Η γαλλική πρόταση για συμβιβασμό με τη Βουλγαρία έχει διχάσει τη Βόρεια Μακεδονία, πυροδοτώντας καθημερινά βίαιες διαμαρτυρίες και συγκρούσεις, στην πρωτεύουσα της χώρας τα Σκόπια – Οι διαδηλωτές προσπάθησαν να εισβάλουν σε κυβερνητικά κτίρια καθώς η πρόταση που ανακοίνωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θεωρείται από πολλούς αμφιλεγόμενη.
Χιλιάδες αγανακτισμένοι διαδηλωτές βρίσκονται καθημερινά στους δρόμους των Σκοπίων ενάντια στη γαλλική πρόταση για ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ και συμβιβασμό με την Βουλγαρία καθώς την θεωρούν κίνδυνο για την ταυτότητά τους. Οι διαδηλωτές ζητούν από την κυβέρνηση Κοβάτσεφσκι την απόρριψη της γαλλικής πρότασης για την επίλυση των διαφορών μεταξύ Σκοπίων και Σόφιας και εκφράζουν την αγανάκτησή τους για αυτό που αποκαλούν “εκβουλγαρισμό” της χώρας, θεωρώντας ότι η πρόταση Μακρόν θέτει σε κίνδυνο την “ταυτότητα του έθνους”.
Η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ απαιτεί συμβιβαστική λύση με τη Βουλγαρία
Στους αντιπάλους της προσέγγισης με τη Σόφια περιλαμβάνεται το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE, που υποστηρίζει ότι η πρόταση αυτή αποτελεί “συνθηκολόγηση απέναντι στις απαιτήσεις της γειτονικής Βουλγαρίας”. Μιλώντας στην DW ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης Χρίστιαν Μίτσκοσκι εκτιμά ότι “ο εκβουλγαρισμός της κοινωνίας μας αναδεικνύεται πλέον σε κύρια προϋπόθεση για την προσχώρηση στην ΕΕ”. Στις διαδηλώσεις πρωτοστατεί το VMRO-DPMNE, συνεπικουρούμενο από το μικρότερο κόμμα της αντιπολίτευσης Levica (“H Αριστερά”).
Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2007, η Βουλγαρία εμπόδιζε μέχρι πρότινος την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση επικαλούμενη εθνικές, γλωσσικές και ιστορικές διαφορές. Η συμβιβαστική πρόταση της Γαλλίας λίγο πριν το πέρας της εξάμηνης προεδρίας της έλυσε τον Γόρδιο Δεσμό και το βουλγαρικό κοινοβούλιο συμφώνησε να άρει το βέτο.
Όμως η πρόταση αυτή αποτελεί, όπως φαίνεται, «κόκκινο πανί» για τη σλαβική αντιπολίτευση της Βόρειας Μακεδονίας που τη θεωρεί επιβλαβή.
Σημειώνεται ότι τη γαλλική πρόταση στηρίζει ο πρόεδρος της χώρας Στέβο Πενταρόφσκι, ενώ ο πρωθυπουργός βρίσκεται σε διαβούλευση με τα πολιτικά κόμματα για να ξεμπλοκάρει, όπως λέει, την ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας ενώ η Σόφια έχει ήδη αποδεχθεί τη γαλλική πρόταση.
Τι προβλέπει η γαλλική πρόταση;
Η Βουλγαρία, που είναι ήδη μέλος της ΕΕ και κατά συνέπεια θα μπορούσε να προβάλει βέτο στην εισδοχή νέων μελών, απαιτεί από τη Βόρεια Μακεδονία να αποδεχθεί τις “βουλγαρικές ρίζες της μακεδονικής γλώσσας”, να αναγνωρίσει την ύπαρξη βουλγαρικής μειονότητας και επιπλέον να τερματίσει τη “ρητορική μίσους” απέναντι στη Βουλγαρία. Οι δύο χώρες εμπλέκονται σε αντιπαραθέσεις για ιστορικούς λόγους και ζητήματα εθνικής ταυτότητας, ενώ από το 2020 η Σόφια μπλοκάρει την ένταξη των Σκοπίων, ζητώντας παραχωρήσεις.
Η πρόταση Μακρόν προβλέπει παραχωρήσεις και από τις δύο πλευρές. Η κυβέρνηση των Σκοπίων θα δεσμευτεί να αλλάξει το Σύνταγμά της για να αναγνωρίσει τη βουλγαρική μειονότητα, να προστατεύσει τα δικαιώματα των μειονοτήτων και να διώξει ποινικά τη ρητορική μίσους.
Στη Βόρεια Μακεδονία, που μόλις το 2018 άλλαξε το όνομά της για να ικανοποιήσει την Ελλάδα σε παρεμφερή ιστορική διαμάχη, οι αντιδράσεις είναι ανάμεικτες. Συνεκτιμώντας το γεγονός ότι η χώρα περιμένει 17 ολόκληρα χρόνια στον προθάλαμο των Βρυξελλών για να αρχίσουν επιτέλους οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις, τόσο ο πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας Στέβο Πενταρόφσκι όσο και το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα στηρίζουν τη γαλλική πρόταση ως καλύτερη εναλλακτική λύση σε σχέση με τη διαιώνιση της εκκρεμότητας. “Η αποδοχή της πρότασης δεν αποτελεί ιστορικό θρίαμβο, αλλά ούτε εθνική καταστροφή” ανέφερε ο Πενταρόφσκι σε τηλεοπτικό διάγγελμά του, την περασμένη Κυριακή. Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών Μπουζάρ Οσμάνι προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα, κάνοντας λόγο για μία “καλή πρόταση” και απευθύνοντας έκκληση, μέσω Facebook, “να μην χαθεί αυτή η ευκαιρία για την άμεση έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων”.
Ο Γάλλος ηγέτης τόνισε ότι η πρόταση αυτή δεν αμφισβητεί την επίσημη ύπαρξη μιας «βορειομακεδονικής» γλώσσας, αλλά σημείωσε ότι, όπως όλες οι συμφωνίες, «στηρίζεται σε συμβιβασμούς και σε μια ισορροπία».
Η κεντρώα κυβέρνηση του Βούλγαρου πρωθυπουργού, Κίριλ Πεκτόφ, ανατράπηκε με ψήφο δυσπιστίας στις 22 Ιουνίου. Ενας μικρότερος κυβερνητικός εταίρος αποχώρησε από τον εύθραυστο τετρακομματικό συνασπισμό, περιγράφοντας την προθυμία του Πετκόφ να άρει το βέτο για τη Βόρεια Μακεδονία ως «εθνική προδοσία». Οι πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια ισχυρότερη παρουσία εθνικιστών και φιλορώσων βουλευτών στο κοινοβούλιο της χώρας.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Σύμφωνα με τη “γαλλική πρόταση” η Βόρεια Μακεδονία θα έπρεπε να αλλάξει το Σύνταγμά της, προκειμένου να ικανοποιήσει τις βουλγαρικές αξιώσεις. Η σημερινή κυβέρνηση δεν διαθέτει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ώστε να προχωρήσει σε τροποποίηση του Συντάγματος. Αλλά ακόμη και αν μπορούσε να πείσει την εθνικιστική αντιπολίτευση να συναινέσει στην τροποποίηση, “η υπόθεση δεν τελειώνει εδώ”, εκτιμά ο Νίκολα Ντιμιτρόφ. “Η πορεία μας προς την ΕΕ θα εξαρτάται απολύτως από την ικανοποίηση των βουλγαρικών αξιώσεων”, λέει ο πρώην υπουργός Εξωτερικών. Συν τοις άλλοις η γαλλική πρόταση θα επέτρεπε τον μονομερή ισχυρισμό της Σόφιας ότι “η μακεδονική γλώσσα είναι διάλεκτος της βουλγαρικής”.
Σε μία προσπάθεια να κατευνάσει τις αντιδράσεις στα Σκόπια ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν απηύθηνε μήνυμα, επισημαίνοντας ότι “η συμφωνία μπορεί να μην είναι τέλεια, αλλά ανοίγει τον δρόμο για την Ευρώπη”. Όμως, ακόμη και αυτές οι διαβεβαιώσεις δεν μπορούν να καθησυχάσουν τον Νίκολα Ντιμιτρόφ. Όπως υποστηρίζει ο ίδιος “αυτός ο δρόμος οδηγεί σε αδιέξοδο και όχι στην πολυπόθητη συμμετοχή στην ΕΕ”.
Η Βουλγαρία αποδέχθηκε εν τέλει τη γαλλική πρόταση, η οποία τώρα χρειάζεται και την υποστήριξη του κοινοβουλίου της Βόρειας Μακεδονίας.
Το κείμενο της πρότασης βρίσκεται τώρα σε επίπεδο επιτροπής στο Κοινοβούλιο ενώ μέχρι στιγμής δεν έχει προγραμματιστεί σύγκληση της Ολομέλειας.
Δείτε επίσης: Συμβιβασμό ζητά η Γαλλία από Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία
