του Lluís Bassets (*)
Τα φαινόμενα απατούν. Εδώ δεν πρόκειται για το μέλλον των σχέσεων της Βρετανίας και της ΕΕ μετά το 2021, αφού περάσει δηλαδή η μεταβατική περίοδος κατά την οποία οι Βρετανοί θα παραμένουν στην ενιαία αγορά μετά το διαζύγιο με την Ευρώπη. Η ουσία της σημερινής κρίσης, με άρωμα εκδίκησης, βρίσκεται στην Ιρλανδία και στις σχέσεις ανάμεσα στο Δουβλίνο και το Λονδίνο . Είναι σαν η αυτοκρατορία, χάρις στο Brexit, να θέλει να ανακτήσει τον έλεγχο επί της παλιάς της αποικίας.
Όλα παίζονται στα σύνορα της Βόρειας Ιρλανδίας και της Ιρλανδικής Δημοκρατίας, που διέπονται από τις Συμφωνίες της Μεγάλης Παρασκευής και μετατρέπονται πλέον σε εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Η σχέση που θέλει ο Μπόρις Τζόνσον με τις Βρυξέλλες, και του δίνει την ελευθερία να υπογράφει εμπορικές συμφωνίες με όλο τον κόσμο, θέτει ένα δίλημμα: ή το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραιτηθεί από τον ενιαίο χαρακτήρα της εσωτερικής του αγοράς, επιτρέποντας την ύπαρξη συνόρων στη θάλασσα της Ιρλανδίας ανάμεσα στη Μεγάλη Βρετανία και το Ολστερ, ή θα είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση εκείνη που θα παραιτηθεί από τον ενιαίο χαρακτήρα της εσωτερικής της αγοράς, επιτρέποντας την οικονομική επανένταξη της Ιρλανδικής Δημοκρατίας στην παλιά αυτοκρατορική δύναμη.
Η Τερέζα Μέι προσπάθησε να λύσει αυτό το δίλημμα με τη βοήθεια του χρόνου και της τεχνολογίας. Οι συνεχείς αναβολές κρατούσαν το Λονδίνο στο εσωτερικό της τελωνειακής ένωσης, ενώ εξακολουθούσε να διαπραγματεύεται. Στο μεταξύ, ένα τεχνολογικό όνειρο με τη μορφή του μονόκερου θα αντικαθιστούσε τα φυσικά σύνορα με ψηφιακά και αόρατα σύνορα, μέσω ελέγχων στην αφετηρία και τον προορισμό. Ο Τζόνσον και οι φίλοι του συμφώνησαν με όλα αυτά, προτού αναλάβουν οι ίδιοι την εξουσία μετά τη σκανδαλώδη κοινοβουλευτική ήττα της Μέι και αποφασίσουν να διαπραγματευθούν με τις Βρυξέλλες ένα νέο και οριστικό Brexit σύμφωνα με τα γούστα τους.
Ο ιρλανδικός προστατευτικός μηχανισμός εξαφανίστηκε, αλλά ο Τζόνσον δεσμεύτηκε να αποτρέψει κι αυτός τα σκληρά σύνορα ανάμεσα στις δύο Ιρλανδίες και να διατηρήσει τόσο τον χαρακτήρα της ενιαίας αγοράς όσο και τη βρετανική τελωνειακή ένωση. Μυστήριο. Η διατήρηση του Ολστερ εντός και εκτός ταυτοχρόνως είναι δυνατή μόνο αν το σύνολο παραμείνει στο εσωτερικό της ενιαίας αγοράς ή τουλάχιστον στην τελωνειακή ένωση με την ΕΕ. Και τα δύο αυτά σενάρια όμως έχουν αποκλειστεί από τον Τζόνσον. Εκτός αν προσφύγει στον Ερβιν Σρέντινγκερ, τον φυσικό που υποστήριξε τη δυνατότητα μια γάτα κλεισμένη σε ένα κλουβί με μια δηλητηριώδη παγίδα να είναι ταυτόχρονα ζωντανή και νεκρή – χάρις στην κβαντική θεωρία.
Η θεωρία του Τζόνσον είναι πιο στοιχειώδης. Πρόκειται για την υπονόμευση δύο διεθνών συνθηκών, των Συμφωνιών της Μεγάλης Παρασκευής και της συμφωνίας του Brexit. Δεδομένου ότι οι Βρυξέλλες δεν πρόκειται να δεχθούν κάτι τέτοιο, το μέλλον προμηνύεται δυσοίωνο τόσο για τη Βρετανία όσο και για τον πρωθυπουργό της.
(*) O Λουίς Μπάσετς είναι αρθρογράφος της El País
(Πηγή: El País)
