Ο Ντόναλντ Τραμπ επανέρχεται με το αγαπημένο του εργαλείο: τους δασμούς.
Ανακοινώνει νέες επιβαρύνσεις στα κινεζικά προϊόντα, μιλά για επαναφορά της παραγωγής στις ΗΠΑ και υπόσχεται ότι «η Αμερική θα ξαναγίνει εργοστάσιο». Όμως η πραγματικότητα —και τα μαθηματικά— λένε άλλη ιστορία.
Το iPhone ως παράδειγμα του λάθους
Ο καθηγητής του Harvard Business School, Willy Shih, εξηγεί τι σημαίνει πραγματικά «επαναπατρισμός» παραγωγής. Παίρνει το iPhone: σήμερα συναρμολογείται στην Κίνα, με εργατικό κόστος περίπου 24 δολάρια ανά συσκευή. Αν η ίδια διαδικασία γινόταν στις ΗΠΑ, όπου το ωρομίσθιο είναι έως και 7 φορές υψηλότερο, το κόστος θα εκτινασσόταν στα 160 δολάρια. Η τιμή του τελικού προϊόντος θα μπορούσε να τριπλασιαστεί.
Και αυτό, χωρίς να συνυπολογιστούν τα έξοδα δημιουργίας νέων εργοστασίων, προσλήψεων, εκπαίδευσης και επανεκκίνησης μιας αλυσίδας παραγωγής που έχει εγκαταλειφθεί εδώ και δεκαετίες.
Ποιος πληρώνει τους δασμούς;
Παρά τη ρητορική Τραμπ, οι δασμοί δεν πληρώνονται από την Κίνα. Επιβάλλονται στις εισαγωγές, μετακυλίονται στις τιμές και καταλήγουν στον λογαριασμό του καταναλωτή. Οι εταιρείες αυξάνουν τις τιμές για να καλύψουν το κόστος — και το «America First» μεταφράζεται σε “πληρώνετε εσείς περισσότερο για τα ίδια προϊόντα”.
Η «επιστροφή της παραγωγής» δεν είναι απλή υπόθεση
Ακόμη κι αν θεωρητικά αποφασιστεί η μαζική επιστροφή της παραγωγής στις ΗΠΑ, χρειάζονται:
Εκ νέου εκπαίδευση εργατικού δυναμικού
Κίνητρα για επενδύσεις σε υποδομές
Χρόνος για να στηθεί από την αρχή μια ολόκληρη βιομηχανική βάση
Η μετακίνηση παραγωγής σε χώρες με χαμηλό κόστος έγινε επί δεκαετίες για έναν λόγο: ήταν φτηνότερη και πιο αποδοτική. Το να ανατραπεί αυτό απαιτεί κάτι περισσότερο από δασμούς και συνθήματα.
Η Κίνα εν τω μεταξύ… χτίζει συμμαχίες
Όσο οι ΗΠΑ επιλέγουν την τιμωρητική λογική, η Κίνα διευρύνει τις εμπορικές της σχέσεις με άλλες χώρες που έχουν επίσης πληγεί από τους αμερικανικούς δασμούς. Το αποτέλεσμα; Ένας εμπορικός πόλεμος που όχι μόνο δεν φέρνει πίσω θέσεις εργασίας, αλλά απομονώνει και πλήττει τους ίδιους τους Αμερικανούς παραγωγούς και καταναλωτές.
Συμπέρασμα: Ωραία τα συνθήματα, αλλά δεν πληρώνουν το iPhone
Η στρατηγική Τραμπ βασίζεται σε μια παρωχημένη εικόνα της βιομηχανίας και σε μια απλουστευτική εξίσωση: δασμοί = επιστροφή εργοστασίων. Η παγκοσμιοποιημένη παραγωγή, όμως, δεν γυρνά πίσω με το πάτημα ενός κουμπιού. Και ο λογαριασμός, στο τέλος, δεν πηγαίνει στην Κίνα — πηγαίνει στο ταμείο, όταν αγοράζεις το επόμενο κινητό σου.
