Η Ευρώπη έχει φιλοδοξίες στο διάστημα και δεν διστάζει να βάλει το χέρι της στην τσέπη για τις προωθήσει, προκειμένου να μην μείνει φτωχός συγγενής σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Κίνα και να εξασφαλίσει την ανεξάρτητη παρουσία της στο διάστημα, καθώς επίσης τη συμβολή της σε διεθνείς διαστημικές συνεργασίες. Μεταξύ άλλων, η Ευρώπη έχει ως στόχο να στείλει τους πρώτους αστροναύτες της στη Σελήνη.
Για πρώτη φορά εδώ και 25 χρόνια, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) εξασφάλισε μια άνευ προηγουμένου αύξηση 45% στον προϋπολογισμό του για την περίοδο 2020-2022, καθώς τα 22 κράτη-μέλη του που συνήλθαν στη Σεβίλλη αυτή την εβδομάδα (μεταξύ των οποίων η Ελλάδα), ενέκριναν χρηματοδότηση 12,5 δισεκατομμυρίων ευρώ έναντι 8,6 δισεκ. ευρώ που είχαν εγκρίνει στην προηγούμενη συνάντηση τους το 2016. Προβλέφθηκε επίσης ότι έως το 2024 το ποσό θα φθάσει τα 14,4 δισεκ. ευρώ.
Ακόμη και η ίδια η ESA δεν μπορούσε να το πιστέψει. «Αποτελεί έκπληξη για μένα. Πήραμε περισσότερα ακόμη και από όσα πρότεινα», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του οργανισμού Γιαν Βέρνερ μετά τη σύνοδο. Για «ένα γιγάντιο βήμα της Ευρώπης προς τα εμπρός 50 χρόνια μετά την πρώτη προσσελήνωση, καθώς σπάσαμε κάθε ρεκόρ χρηματοδότησης», έκανε λόγο ο Ζαν-Ιβ Λε Γκολ, επικεφαλής της Γαλλικής Διαστημικής Υπηρεσίας.
Τα περισσότερα χρήματα θα δώσει η Γερμανία (περίπου 3,3 δισεκ. ευρώ), ακολουθούμενη από τη Γαλλία (2,7 δισεκ.), την Ιταλία (2,3 δισεκ.) και τη Βρετανία (1,7 δισεκ. ευρώ). Η γενναία χρηματοδότηση θα επιτρέψει στην ESA, μεταξύ άλλων:
-Να επιταχύνει από το 2034 στο 2032 την υλοποίηση της αποστολής LISA (του πρώτου διαστημικού παρατηρητηρίου βαρυτικών κυμάτων).
-Να προωθήσει τους επόμενης γενιάς δορυφόρους Sentinel του προγράμματος Copernicus για την παρατήρηση του περιβάλλοντος και του κλίματος. Το πρόγραμμα αυτό πήρε σχεδόν 1,9 δισεκ. ευρώ, 400 εκ. ευρώ περισσότερα από όσα είχε ζητήσει η ESA, ώστε να αυξηθούν οι δυνατότητες των επιστημονικών οργάνων των δορυφόρων, μεταξύ άλλων για καλύτερη παρατήρηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και πιο υψηλής ανάλυσης όραση της επιφάνειας της Γης.
-Να προχωρήσει κανονικά στην κατασκευή του τηλεσκοπίου ακτίνων-Χ Athena που θα αναζητά μαύρες τρύπες (προγραμματίζεται να εκτοξευθεί το 2031).
-Να υποστηρίξει την αποστολή HERA για την άμυνα του πλανήτη από επικίνδυνους αστεροειδείς (θα αποτελέσει συνέχεια της αποστολής Double Asteroid Redirection Test της NASA που σκοπίμως θα πέσει πάνω στον αστεροειδή Δίδυμο).
-Να προχωρήσει η ανάπτυξη του πρώτου κβαντικού ευρωπαϊκού δορυφόρου SAGA, που θα αποτελέσει μέρος ενός ευρύτερου δικτύου κβαντικών επικοινωνιών στην Ευρώπη. Επίσης τα δορυφορικά συστήματα της ΕΕ να ενοποιηθούν σταδιακά με τα υπό ανάπτυξη δίκτυα πέμπτης γενιάς (5G), αλλά και να αναπτυχθεί η οπτική τεχνολογία επόμενης γενιάς στον ουρανό πλέον και όχι μόνο στις οπτικές ίνες στη Γη.
-Να συνεργασθεί η ESA με τη NASA στην αποστολή Mars Return Sample για να φέρουν από τον Άρη στη Γη τα πρώτα δείγματα εδάφους με σκοπό την ανάλυση τους.
Η ESA επαναβεβαίωσε τη δέσμευση της για τη χρηματοδότηση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού έως το 2030 και για τη συμμετοχή της στο νέο πρόγραμμα «Άρτεμις» της NASA με στόχο την επιστροφή των ανθρώπων στη Σελήνη. Γενικότερα, για τη ρομποτική και επανδρωμένη με ανθρώπους εξερεύνηση του διαστήματος, τα κράτη-μέλη συμφώνησαν ένα ποσό σχεδόν δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων, που περιλαμβάνει περίπου 300 εκατ. ευρώ για συμμετοχή της Ευρώπης στην κατασκευή του πρώτου διαστημικού σταθμού Gateway της NASA γύρω από τη Σελήνη.
Επιβεβαιώθηκε επίσης η στήριξη στους νέους πυραύλους Ariane 6 και Vega-C, ενώ δόθηκε το πράσινο φως στο νέο Space Rider, το επαναχρησιμοποιούμενο μίνι ρομποτικό σκάφος της ESA που αναμένεται να κάνει την πρώτη πειραματική πτήση του το 2022. Για επιστημονικά διαστημικά προγράμματα (LISA, Athena κ.α.) θα δοθούν συνολικά 2,8 δισεκ. ευρώ (αύξηση 10%), ενώ για την πλανητική άμυνα 540 εκ. ευρώ.
Ορισμένα διαστημικά προγράμματα ήσαν πιο άτυχα και δεν πήραν την αναμενόμενη χρηματοδότηση, όπως ο προτεινόμενος δορυφόρος Lagrange για τη μελέτη του διαστημικού καιρού (θα δίνει έγκαιρα σήματα προειδοποίησης για καταστροφικές ηλιακές καταιγίδες που μπορεί να πλήξουν τη Γη) και η προτεινόμενη ρομποτική αποστολή στον Ποσειδώνα και στον Ουρανό, η απόφαση για την οποία αναβλήθηκε για την επόμενη συνάντηση των κρατών μελών το 2022, εωσότου ξεκαθαρίσει κατά πόσο θα συμμετάσχουν οι ΗΠΑ.
Παύλος Δρακόπουλος
