Για πρώτη φορά στο στόχαστρο ηγέτης στενού συμμάχου των ΗΠΑ
Ενώ οι ισραηλινοί πολιτικοί από όλα τα κόμματα έχουν αποδοκιμάσει έντονα το αίτημα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για κορυφαίους αξιωματούχους της χώρας, οι αντιδράσεις των ευρωπαίων ηγετών είναι διχασμένες.
Ο εισαγγελέας, Καρίμ Χαν, κατέθεσε τη Δευτέρα αιτήσεις για τη σύλληψη του ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και του ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, καθώς και του διοικητή της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς και του υπουργού Άμυνας του Ισραήλ, επικαλούμενος κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο Ισραήλ και στο κράτος της Παλαιστίνης.
The outrageous decision by the ICC prosecutor, Karim Khan, to seek arrest warrants against the democratically elected leaders of Israel is a moral outrage of historic proportions.
— Benjamin Netanyahu – בנימין נתניהו (@netanyahu) May 20, 2024
It will cast an everlasting mark of shame on the international court. pic.twitter.com/NJKYv06fyE
Όπως αναφέρει το «Politico», οι ηγέτες της Ευρώπης ερίζουν για τη σχετική απόφαση. Κάποιοι την βρήκαν «αποκρουστική και ακατανόητη», ενώ άλλοι έσπευσαν να την επικροτήσουν.
«Τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στη Γάζα πρέπει να διώκονται στο υψηλότερο επίπεδο, ανεξάρτητα από τους δράστες», έγραψε η υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου, Hadja Lahbib, σε δήλωσή της στο X, τονίζοντας την υποστήριξη του Βελγίου στο έργο του ΔΠΔ.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Σλοβενίας εξέδωσε ανακοίνωση σε παρόμοιο πνεύμα, δηλώνοντας ότι τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράττονται στο ισραηλινό και παλαιστινιακό έδαφος «πρέπει να διώκονται αμερόληπτα, ανεξάρτητα από τους δράστες».
«Η λογοδοσία είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη των φρικαλεοτήτων και την εγγύηση της ειρήνης», έγραψε το υπουργείο.
Το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι «προειδοποιεί εδώ και πολλούς μήνες για την επιτακτική ανάγκη αυστηρής συμμόρφωσης με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και ειδικότερα για τον απαράδεκτο χαρακτήρα των απωλειών μεταξύ των αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας και την ανεπαρκή ανθρωπιστική πρόσβαση», προσθέτοντας: «Η Γαλλία υποστηρίζει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, την ανεξαρτησία του και την καταπολέμηση της ατιμωρησίας σε όλες τις καταστάσεις».
Άλλοι ηγέτες της ΕΕ είδαν την απόφαση λιγότερο ευνοϊκά
«Η πρόταση του επικεφαλής εισαγγελέα του ΔΠΔ να εκδώσει ένταλμα σύλληψης για τους εκπροσώπους μιας δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης μαζί με τους ηγέτες μιας ισλαμιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης είναι αποκρουστική και εντελώς απαράδεκτη», έγραψε ο πρωθυπουργός της Τσεχίας, Petr Fiala.
Ο καγκελάριος της Αυστρίας, Καρλ Νεχάμερ, εξέφρασε παρόμοιες επιφυλάξεις. «Σεβόμαστε πλήρως την ανεξαρτησία του ΔΠΔ», έγραψε. «Το γεγονός, ωστόσο, ότι ο ηγέτης της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαμάς, της οποίας διακηρυγμένος στόχος είναι η εξαφάνιση του κράτους του Ισραήλ, αναφέρεται την ίδια στιγμή με τους δημοκρατικά εκλεγμένους εκπροσώπους του ίδιου αυτού κράτους, είναι ακατανόητο».
Στο Λονδίνο, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου πήρε αποστάσεις από την κίνηση του ΔΠΔ. «Αυτή η ενέργεια δεν βοηθάει σε τίποτα να επιτευχθεί μια παύση στις μάχες, να βγουν οι όμηροι ή να εισέλθει ανθρωπιστική βοήθεια και να σημειωθεί πρόοδος προς μια βιώσιμη κατάπαυση του πυρός που θέλουμε να δούμε», δήλωσε εκπρόσωπος του πρωθυπουργού, Ρίσι Σούνακ.
Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Μπάιντεν, χαρακτήρισε την αίτηση του ΔΠΔ για την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης κατά των ισραηλινών ηγετών «εξωφρενική».
Σε αντίθεση με όλες τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ΗΠΑ δεν είναι πλήρες μέλος του ΔΠΔ.
Η γερμανική ανακοίνωση ανέφερε ότι η χώρα σέβεται το δικαστήριο, χαιρετίζοντας τη δημιουργία του ως θεμελιώδες επίτευγμα της διεθνούς κοινότητας, αλλά πρόσθεσε: «Η ταυτόχρονη αίτηση για την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης κατά των ηγετών της Χαμάς από τη μία πλευρά και των δύο ισραηλινών αξιωματούχων από την άλλη έδωσε την εσφαλμένη εντύπωση μιας εξίσωσης».
Στη συνέχεια, η δήλωση απαριθμεί τα εγκλήματα που διαπράττει η Χαμάς και εκφράζει την υποστήριξή της στο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα.
Τα αιτήματα για εντάλματα σύλληψης θα αξιολογηθούν τώρα από το προδικαστικό τμήμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
«Ας είμαστε ξεκάθαροι σε ένα βασικό ζήτημα: αν δεν επιδείξουμε τη βούλησή μας να εφαρμόσουμε τον νόμο ισότιμα, αν θεωρηθεί ότι εφαρμόζεται επιλεκτικά, θα δημιουργήσουμε τις συνθήκες για την κατάρρευσή του», ανέφερε ο εισαγγελέας Χαν στη δήλωσή του τη Δευτέρα.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια, Zinaida Miller, ειδική σε θέματα διεθνούς δικαίου στο Πανεπιστήμιο Northeastern, η απόφαση του ΔΠΔ να υποβάλει αίτηση για τα εντάλματα σύλληψης υποδηλώνει έναν βαθμό βεβαιότητας ότι οι αιτήσεις θα επιτύχουν.
«Ο εισαγγελέας δεν θα έκανε αίτηση για εντάλματα σε αυτό το στάδιο, εκτός αν ήταν σίγουρος για όσα έχει προσδιορίσει μέχρι στιγμής», δήλωσε η ίδια στο «Politico».
Ταυτόχρονα, η εστίαση των ισχυρισμών σε μεμονωμένους αξιωματούχους σημαίνει ότι θα υπάρχει «περιορισμένη δυνατότητα να αντιμετωπιστεί το ευρύτερο πλαίσιο αυτών των εγκλημάτων, εκτός από τους τρόπους που αφορούν άμεσα την ποινική διαδικασία», είπε.
«Αλλά αξίζει να παρακολουθούμε την περιορισμένη φύση της διαδικασίας, ακόμη και όταν βλέπουμε την ιστορική σημασία των αιτήσεων, ιδίως όσον αφορά τους ισραηλινούς αξιωματούχους», κατέληξε.
