκείνης της πανδημίας ήταν ακόμα νωπές και πολλοί μιλούσαν για «τον πυρετό των τριών ημερών» που εμφανιζόταν ξαφνικά χωρίς κάποιο άλλο σύμπτωμα και οι ασθενείς επανέκαμπταν μετά από λίγες ημέρες. Όλα αυτά μέχρι το φθινόπωρο του 1918, όταν η Ισπανική γρίπη επέστρεψε πολύ πιο θανατηφόρα, και οι γιατροί και επιδημιολόγοι της εποχής δεν μπορούσαν να την ταυτοποιήσουν, καθώς τώρα ο ιός χτυπούσε εκτός ελέγχου ακαριαία και ανελέητα, χωρίς να μπορεί να δοθεί κάποια θεραπεία. Άλλοι ασθενείς πέθαιναν μέσα σε λίγες ώρες από τα πρώτα συμπτώματα, ενώ κάποιοι άλλοι κατέληγαν μετά από λίγες ημέρες από ασφυξία καθώς τα πνευμόνια τους γέμιζαν από υγρό.
Ένας από τους τυχερούς που δεν μολύνθηκαν ήταν και ο πατέρας του μικρού Τομ ο Γουίλφρεντ Μουρ κτίστης στο επάγγελμα, απ’ όπου αργότερα ο έφηβος Τομ θα παρακινηθεί να μαθητεύσει κοντά σε πολιτικό μηχανικό προκειμένου ν’ ασχοληθεί και αυτός με τη σειρά του στον κατασκευαστικό τομέα.
Στρατιώτης πρώτης γραμμής έως τα πέρατα της Αυτοκρατορίας…
Με το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου κατατάσσεται στον Βρετανικό Στρατό. «Δεν με πείραξε καθόλου», ανέφερε σε μια συνέντευξή του το 2020 σε ντοκιμαντέρ για τη ζωή του. «Στα είκοσί σου δεν παίρνεις τα πράγματα πολύ σοβαρά. Σκέφτηκα τέλεια, πρόκειται να είναι κάτι σπουδαίο…» συμπλήρωνε.
Πλέον είναι στρατιώτης του 8ου Τάγματος που υπάγεται στο Σύνταγμα «Δούκας του Ουέλινγκτον» με έδρα την Κορνουάλη, προστατεύοντας τις νότιες ακτές της Αγγλίας από πιθανή Γερμανική εισβολή. Μήνες αργότερα θα επιλεγεί για εκπαίδευση δόκιμου αξιωματικού και θα ονομαστεί ανθυπολοχαγός στις 28 Ιουνίου 1941. Τον Οκτώβριο εκείνης της χρονιάς η μονάδα του ανθυπολοχαγού Μουρ μετατρέπεται σε τεθωρακισμένη και εξοπλίζεται με βαρέα άρματα «Τσώρτσιλ». Σύντομα ο Τομ Μουρ θ’ ανήκει στο 146ό Βασιλικό Σύνταγμα Τεθωρακισμένων.
Με την εξέλιξη του πολέμου θα μεταφερθεί στη Μουμπάι, μια πόλη της Δυτικής Ινδίας, και αργότερα στην Καλκούτα, παίρνοντας μέρος στη μάχη της νήσου Ραμρί στην τότε Βιρμανία (Μιανμάρ), που ήταν Βρετανική αποικία στην νοτιοανατολική Ασία. Εκεί θ’ αντιμετωπίσει τους Ιάπωνες, οι οποίοι αποδεκατίστηκαν όχι μόνο από τις βρετανικές λόγχες αλλά και τους κροκόδειλους του νησιού που κατασπάραξαν εκατοντάδες τραυματίες.
Καθώς τα τεθωρακισμένα κολλούσαν στη λάσπη ο Τομ Μουρ χρησιμοποιώντας μια στρατιωτική μοτοσικλέτα μέσα από τη ζούγκλα ως ανιχνευτής προσπαθούσε να βρει δίοδο για την προώθηση των αρμάτων στην πρώτη γραμμή.
Ο λοχαγός Σερ Τομ ανακαλεί τις στιγμές που έβλεπε στη ζούγκλα αράχνες τόσο μεγάλες όσο «η παλάμη του χεριού». Η εκστρατεία αυτή στην νοτιοανατολική Ασία είναι μια από τις λιγότερο γνωστές του Β’ΠΠ, ο «ξεχασμένος πόλεμος» της 14ης Στρατιάς.
«Οι Ιάπωνες ήταν μια τρομερή δύναμη επειδή δεν τους ένοιαζε εάν θα πεθάνουν», ανέφερε ο λοχαγός Τομ. «Ήταν απαίσιοι χωρίς κανέναν δισταγμό. Χτύπαγαν ανθρώπους μέχρι θανάτου».
Μετά την συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας στις 15 Αυγούστου 1945 και το τέλος του πολέμου στον Ειρηνικό ο Τομ Μουρ, που είναι πλέον λοχαγός στέλνεται στη Σουμάτρα και από εκεί στη Βρετανία ως εκπαιδευτής σε μονάδα τεθωρακισμένων.
Μετά την απόλυσή του από το στρατό μεταπολεμικά θα εργαστεί ως μάνατζερ σε κατασκευαστική εταιρεία. Πάθος του ήταν οι μοτοσικλέτες, συμμετείχε και σε αγώνες από πολύ νεαρή ηλικία.
Ένα παράδειγμα που δεν ξεχνιέται
Τον Απρίλιο του 2020, έχοντας κλείσει τα 99 του χρόνια και παρά τα κινητικά του προβλήματα, έχοντας σπάσει το ισχίο του τα προηγούμενα χρόνια, αντικαταστήσει τα γόνατά του, και ξεπεράσει τον καρκίνο του δέρματος, έκανε 100 φορές το γύρο του κήπου γύρω από το σπίτι του στο Μπέντφορντσιρ για να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα για το Βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας, που δοκιμάζονταν από το πρώτο κύμα της πανδημίας. Κατάφερε σε λίγες εβδομάδες να συγκεντρώσει πάνω από 32 εκατομμύρια λίρες, παρόλο που αρχικός του σκοπός ήταν μόλις 1000. Η πρωτοβουλία του σύντομα τράβηξε το παγκόσμιο ενδιαφέρον και έγινε ο εθνικός ήρωας των Βρετανών.
Στις 30 Απριλίου 2020, ανήμερα των γενεθλίων του, δυο εμβληματικά αεροσκάφη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου – σύμβολα της βρετανικής αεροπορικής ισχύος της περιόδου – ένα Χάρικεϊν και ένα Σπίτφαϊρ πέταξαν πάνω από το σπίτι του για να τιμήσουν τον λοχαγό Μουρ.
Τον Ιούλιο του 2020 ο λοχαγός Τομ Μουρ χρίστηκε ιππότης στο Κάστρο του Ουίνδσορ από τη Βασίλισσα Ελισάβετ.
Ήταν ο καλύτερος αποχαιρετισμός για έναν άνθρωπο που ενσάρκωσε όσο κανείς άλλος το πνεύμα του 20ου στον 21ο αιώνα.
Βασίλης Πιας
ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ
