Ο περουβιανός πρόεδρος Μαρτίν Βισκάρα καθαιρέθηκε από το αξίωμά του χθες Δευτέρα με απόφαση του Κογκρέσου, καθώς η χώρα των Άνδεων βυθίζεται σε νέα πολιτική κρίση.
Ο καθαιρεθείς αρχηγός του κράτους είχε μετατρέψει τον αγώνα εναντίον της διαφθοράς στο κύριο άρμα μάχης του, συγκρουόμενος με σφοδρότητα με την περουβιανή πολιτική τάξη, προτού πέσει ο ίδιος θύμα κατηγοριών για δωροληψία που διέψευσε «κατηγορηματικά» χαρακτηρίζοντας «ψευδείς».
Ο Βισκάρα, 57 ετών, μηχανικός, πάντα αυστηρός στον λόγο του, διαδέχθηκε τον Μάρτιο του 2018 τον Πέδρο Πάμπλο Κουτσίνσκι, ο οποίος παραιτήθηκε αντιμέτωπος και εκείνος με καθαίρεση από το Κογκρέσο εξαιτίας σκανδάλου στο οποίο ενεχόταν η βραζιλιάνικη κατασκευαστική εταιρεία Odebrecht.
Ο άλλοτε αντιπρόεδρος του καθαιρέθηκε εξαιτίας κατηγοριών πως δωροδοκήθηκε το 2014 με αντάλλαγμα συμβάσεις για την εκτέλεση δημοσίων έργων όταν ακόμη ήταν ο κυβερνήτης στην περιφέρεια Μοκέγουα (νότια).
Προηγούμενη απόπειρα απομάκρυνσής του, για «ηθική ακαταλληλότητα», με αφορμή άλλες κατηγορίες για διαφθορά, απέτυχε.
Ο κεντρώος Βισκάρα, που χαρακτηρίζεται πραγματιστής, ήταν χτυπητή εξαίρεση όταν αναλάμβανε την προεδρία: δεν είχε δεσμούς με τον κόσμο των επιχειρήσεων, ούτε με παραδοσιακά πολιτικά κόμματα. Τους τριάντα δύο μήνες που παρέμεινε αρχηγός του κράτους των 33 εκατομμυρίων κατοίκων, αύξησε τη δημοτικότητά του επιδεικνύοντας αδιάλλακτη στάση έναντι του κοινοβουλίου, αντίθετα με προκατόχους του, και κηρύσσοντας σταυροφορία εναντίον της διαφθοράς.
«Θα είμαστε ανένδοτοι στον αγώνα εναντίον της διαφθοράς και όλων των ενεργειών που αντίκεινται προς τον νόμο», δήλωνε μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, την 23η Μαρτίου 2018.
Έναν χρόνο αργότερα, οι Περουβιανοί ενέκριναν με μεγάλη πλειοψηφία σε δημοψήφισμα την αναθεώρηση τριών άρθρων του Συντάγματος ώστε να ενταχθούν σε αυτό διατάξεις για την πάταξη της διαφθοράς που πρότεινε ο πρόεδρος. Μεταξύ άλλων απαγορεύθηκε η επανεκλογή των μελών του σημερινού κοινοβουλίου το 2021.
Πάνω από τρεις στους τέσσερις Περουβιανούς ήθελαν να παραμείνει στην εξουσία, σύμφωνα με διάφορες δημοσκοπήσεις.
Αλλά το μπραντεφέρ με τους κοινοβουλευτικούς δεν τέλειωσε ποτέ και τελικά οδήγησε στην πτώση του.
Το Κογκρέσο, όπου κυριαρχεί η δεξιά αντιπολίτευση, εξασφάλισε 105 ψήφους υπέρ της καθαίρεσης του κεντρώου προέδρου, ξεπερνώντας κατά πολύ τις 87 που απαιτούνταν (επί συνόλου 130) για την απομάκρυνσή του. 19 μέλη του σώματος ψήφισαν κατά και τέσσερα απείχαν.
Η πτώση του Βισκάρα – ανακοίνωσε ότι αποδέχεται την απόφαση του Κογκρέσου και δεν θα την αμφισβητήσει στη δικαιοσύνη – εγκαινιάζει νέα φάση στην πολιτική κρίση στη χώρα, όπου η πολιτική τάξη πάσχει από κρίση αξιοπιστίας, έπειτα από πολύκροτα σκάνδαλα διαφθοράς.
Τέσσερις προκάτοχοί του στην προεδρία – ο Αλεχάντρο Τολέδο (2001-2006), ο Άλαν Γκαρσία (1985-1990 και 2006-2011), ο οποίος αυτοκτόνησε, ο Ογιάντα Ουμάλα (2011-2016) και ο Πέδρο Πάμπλο Κουτσίνσκι (2016-2018) – βρέθηκαν κατηγορούμενοι για δωροληψία. Αλλά και η πρώην αρχηγός της αντιπολίτευσης Κέικο Φουχιμόρι φυλακίστηκε για μήνες, στο πλαίσιο των ερευνών που διενεργούνταν για το σκάνδαλο Οντεμπρέχτ.
Ως εδώ το προφίλ του μηχανικού, που δεν είχε ανακατευτεί με τα πολιτικά κόμματα, του ανθρώπου που χαρακτήριζε η απλότητα και η λιτότητα, ήταν η μεγάλη του δύναμη. Πρώην πρεσβευτής στον Καναδά, είχε αναλάβει το χαρτοφυλάκιο των Μεταφορών από τον Ιούλιο του 2016 ως τον Μάιο του 2017. Παρέμενε ωστόσο πολιτικά ανεξάρτητος.
Γεννημένος στη Λίμα το 1963, ο Βισκάρα, παιδί ακόμα, πήγε με την οικογένειά του στη Μοκέγουα, περιοχή μεταλλείων στο νότιο Περού. Εκεί άρχισε η πολιτική του δράση, όταν πρωτοστάτησε σε κίνημα διαμαρτυρίας εναντίον της μεταλλευτικής εταιρείας Southern. Ίδρυσε τοπικό πολιτικό κίνημα κι έφθασε να εκλεγεί κυβερνήτης (2011-2014), δίνοντας έμφαση στις δαπάνες για την παιδεία.
Ακόμη ανένταχτος παρά τα φλερτ διαφόρων κομμάτων, ο Βισκάρα δέχθηκε το 2016 να αναλάβει αντιπρόεδρος του Κουτσίνσκι, τον οποίο θα διαδεχόταν.
Ο πατέρας τεσσάρων παιδιών, παντρεμένος με δασκάλα, κανονικά θα ολοκλήρωνε τη θητεία του τον Ιούλιο του 2021. Δεν είχε δικαίωμα να συμμετάσχει στις εκλογές του Απριλίου.
Διαβεβαίωσε ότι θα εγκαταλείψει την προεδρία «όπως ήρθα»: με «το κεφάλι ψηλά».
Η καθαίρεση του Βισκάρα βυθίζει ξανά το Περού σε πολιτική αναταραχή που ίσως επιτείνει την οικονομική κρίση που πυροδότησε η πανδημία του κορονοϊού.
Ο πρόεδρος του Κογκρέσου Μανουέλ Μερίνο, επιχειρηματίας, στέλεχος της Λαϊκής Δράσης (Acción Popular), θα αναλάβει μεταβατικός πρόεδρος σήμερα Τρίτη. Θα παραμείνει στο αξίωμα ως τον Ιούλιο του 2021. Θα γίνει ο τρίτος πρόεδρος της χώρας σε τέσσερα χρόνια.
Η κυβέρνηση του Βισκάρα εξαπέλυσε αλλεπάλληλες επιθέσεις εναντίον του Μερίνο τους τελευταίους μήνες, προσάπτοντάς του ότι αποπειράθηκε να εμπλέξει τον στρατό στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει την απομάκρυνση του προέδρου από το αξίωμά του. Ο Μερίνο αρνείται ότι έκανε οτιδήποτε παράνομο ή επιλήψιμο.
Αναλυτές προβλέπουν ότι μπορεί να λάβει «λαϊκιστικά» μέτρα, για να αυξήσει τη δημοτικότητά του ενόψει εκλογών, «διατηρώντας το ισχύον πλαίσιο οικονομικής πολιτικής».
