Μπροστά στο άλμα της τιμής του πετρελαίου, ποιες δυνατότητες έχουν οι καταναλώτριες ή οι παραγωγοί χώρες για να απορροφήσουν το σοκ; Ουσιαστικά να χρησιμοποιηθούν τα στρατηγικά αποθέματα, μια λύση ύστατης ανάγκης ή να αντληθεί (λίγο) παραπάνω πετρέλαιο.
Τι είναι τα στρατηγικά αποθέματα;
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA), του οποίου μέλη είναι κυρίως ευρωπαϊκά και αμερικανικά κράτη, ζητά από τα μέλη του να διατηρούν το ισοδύναμο τουλάχιστον 90 ημερών καθαρών εισαγωγών τους από την προηγούμενη χρονιά, με τις ποσότητες να βρίσκονται υπό τον έλεγχο του κράτους ή το κράτος να έχει εξουσιοδοτήσει για τον σκοπό αυτό ιδιωτικές εταιρίες.
Τον Ιούνιο του 2019, τα γαλλικά αποθέματα ισοδυναμούσαν με 111 ημέρες καθαρών εισαγωγών, σύμφωνα με τον Οργανισμό.
Ο IEA ανακοίνωσε χθες ότι «παρακολουθεί στενά την κατάσταση στη Σαουδική Αραβία», σημειώνοντας: «Για την ώρα, οι αγορές είναι επαρκώς εφοδιασμένες με μια σειρά εμπορικών αποθεμάτων».
Εκτός του IEA, η Κίνα –πρώτη χώρα στην εισαγωγή αργού και από τις πλέον ενεργοβόρες– κατέχει στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου που ισοδυναμούν με 40-50 ημέρες καθαρών εισαγωγών της χώρας, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλέστηκαν τον Μάρτιο κρατικά κινεζικά μέσα ενημέρωσης.
Ποιος θα μπορούσε να τα χρησιμοποιήσει;
«Έχω εξουσιοδοτήσει τη χρήση πετρελαίου από τα Στρατηγικά Αποθέματα Πετρελαίου, εάν χρειαστεί, για μια ποσότητα που μένει να καθοριστεί», έγραψε την Κυριακή στο Twitter ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ύστερα από την επίθεση που μείωσε κατά το ήμισυ την παραγωγή του αργού της Σαουδικής Αραβίας, του Νο1 εξαγωγού στον κόσμου.
Αποθηκευμένα σε ένα συγκρότημα τεσσάρων υπόγειων μονάδων κατά μήκος των ακτών του Κόλπου στο Τέξας και τη Λουϊζιάνα, τα αμερικανικά στρατηγικά αποθέματα ανήλθαν στις 13 Σεπτεμβρίου στα 645 εκατ. βαρέλια, σύμφωνα με την αμερικανική υπηρεσία ενεργειακής πληροφόρησης (EIA). Αυτό ισοδυναμεί περίπου με 275 ημέρες καθαρών εισαγωγών πετρελαίου από τις ΗΠΑ το 2018.
Στο παρελθόν, οι Αμερικανοί πρόεδροι προχώρησαν τρεις φορές σε έκτακτη πώληση των στρατηγικών αποθεμάτων: το 1991, όταν οι ΗΠΑ ξεκίνησαν τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις ύστερα από την εισβολή του Ιράκ στου Κουβέιτ, κατά τη διάρκεια του τυφώνα Κατρίνα το 2005 και κατά τη λαϊκή εξέγερση στη Λιβύη το 2011.
Και η Σαουδική Αραβία έχει υποσχεθεί να κινητοποιήσει τα τεράστια αποθέματά της για να αποσοβήσει το σοκ. Το βασίλειο κατέχει «σε αποθέματα σημαντικά επίπεδα αργού και πετρελαϊκών προϊόντων», που ισοδυναμούν με «περίπου 35 ημέρες εξαγωγών της χώρας», ανέφερε σε έκθεσή του ο Αμαρπρέτ Σινγκ, αναλυτής της Barclays.
Θα πρέπει να αναμένουμε μια άμεση προσφυγή σε αυτά τα αποθέματα;
«Έως ότου να διευκρινιστούν οι ζημιές που προκλήθηκαν (στις εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας), είναι δύσκολο να αξιολογηθούν ακριβώς οι πιθανότητες χρήσης» των στρατηγικών αποθεμάτων, ανέφερε ο Μπομπ ΜακΝάλι, επικεφαλής της εταιρίας συμβούλων Rapidan Energy, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg.
Ο οίκος Standard and Poor’s ανέφερε σήμερα ότι θα πρέπει να αναμένουμε μια μείωση κατά 3 εκατ. βαρέλια την ημέρα της σαουδαραβικής παραγωγής για έναν μήνα. Η χώρα παρήγαγε κατά μέσο όρο 9,77 εκατ. βαρέλια την ημέρα τον Αύγουστο και εξήγαγε κατά μέσο όρο 7 εκατ. βαρέλια την ημέρα, σύμφωνα με τον S&P.
Για την ώρα, «η κυβέρνηση (Τραμπ) θέλει να καθησυχάσει τις αγορές, διαβεβαιώνοντάς τις ότι οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους στον IEA είναι έτοιμοι να δράσουν», τόνισε ο ΜακΝάλι.
Ποιος θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγή του;
Ο Οργανισμός Πετρελαιοεξαγωγικών Κρατών (ΟΠΕΚ), στον οποίο το Ριάντ έχει ηγετικό ρόλο, είχε τον Αύγουστο πλεονάζουσα ικανότητα 3,21 εκατ. βαρελιών την ημέρα αλλά το μεγαλύτερο μέρος της ποσότητας αυτής (2,27 εκατ. βαρέλια την ημέρα), βρίσκεται στη Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με τον IEA.
Ωστόσο, «η επίθεση (του Σαββάτου) θέτει εν αμφιβόλω την αξιοπιστία των προμηθειών» της Σαουδικής Αραβίας, «που κατέχει το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας», δήλωσε ο Σινγκ.
Τα άλλα μέλη του οργανισμού με μη χρησιμοποιηθείσα παραγωγική δυνατότητα (κυρίως το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) θα μπορούσαν σίγουρα να προσπαθήσουν να καλύψουν την πιθανή έλλειψη του σαουδαραβικού αργού, αλλά χωρίς εγγυήσεις ότι αυτό θα είναι αρκετό.
Αστάθμητος παράγοντας: η δυνατότητα ή η προθυμία της Ρωσίας, της δεύτερης μεγαλύτερης στον κόσμο χώρας εξαγωγής πετρελαίου, να αυξήσει την παραγωγή της. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η Μόσχα, που δεν είναι μέλος του ΟΠΕΚ, και ο Οργανισμός να άρουν τη δέσμευση που ανέλαβαν από κοινού να περιορίσουν την παραγωγή.
Οι ΗΠΑ, η χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή αργού, θα μπορούσαν επίσης να αυξήσουν τη δική τους παραγωγή, ιδιαίτερα του σχιστολιθικού πετρελαίου. Ωστόσο, αυτή η επιλογή έχει όρια: το πετρέλαιό τους, που είναι κυρίως ελαφρύ, δεν μπορεί να υποκαταστήσει το βαρύ αργό της Μέσης Ανατολής, ενώ παράλληλα οι υποδομές και τα αμερικανικά λιμάνια είναι ήδη κορεσμένα.
