Για το πώς η Γερμανία εισπράττει φόρους από τους ελεύθερους επαγγελματίες περιγράφει στην «Καθημερινή» ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Goethe της Φρανκφούρτης Μιχάλης Χαλιάσος.
Ετεροχρονισμένες πληρωμές μακριά από τον τόπο της συναλλαγής. Φορολογικές δηλώσεις μέσα από τους τραπεζικούς λογαριασμούς, γραμμή προς γραμμή. Παχυλά αμειβόμενοι φοροτεχνικοί οι οποίοι απολαμβάνουν την εμπιστοσύνη του συστήματος. Ο κ. Μιχάλης Χαλιάσος είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Goethe της Φρανκφούρτης και αντιπρόεδρος στον «Κόμβο – Node: Δίκτυα του Παγκόσμιου Ελληνισμού». Η «Κ» του ζήτησε να περιγράψει πώς η Γερμανία εισπράττει φόρους από τους ελεύθερους επαγγελματίες. Εκείνος περιέγραψε ένα παράλληλο σύμπαν… πλούσιο σε τροφή για σκέψη.
– Προφανώς έχετε ακούσει τον ντόρο στην Ελλάδα γύρω από τη φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών. Ζείτε σε μια χώρα η οποία θεωρείται αποτελεσματική στη συλλογή φόρων και τελικά στη χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους. Πώς μεταχειρίζεται τους ελεύθερους επαγγελματίες η εφορία στη Γερμανία;
– Αυτό που συμβαίνει στη Γερμανία είναι ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν πληρώνονται με μετρητά όταν προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Εγώ προσωπικά –όπως και κανένας άλλος απ’ όσους γνωρίζω– δεν έχω πληρώσει ποτέ γιατρό απευθείας με μετρητά. Το ίδιο ισχύει και όταν έρχεται ο υδραυλικός ή ο ηλεκτρολόγος στο σπίτι. Στη Γερμανία, μετά το πέρας της υπηρεσίας αποχωρίζεσαι τον ελεύθερο επαγγελματία που σε εξυπηρέτησε χωρίς να γίνει επιτόπου η συναλλαγή. Επειτα από κάποιες μέρες έρχεται ο λογαριασμός στο σπίτι. Υπάρχει λοιπόν μια προθεσμία για να πληρωθεί η υπηρεσία που προσφέρθηκε, αυστηρά, είτε στον τραπεζικό λογαριασμό του επαγγελματία είτε –συνηθέστερα– στον λογαριασμό μιας εταιρείας διαχείρισης τέτοιων λογαριασμών. Υστερα, όταν έρχεται η ώρα να υποβάλεις τη φορολογική δήλωση –και αυτό ήταν κάτι που μου έκανε εντύπωση– οι φοροτεχνικοί παίρνουν την κατάσταση των τραπεζικών λογαριασμών σου. Δηλαδή, ο δικός μου φοροτεχνικός παίρνει όλο τον τραπεζικό μου λογαριασμό και πηγαίνει γραμμή με γραμμή και φτιάχνει τη δήλωση με βάση όλα όσα βλέπει στον τραπεζικό λογαριασμό. Και αν υπάρχει κάποιο ερώτημα, δηλαδή κάτι που εγώ δεν θεωρώ ότι είναι εισόδημα και εκείνος θεωρεί με βάση τον νόμο ότι είναι εισόδημα, θα έρθει και θα το πει: «πρέπει να το δηλώσεις».
– Θα το κάνει πράγματι στην πράξη;
– Θα το κάνει. Εδώ υπάρχει και ένα επίπεδο εμπιστοσύνης ανάμεσα στις φορολογικές αρχές και στους φοροτεχνικούς. Παρά το γεγονός ότι οι φορολογούμενοι είναι που πληρώνουν τους φοροτεχνικούς και τους πληρώνουν μάλιστα πολλά χρήματα, δρουν και ως τα μάτια της φορολογικής αρχής. «Πιάνει» αυτό το σύστημα το 100%; Ολους τους ελεύθερους επαγγελματίες; Οχι, είναι η απάντηση. Μπορεί να υπάρχει ένα 5% που θα έρθει παράνομα να «μαγειρέψει» κάτι, δεν θα δηλώσει τίποτα κ.ο.κ. Μην περιμένουμε δηλαδή οποιοδήποτε σύστημα να εντοπίζει το 100%. Το σημαντικό όμως είναι να δούμε στην Ελλάδα πώς θα μπορέσουμε να μεταβούμε από την τρέχουσα κατάσταση –με χρήματα πάνω και κάτω από το τραπέζι, με μετρητά σε φακέλους– σε ένα σύστημα που θα παραπέμπει εν προκειμένω στο γερμανικό παράδειγμα, με τους τραπεζικούς λογαριασμούς στο επίκεντρο.
– Πάντως, δεν είναι μια χρονοβόρος διαδικασία για το σύστημα η εκπόνηση της φορολογικής δήλωσης γραμμή προς γραμμή μέσα από τους τραπεζικούς λογαριασμούς;
– Δεν είναι χρονοβόρος, υπό την έννοια ότι τον χρόνο του φοροτεχνικού τον πληρώνει ο φορολογούμενος. Δεν τον πληρώνουν οι γερμανικές Αρχές. Επίσης, η αμοιβή των φοροτεχνικών στη Γερμανία εκπίπτει από τους φόρους. Και για να σας δώσω να καταλάβετε για τι μιλάμε –εδώ οι φοροτεχνικοί στην Ελλάδα μάλλον θα «δακρύσουν» όταν το ακούσουν–, η αμοιβή του φοροτεχνικού μπορεί να είναι 3.000, 4.000, 5.000 ευρώ.
Δεν έχω πληρώσει ποτέ γιατρό απευθείας με μετρητά. Το ίδιο ισχύει και όταν έρχεται ο υδραυλικός ή ο ηλεκτρολόγος στο σπίτι.
– Και κάπως έτσι «δένουν» όλα αυτά μαζί.
– Ακριβώς. Από την άλλη, βεβαίως, και τα ωρομίσθια και τα εισοδήματα στη Γερμανία είναι σημαντικά υψηλότερα. Στην Ελλάδα δεν θα ήταν τέτοια τα ποσά, θα ήταν χαμηλότερα. Αλλά δεν θα ήταν και τα 50, 60, 70 ευρώ με τα οποία αμείβεται ένας φοροτεχνικός σήμερα. Θα ήταν κάτι ενδιάμεσο.
– Εσείς, λοιπόν, πώς αξιολογείτε το μέτρο της ελληνικής κυβέρνησης να επιβάλει τεκμαρτό εισόδημα 10.920 ευρώ στους ελεύθερους επαγγελματίες;
– Είναι ένα μέτρο ανάγκης. Δεν είναι απαραίτητα το ιδανικό. Διότι το ελάχιστο αυτό τεκμαρτό εισόδημα είναι στην πραγματικότητα η παραδοχή της αποτυχίας μας να καταγράψουμε το κανονικό εισόδημα. Και σίγουρα κάποιοι άνθρωποι θα χάσουν από αυτό, καθώς κερδίζουν λιγότερα από το συγκεκριμένο ποσό. Αλλά ακόμη και αυτοί οι επαγγελματίες θα πρέπει να πιέσουν ώστε να πάμε σε ένα ποσό καλύτερης καταγραφής του εισοδήματος και όχι να υπάρχει το χάος που βλέπουμε σήμερα.
– Παρεμπιπτόντως, στην Ελλάδα τα ποσά που αποταμιεύονται στις τράπεζες είναι σαφώς χαμηλότερα από τα ποσά που αποταμιεύονται γενικώς. Είναι η φοροδιαφυγή μία από τις εξηγήσεις;
– Πράγματι. Μου κάνει φοβερή εντύπωση όταν διαβάζω στις εφημερίδες ότι έγινε διάρρηξη και εκλάπησαν 70.000 ή 100.000 ευρώ από κάποιο σπίτι. Πέρα από την έλλειψη οικονομικής παιδείας –ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας όπου κάποιοι άνθρωποι φοβούνται ότι μπορεί να χάσουν τα λεφτά τους στις τράπεζες, αγνοώντας ότι υπάρχει εγγύηση καταθέσεων μέχρι τις 100.000 ευρώ– και πέρα από την κρίση εμπιστοσύνης που προκάλεσαν γύρω από τις τράπεζες τα γεγονότα του 2015, ένα μέρος της αιτιολόγησης είναι και η φοροδιαφυγή. Σε έρευνες για την Ευρωζώνη προκύπτει ότι στην Ελλάδα μόνο το 75% έχει καταθέσεις στις τράπεζες, το οποίο είναι χαμηλό. Και αυτό συμβαίνει προφανώς διότι οι καταθέσεις συνδέονται με τη φορολογία και με τη δυνατότητα του κράτους να ελέγχει την οικονομική κατάσταση του φορολογουμένου.
Δείτε επίσης: Φορολογικό νομοσχέδιο: Στους δρόμους οι ελεύθεροι επαγγελματίες
