Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο δεν απέκλεισε κατηγορηματικά χθες Τρίτη το ενδεχόμενο η Ουάσινγκτον να εξετάσει την άμβλυνση των κυρώσεων που επιβάλλει στο Ιράν και άλλες χώρες για να επιτρέψει την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού, χωρίς ωστόσο να δώσει την παραμικρή ένδειξη πως όντως θα προχωρήσει σε τέτοια κίνηση.
Η δήλωσή σηματοδοτεί απλώς μια αλλαγή του τόνου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που επικρίνεται για τις κυρώσεις και τη σκληρή στάση που συνεχίζει να τηρεί, ακόμη και μετά την έκκληση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες να υπάρξει προσωρινή αναστολή τους.
Ο Πομπέο επανέλαβε ότι η ανθρωπιστική βοήθεια εξαιρείται από τις συντριπτικές κυρώσεις που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στην Ισλαμική Δημοκρατία αφότου ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε να αποσύρει τη χώρα του από το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ), τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας του Ιράν.
Ωστόσο το εύρος των αμερικανικών κυρώσεων αποθαρρύνει χώρες και εταιρείες από τη χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας στο Ιράν, χώρα που συγκαταλέγεται σε αυτές που πλήττονται πιο βαριά από την πανδημία.
Ερωτηθείς εάν κάποια στιγμή η Ουάσινγκτον θα επανεξετάσει τη στάση της και θα χαλαρώσει τις κυρώσεις, ο αμερικανός ΥΠΕΞ απάντησε: «Αξιολογούμε όλες τις πολιτικές μας μόνιμα, οπότε η απάντηση στο ερώτημα εάν θα το επανεξετάζαμε ποτέ είναι ‘φυσικά’».
Όταν του είχε τεθεί ξανά η ίδια ερώτηση την 20ή Μαρτίου, ο Πομπέο είχε περιοριστεί να πει πως οι αμερικανικές κυρώσεις δεν αφορούν ιατρικά προϊόντα και άλλα αγαθά ανθρωπιστικής φύσης.
Η Ουάσινγκτον συνεχίζει την εκστρατεία «μέγιστης πίεσης», πολιτική με στόχο το Ιράν να σταματήσει τις κατ’ αυτήν «κακόβουλες» δραστηριότητές της στα πεδία της πυρηνικής ενέργειας, της ανάπτυξης βαλλιστικών πυραύλων και της αναδιαμόρφωσης των πολιτικών και των στρατιωτικών ισορροπιών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Η Τεχεράνη κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι ασκούν «τρομοκρατία» εμποδίζοντας την παράδοση ιατρικού και φαρμακευτικού υλικού, κατηγορία στην οποία η εκπρόσωπος του Πομπέο, η Μόργκαν Ορτέιγκους, αντέτεινε μέσω Twitter: «σταματήστε να λέτε ψέματα (…). Δεν φταίνε οι κυρώσεις. Φταίει το καθεστώς».
Η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία εξήγαγαν ιατρικά αγαθά στο Ιράν, προχωρώντας στην πρώτη συναλλαγή με την αξιοποίηση του μηχανισμού που δημιούργησε η Ευρώπη για να μπορεί να κάνει εμπορικές συναλλαγές και να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στην Ισλαμική Δημοκρατία παρακάμπτοντας τις αμερικανικές κυρώσεις, ανακοίνωσε το Βερολίνο.
Ο Τζον Όλτερμαν, αναλυτής στο ινστιτούτο μελετών CSIS της Ουάσινγκτον, εκτίμησε πως η μεταβολή του τόνου του Πομπέο ήταν μάλλον αντίδραση στην κίνηση των Ευρωπαίων.
«Το ότι αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο αποτελεί μια προσπάθεια να κρατήσει την Ευρώπη στο πλευρό» των ΗΠΑ, εξήγησε ο Όλτερμαν, πρόσθεσε όμως πως θεωρεί απίθανο το να υπάρξει πράγματι αλλαγή πολιτικής της κυβέρνησης Τραμπ. «Στο σημερινό περιβάλλον, οι πιθανότητες είναι πολύ μικρές, αλλά το περιβάλλον μεταβάλλεται συνεχώς», ανέφερε.
Ο Πομπέο επικρίνεται ακόμα και εντός ΗΠΑ για τη στάση του όσον αφορά τις κυρώσεις στο Ιράν. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι κυρώσεις έγιναν επανειλημμένα ακόμη πιο αυστηρές, με σκοπό να γίνει ακόμη πιο δύσκολο η Τεχεράνη να εξάγει πετρέλαιο.
«Ο Πομπέο μοιάζει να βλέπει την επιδημία ως ένα χρήσιμο μέσο για να επιτείνει τη ‘μέγιστη πίεση’», παρατήρησε ο Τζάκσον Ντίελ, αρθρογράφος της εφημερίδας The Washington Post, σε κείμενό του που δημοσιεύθηκε την Κυριακή, πριν διερωτηθεί: «Για ποιον λόγο;»
