Οι Δυτικοί διπλωμάτες υιοθέτησαν χθες, Πέμπτη, από τη Βιέννη αυστηρό ψήφισμα εναντίον του Ιράν στη διάρκεια της συνεδρίασης του συμβουλίου κυβερνητών του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ- ΙΑΕΑ), προκαλώντας την αντίδραση της Τεχεράνης, η οποία έκανε λόγο για «πολιτικά υποκινούμενη» απόφαση.
Το κείμενο, το οποίο καταρτίστηκε από τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, εγκρίθηκε από τα 19 μέλη του συμβουλίου των κυβερνητών, σε σύνολο 35, επεσήμαναν διπλωματικές πηγές. Η Ρωσία, η Κίνα και η Μπουρκίνα Φάσο το καταψήφισαν, ενώ 12 χώρες απείχαν και η Βενεζουέλα δεν μπόρεσε να συμμετάσχει.
Πριν από την ψηφοφορία, η εκπρόσωπος των ΗΠΑ και ευρωπαϊκών χωρών ανέβηκαν στο βήμα για να καταγγείλουν την κλιμάκωση της κατάστασης για την οποία ευθύνεται το Ιράν. Οι πυρηνικές του δραστηριότητες είναι «βαθιά ανησυχητικές», τόνισε η Αμερικανίδα πρεσβεύτρια Λόρα Χόλγκεϊτ.
Η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία υπενθύμισαν ότι το Ιράν έχει συγκεντρώσει επαρκείς ποσότητες υψηλού εμπλουτισμού ουρανίου για «τέσσερα πυρηνικά όπλα». «Η συμπεριφορά του αποτελεί απειλή για τη διεθνή ασφάλεια» και «το παγκόσμιο σύστημα μη διάδοσης» των πυρηνικών όπλων, υπογράμμισαν σε κοινή τους ανακοίνωση οι τρεις χώρες.
Μετά την ψηφοφορία, το Ιράν επέκρινε μέσω του εκπροσώπου του Μοχσέν Ναζιρί Ασλ μια «πολιτικά υποκινούμενη» ενέργεια, «η οποία επίσης είχε μικρή στήριξη σε σχέση με προηγούμενες αποφάσεις». Παράλληλα, σήμερα το Ιράν ανακοίνωσε ότι «λαμβάνει μέτρα» σε απάντηση στο ψήφισμα του ΔΟΑΕ, μεταξύ των οποίων η λειτουργία νέων, προηγμένων συσκευών φυγοκέντρησης.
«Ο επικεφαλής του Ιρανικού Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας έδωσε εντολή να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα, κυρίως να τεθούν σε λειτουργία νέες, προηγμένες και διάφορων τύπων συσκευές φυγοκέντρησης», ανακοίνωσαν από κοινού ο Οργανισμός αυτός και το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Το ψήφισμα του ΔΟΑΕ, που έχει προς το παρόν μόνο συμβολική αξία, υπενθυμίζει στο Ιράν τις «νόμιμες υποχρεώσεις του» με βάση τη Συνθήκη για τη μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT). «Είναι ζωτικής σημασίας και επείγον» η χώρα να δώσει «αξιόπιστες τεχνικές απαντήσεις» σχετικά με την παρουσία ιχνών ουρανίου που εντοπίστηκαν σε δύο μη δηλωμένες εγκαταστάσεις, τονίζει το ψήφισμα.
Το Ιράν έχει περιορίσει από το 2021 την συνεργασία του με τον ΔΟΑΕ, αποσυνδέοντας τις κάμερες παρακολούθησης του Οργανισμού από τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις και αποσύροντας τις διαπιστεύσεις πεπειραμένων επιθεωρητών. Την ίδια ώρα, το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα ενισχύεται, αν και η Τεχεράνη επιμένει ότι δεν επιδιώκει να αποκτήσει πυρηνικό όπλο.
Ωστόσο, το ψήφισμα του ΔΟΑΕ εντάσσεται σε ένα ιδιαίτερο πλαίσιο, με τη θέση των δυτικών κρατών να έρχεται σε αντίθεση με αυτή του επικεφαλής του Οργανισμού, του Ραφαέλ Γκρόσι. Με την ευκαιρία επίσκεψής του στο Ιράν την προηγούμενη εβδομάδα, ο Γκρόσι έλαβε διαβεβαιώσεις από την Τεχεράνη ότι θα περιορίσει την αύξηση των αποθεμάτων της σε ουράνιο εμπλουτισμένο σε ποσοστό 60%.
Το 2015, το Ιράν και η ομάδα 5+1 (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία) κατέληξαν σε συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Το κείμενο προέβλεπε τη χαλάρωση των κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης, με αντάλλαγμα εγγυήσεις ότι το Ιράν δεν θα προσπαθήσει να αποκτήσει πυρηνικό όπλο.
Το 2018, οι ΗΠΑ επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ αποσύρθηκαν από τη συμφωνία αυτή και επανέφεραν τις κυρώσεις εις βάρος του Ιράν. Έκτοτε, η Τεχεράνη έχει αυξήσει σημαντικά τα αποθέματά της σε ουράνιο εμπλουτισμένο σε ποσοστό 60%, κοντά στο 90% που είναι απαραίτητο για την κατασκευή πυρηνικού όπλου, σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ.
