Το κοινοβούλιο του Περού ψήφισε χθες Παρασκευή μια νομοθεσία σύμφωνα με την οποία παραγράφονται εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν πριν από το 2002. Αυτή η απόφαση αναμένεται να ωφελήσει κυρίως τον 86χρονο πρώην πρόεδρο Αλμπέρτο Φουχιμόρι, καθώς και πολλούς αξιωματικούς των δυνάμεων ασφαλείας και δημόσιους λειτουργούς που κατηγορούνται για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στις δεκαετίες του 1980 και του 1990.
Η νέα νομοθεσία, η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης του Περού, εγκρίθηκε παρά το γεγονός ότι το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΔΔΑΔ) είχε ζητήσει τον Ιούνιο μια «άμεση» αναστολή της διαδικασίας έγκρισης του νόμου.
Η νομοθεσία που υιοθετήθηκε από το Κογκρέσο στις αρχές Ιουλίου ουσιαστικά τερματίζει εκατοντάδες εκκρεμείς έρευνες σχετικές με εγκλήματα που φέρεται να έχουν διαπραχθεί κατά τη διάρκεια της εμφύλιας σύρραξης στο Περού, η οποία εξαπέλυσε πάνω από 69.000 θανάτους και 21.000 αγνοούμενους κατά την περίοδο 1980-2000.
Σύμφωνα με το νέο νόμο, «κανείς δεν μπορεί να παραπεμφθεί, να καταδικαστεί ή να τιμωρηθεί για έγκλημα κατά της ανθρωπότητας ή έγκλημα πολέμου […] που διαπράχθηκε πριν από την 1η Ιουλίου 2002», ημερομηνία κατά την οποία τέθηκε σε εφαρμογή το Καταστατικό της Ρώμης στο Περού, το οποίο καθορίζει ότι τα σοβαρότερα εγκλήματα αυτού του τύπου δεν παραγράφονται.
«Καμία πράξη» που διαπράχθηκε πριν από αυτήν την ημερομηνία «δεν μπορεί να θεωρηθεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας ή έγκλημα πολέμου», τονίζει η νέα νομοθεσία, η οποία τίθεται σε εφαρμογή σήμερα.
Η κυβέρνηση της προέδρου Ντίνας Μπολουάρτε απορρίπτει την εκτίμηση ότι ο νόμος αυτός αποτελεί αμνηστία ή ότι επιβάλλει «ατιμωρησία», όπως καταγγέλλουν οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι συγγενείς θυμάτων σφαγών που διαπράχθηκαν από τον στρατό του Περού.
Ο πρωθυπουργός Γουστάβο Αδριανσέν υποστήριξε την Τετάρτη ότι «οι διατάξεις του Καταστατικού της Ρώμης και της Σύμβασης που προσδιορίζουν ως απαράγραπτα τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν έχουν εφαρμογή στο Περού πριν από την δημοσίευσή τους». Σημείωσε ότι, από την άποψη της άμεσης εφαρμογής του ποινικού δικαίου, δεν είναι αλήθεια ότι ο νόμος ευνοεί την ατιμωρησία.
Ο νόμος ψηφίστηκε από τη δεξιά παράταξη που κατέχει τον έλεγχο του Κογκρέσου του Περού και αναμένεται κυρίως να ωφελήσει τον πρώην πρόεδρο Φουχιμόρι (1990-2000), ο οποίος αντιμετωπίζει νέες διώξεις για τη δολοφονία το 1992 έξι επαρχιωτών που εικάζεται ότι είχαν σχέσεις με τους μαοϊστές αντάρτες κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη χώρα.
Το 2009, ο πρώην πρόεδρος καταδικάστηκε σε 25 χρόνια κάθειρξης ως ηθικός αυτουργός δύο σφαγών από τα τάγματα θανάτου, στη συνοικία Μπάριος Άλτος (15 νεκροί, συμπεριλαμβανομένου ενός παιδιού) και στο πανεπιστήμιο Λα Καντούτα (10 νεκροί), κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά των μαοϊστών αντάρτών του Φωτεινού Μονοπατιού τη δεκαετία του 1990.
Μετά την έκτιση 16 ετών της ποινής του, αποφυλακίστηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2023 με διαταγή του Συνταγματικού Δικαστηρίου για «ανθρωπιστικούς λόγους», αν και το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέφρασε τη διαφωνία του για αυτήν την απόφαση.
Ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα καταδίκασε την ψήφο αυτού του νόμου, σημειώνοντας ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. «Λυπάμαι βαθιά» για το γεγονός ότι αυτός ο νόμος «πρόκειται τώρα να τεθεί σε εφαρμογή», δήλωσε ο Φόλκερ Τουρκ στην ανακοίνωσή του.
Ο νόμος αυτός «αντίκειται στις υποχρεώσεις της χώρας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και αποτελεί ανησυχητική εξέλιξη στο πλαίσιο της ευρύτερης καταστολής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στο Περού», πρόσθεσε.
«Η έλλειψη λογοδοσίας για τα συγκεκριμένα εγκλήματα, είτε διαπράχθηκαν πρόσφατα είτε παλαιότερα, ενέχει κινδύνους για το δικαίωμα στην αλήθεια, στην απόδοση δικαιοσύνης, στην αποκατάσταση και στην εγγύηση ότι δεν θα επαναληφθούν τέτοιες παραβιάσεις για τα χιλιάδες θύματα σοβαρών παραβιάσεων στο Περού», κατέληξε ο κ. Τουρκ.
