Ο διάδρομος της Φιλαδελφείας αναδεικνύεται ως το κύριο σημείο τριβής στις διαπραγματεύσεις για την εφαρμογή εκεχειρίας στη Γάζα. Αυτή η στενή ζώνη που βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ του παλαιστινιακού θύλακα και της Αιγύπτου είναι στρατηγικής σημασίας, καθώς το Ισραήλ εννοεί να διατηρήσει στρατιωτική παρουσία εκεί πάση θυσία.
Ο διάδρομος καθορίστηκε από τον ισραηλινό στρατό κατά την περίοδο της δεύτερης κατοχής της Λωρίδας της Γάζας (1967-2005). Αυτή η ζώνη περιπολίας είναι προστατευμένη από αγκαθωτά σύρματα και έχει πλάτος τουλάχιστον εκατό μέτρα ή και μεγαλύτερο σε ορισμένα σημεία. Εκτείνεται σε μήκος 14 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων της Αιγύπτου με τη Γάζα.
Υπάρχουν λίγες φωτογραφίες από τη συγκεκριμένη ζώνη, η οποία σε ορισμένα σημεία προστατεύεται από τοίχο. Παρόλα αυτά, είναι γνωστό ότι ένας μεγάλος αριθμός τούνελ υπάρχει στο υπέδαφός της, κάτι που ανησυχεί τις Αιγύπτους, τους Παλαιστίνιους και τους Ισραηλινούς.
Με τον φόβο των διεισδύσεων και του λαθρεμπορίου, Αίγυπτος και Ισραήλ υπέγραψαν το 2005 συμφωνία που αναγνωρίζει τον διάδρομο της Φιλαδελφείας ως ουδέτερη ζώνη στο πλαίσιο της μονομερούς αποχώρησης του Ισραήλ από τη Λωρίδα της Γάζας τον ίδιο χρόνο. Η αρχική ιδέα ήταν να διευκολυνθεί ο έλεγχος της συνοριακής ζώνης. Ο όρος διάδρομος της Φιλαδελφείας προήλθε από τον κωδικό που χρησιμοποίησε ο ισραηλινός στρατός και δεν σχετίζεται με γνωστά τοπωνύμια του κόσμου. Αιγύπτιοι και Παλαιστίνιοι αναφέρονται στη ζώνη αυτή ως διάδρομο του Σαλαντίν.
Για την κατασκευή του διαδρόμου, απαιτήθηκε η κατεδάφιση πολλών κατοικιών, γεγονός που ενίσχυσε τη διχοτόμηση της Ράφα σε δύο ξεχωριστές πόλεις, μια αιγυπτιακή και μια παλαιστινιακή, κληρονομιά της βρετανικής κυριαρχίας κατά τον 20ό αιώνα. Αυτή η κατάσταση προκάλεσε τις επικρίσεις της διεθνούς κοινότητας.
Με την αποχώρηση του Ισραήλ από την περιοχή τον Σεπτέμβριο του 2005, η Αίγυπτος συγκρότησε δύναμη 750 συνοριοφυλάκων για την εποπτεία των συνόρων. Σημειώνεται ότι η ζώνη πρέπει να παραμείνει αποστρατιωτικοποιημένη βάσει της συμφωνίας ειρήνης του 1979 μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ, και αυτή η δύναμη έχει ως αποστολή την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, όπως αναφέρεται στη συμφωνία.
Από την άλλη πλευρά, η Παλαιστινιακή Αρχή του Μαχμούντ Αμπάς έχει παρατάξει την προεδρική φρουρά. Ωστόσο, τον Ιούνιο του 2007, η Χαμάς κατέλαβε τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας, με αποτέλεσμα η συνοριακή ζώνη να μετατραπεί σε αντικείμενο ανησυχιών σχετικών με τη διακίνηση όπλων που ενισχύουν τα οπλοστάσια των τοπικών οργανώσεων.
Στις 15 Αυγούστου, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε την καταστροφή περίπου 50 τούνελ. Στο παρελθόν, εκατοντάδες τούνελ είχαν σκαφτεί κάτω από τη no man’s land και χρησιμοποιούνταν για κάθε είδους διακίνηση, συμπεριλαμβανομένων όπλων, αυτοκινήτων και τσιγάρων.
Σύμφωνα με διεθνείς οργανώσεις, ένοπλοι μαχητές κυκλοφορούν στα τούνελ, ενώ διακινητές διευκολύνουν και πολίτες να περνούν τα σύνορα για διάφορους λόγους, όπως ιατρικές ανάγκες και γάμους. Από την παλαιστινιακή πλευρά, τα τούνελ αυτά αποτελούν τρόπο παράκαμψης του καθολικού αποκλεισμού που έχει επιβάλει το Ισραήλ στη Γάζα από την κατάληψη από τη Χαμάς.
Από το 2013, με την ανάληψη της αιγυπτιακής προεδρίας από τον Αμπντέλ Φάταχ αλ-Σίσι, η κατάσταση άλλαξε, καθώς το Κάιρο διέταξε την καταστροφή μεγάλου αριθμού τούνελ, κατηγορώντας τις παλαιστινιακές οργανώσεις για τη χρήση τους στη μεταφορά όπλων και μαχητών στο γειτονικό Σινά.
Από την αρχή του πολέμου στη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επιμένει ότι ο ισραηλινός στρατός θα πρέπει να διατηρεί τον έλεγχο της στρατηγικής αυτής ζώνης. Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή μετά την εισβολή στη Ράφα, την τελευταία πόλη της Γάζας κοντά στα σύνορα με την Αίγυπτο. Χθες το βράδυ, ο Νετανιάχου επανέλαβε ότι το Ισραήλ δεν θα δεχθεί συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα χωρίς τον έλεγχο του διαδρόμου της Φιλαδελφείας, ώστε να εμποδισθεί ο επανεξοπλισμός της Χαμάς, ο οποίος θα της επέτρεπε να επαναλάβει τις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου, σύμφωνα με ανακοίνωση του γραφείου του. Οι πληροφορίες ότι το Ισραήλ εξετάζει την ανάπτυξη διεθνούς δύναμης στον διάδρομο της Φιλαδελφείας είναι εσφαλμένες.
Η Αίγυπτος, από την πλευρά της, απορρίπτει κατηγορηματικά αυτή την πρόταση. Η παρουσία ισραηλινών δυνάμεων στον διάδρομο της Φιλαδελφείας θα συνιστούσε απειλή παραβίασης της συμφωνίας ειρήνης του 1979, όπως συνεχώς τονίζει ο κρατικός εκπρόσωπος Ντιαα Ρασουάν. Το θέμα είναι τόσο ευαίσθητο που το Κάιρο έχει απειλήσει να αμφισβητήσει τη συμφωνία, την πρώτη ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και μιας αραβικής χώρας.
Αυτή την εβδομάδα, αξιωματούχος της αιγυπτιακής κυβέρνησης ζήτησε πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τον διάδρομο της Φιλαδελφείας και από τον συνοριακό σταθμό της Ράφα, που είναι το μοναδικό πέρασμα προς τον έξω κόσμο που δεν βρισκόταν υπό ισραηλινό έλεγχο μέχρι τον Μάιο.
