Το Ισραήλ φαίνεται ότι προσπαθεί να αναμορφώσει τη Μέση Ανατολή με το ίδιο σε ρόλο κεντρικού ηγεμονικού παίκτη, εκτιμά στη συνέντευξή του στα ΝΕΑ Σαββατοκύριακο ο Ντάνιελ Λεβί, πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού ινστιτούτου πολιτικής US-Middle East Project.
Ο πρώην διαπραγματευτής του Ισραήλ με τους Παλαιστινίους, ο οποίος συμμετέχει συχνά σε συζητήσεις ανωτέρου επιπέδου για τη Μέση Ανατολή στις Βρυξέλλες, επισημαίνει ότι ακόμη και αν υπάρξει αποκλιμάκωση ο πόλεμος στη Γάζα θα συνεχιστεί.
Τι επιδιώκει τώρα ο Νετανιάχου μετά τον θάνατο ανώτατων ηγετών της Χαμάς και της Χεζμπολάχ;
Η ιδέα είναι ότι απαλλάσσεσαι από ορισμένους ηγέτες και το πρόβλημα λύνεται, και ο θάνατος του (Γιαχία) Σινουάρ και του Χασάν Νασράλα τη φέρνει στο προσκήνιο. Ομως, αν δεν υπάρχει ρεαλιστικά επιτεύξιμο σχέδιο, οι επιτυχίες στο πεδίο της μάχης δεν μεταφράζονται σε βιώσιμες νίκες. Στο παλαιστινιακό μέτωπο ο στόχος του Ισραήλ αποτυπώνεται στις κατευθυντήριες γραμμές του κυβερνητικού συνασπισμού, όπου αναφέρεται ότι ο ισραηλινός λαός έχει το αποκλειστικό και αναφαίρετο δικαίωμα σε όλα τα μέρη της Γης του Ισραήλ.
Στόχος είναι η μόνιμη μετατόπιση των Παλαιστινίων και η επέκταση του Ισραήλ. Ο πόλεμος αυτός καθαυτός έχει γίνει στόχος για τον Νετανιάχου, είναι το εισιτήριό του για την πολιτική του αναγέννηση, αν και υπάρχουν τμήματα στον συνασπισμό, που αντιπροσωπεύουν τους υπερορθόδοξους, που έχουν άλλες προτεραιότητες, χρήματα για τη θρησκευτική διδασκαλία, για το Yeshiva.
Για αυτούς ο πόλεμος αποτελεί πρόβλημα. Οι άνθρωποί τους δεν υπηρετούν στον στρατό. Αλλά είναι ξεκάθαρο ότι δεν θα υπάρχει εκεχειρία. Ο αμερικανός ειδικός απεσταλμένος Αμος Χόχσταϊν πήγε (στη Βηρυτό) με ένα έγγραφο για διευθέτηση στον Λίβανο, αλλά και εκεί η κατάσταση έχει αλλάξει. Το Ισραήλ φαίνεται ότι προσπαθεί να αναμορφώσει τη Μέση Ανατολή με το ίδιο σε ρόλο κεντρικού ηγεμονικού παίκτη. Υπό μία έννοια απομακρυνόμαστε από μια σοβαρή αποκλιμάκωση ή από μια συμφωνία, γιατί ο πήχης έχει τοποθετηθεί από το Ισραήλ σε ακόμη πιο μη ρεαλιστικό επίπεδο. Αλλά η αντίσταση θα συνεχιστεί. Η Χεζμπολάχ και η Χαμάς δεν έχουν τελειώσει. Θα χρειαστούν ίσως χρόνο για αναπλήρωση των τάξεών τους, εκτός αν υπάρξει πολιτική λύση που αντιμετωπίζει τα βασικά αίτια.
Ποια σενάρια υπάρχουν και σε σχέση με την αμερικανική στάση, τώρα που το Ισραήλ καταγράφει κάποιες επιτυχίες, όπως είπατε;
Δεν μπορούμε να μιλήσουμε ακριβώς για επιτυχίες, διότι υπήρξε η επίθεση με drone στο σπίτι του Νετανιάχου, η επίθεση στη στρατιωτική βάση στην Binyamina, παράλληλα, το Ισραήλ δεν μπορεί ακόμη να απομακρύνει τους Παλαιστινίους από το βόρειο τμήμα της Γάζα, όπως επιδιώκει, ενώ υπήρξε πρόσφατα διείσδυση από τα σύνορα της Ιορδανίας.
Παράλληλα, υπάρχει στο Ισραήλ εξάντληση, αδυναμία συγκέντρωσης νέων στρατιωτικών πόρων, αν δεν υπήρχε η συνεχής προμήθεια εξοπλισμού από τις ΗΠΑ, το Ισραήλ θα είχε εξαντλήσει τα αποθέματά του, η οικονομία πλήττεται, η κοινωνία είναι εξαιρετικά διχασμένη λόγω της ρήξης του βασικού κοινωνικού συμβολαίου, καθώς η κυβέρνηση ανοιχτά δεν δίνει δεκάρα για τους ομήρους. Πάντως, δεν υπάρχει σημαντικός λόγος για να αναμένουμε αλλαγή στη στάση των ΗΠΑ.
Προειδοποίησαν, όμως, ότι θα σταματήσουν την προμήθεια όπλων.
Είπαν απλώς ότι θα το δουν, και δεν έχουν ξεκαθαρίσει τι ακριβώς σημαίνει. Η προθεσμία των τριάντα ημερών βολικά παραπέμπει μετά τις αμερικανικές εκλογές. Θα πιστέψει ο Νετανιάχου ότι η διοίκηση Μπάιντεν θα γίνει σκληρή έναντί του μετά την 5η Νοεμβρίου; Ωστόσο υπάρχει μια απόφαση να παρθεί μετά τις 5 Νοεμβρίου και αφορά το αν ο Νετανιάχου θελήσει να υιοθετήσει μια θέση, που θα δίνει μια ανακούφιση στην ενόχληση που προκαλεί η σύγκρουση. Με την έλλειψη μιας αμερικανικής κυβέρνησης που είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει τη δύναμή της, και δεν βλέπω να το επιδιώκει ούτε ο ένας ούτε ο άλλος υποψήφιος, είναι απίθανο να υπάρξει διέξοδος. Δεν αποκλείω πάντως ότι ο Νετανιάχου θα δώσει στον Τραμπ, αν επανεκλεγεί, μια περιφερειακή αποκλιμάκωση σε αντάλλαγμα για κάτι άλλο. Θα επιστρέψουμε ενδεχομένως στην κατάσταση που είχαμε πριν από τον περασμένο Ιούλιο, πριν από τον θάνατο του Ισμαήλ Χανίγια και τον μαζικό βομβαρδισμό στον Λίβανο. Θα υπάρχει ένας λιγότερο έντονος πόλεμος, αλλά ο πόλεμος στη Γάζα θα συνεχιστεί.
Θα το δεχτούν τα αραβικά κράτη και το Ιράν;
Το Ιράν παίζει ηγετικό ρόλο στις δυνάμεις αντίστασης. Περιμένουμε επίσης να δούμε την απάντηση στην επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ, ποια θα είναι η εμπλοκή των Αμερικανών και το αν θα ερμηνευτεί ως κλιμάκωση από την Τεχεράνη. Βλέπουμε, πάντως, μια βούληση από την πλευρά της οποίας ηγείται το Ιράν να υπάρξει αποκλιμάκωση και να γίνουν διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία που βρίσκεται στο τραπέζι, αλλά δεν δέχεται ο Νετανιάχου. Υπάρχει έντονη διπλωματική δραστηριότητα από το Ιράν στην περιοχή με τις επισκέψεις του πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών στις χώρες του Κόλπου με στόχο μια διπλωματία αποκλιμάκωσης. Υπάρχουν, βέβαια, ταυτόχρονα και απειλές. Πρόκειται για μια δύσκολη εξισορροπητική πράξη μεταξύ των χωρών, όπου οι πληθυσμοί είναι θυμωμένοι. Ομως, επειδή δεν υπάρχει σοβαρή παλαιστινιακή ηγεσία και υπάρχουν σχέσεις με τη Δύση, πολλά αραβικά κράτη είναι απόντα και δεν επιδεικνύουν τη δύναμη που τους αρμόζει. Παρά τη γενοκτονία δεν θα δούμε το πετρελαϊκό μποϊκοτάζ του 1973.
Το κάλεσμα της Ευρώπης για λύση δύο κρατών έχει κάποιο αντίκρισμα;
Δεν έχει καμία αξία. Είναι καθαρά μια ρητορική ακροβασία, που κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά, λιγότερο από όλους η ισραηλινή κυβέρνηση, που απορρίπτει ρητά τη λύση των δύο κρατών. Στις 18 Ιουλίου ο Νετανιάχου υπέβαλε ψήφισμα στην Κνεσέτ, χωρίς προφανή λόγο, το οποίο έλεγε ότι δεν μπορεί να υπάρξει παλαιστινιακό κράτος. Ούτε ένα μέλος της Κνεσέτ δεν το καταψήφισε. Υπάρχει η συμβουλευτική γνώμη του διεθνούς δικαστηρίου της 19ης Ιουλίου, η οποία κωδικοποιήθηκε στο ψήφισμα 12626 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, και αποκαλεί την κατοχή του Ισραήλ παράνομη. Αλλά το παίρνει σοβαρά η Ευρώπη; Επίσης είναι διχασμένη. Είναι αδύνατον για την Ευρώπη να παίξει έναν ρόλο. Σύμφωνα με τους ειδικούς και τις εξελίξεις πάμε για γενοκτονία. Το τι συμβαίνει σήμερα δεν θα είναι υποσημείωση στην ιστορία του πρώτου μισού του 21ου αιώνα και θα αναρωτιόμαστε πώς ένας τέτοιος πόλεμος κανονικοποιήθηκε, πώς η Δύση ως υποστηρικτής του διεθνούς δικαίου υποβαθμίστηκε.
Με τη Χάρις πρόεδρο τι αναμένετε από τις ΗΠΑ;
Δεν αναμένω δραματικές αλλαγές. Ισως η αλλαγή των Αντονι Μπλίνκεν και Τζέικ Σάλιβαν αφήσει περιθώρια για μια θέση περισσότερο ευθυγραμμισμένη με τα αμερικανικά συμφέροντα. Υπό τη Χάρις τμήματα των Δημοκρατικών θα πιέσουν για μια διαφορετική πολιτική.
Premium έκδοση ΤΑΝΕΑ
