Η ιστορική εφημερία “Έθνος της Κυριακής” κυκλοφόρησε σήμερα, Κυριακή 9 Αυγούστου, για τελευταία φορά, με τους συντάκτες της εφημερίδας να στέλνουν το δικό τους αποχαιρετιστήριο μήνυμα.
Μαζί µε τα καπάκια τους
*Του Ευάγγελου Χεκίμογλου
Μια φορά κι έναν καιρό οι εφηµερίδες είχαν µόνο δύο σελίδες και ελάχιστο προσωπικό. Η εκτύπωση ήταν φτηνή (µονοχρωµία) και το κόστος χαµηλό. Και έτσι είχαµε τέτοια άνθηση του Τύπου, ώστε οι ευθυµογράφοι αναρωτιούνταν αν οι εφηµερίδες ήταν περισσότερες από τους Αθηναίους που γνώριζαν ανάγνωση, αν όχι και γραφή. Στην περίοδο της διεθνούς ύφεσης, µετά το κραχ του 1929, τα µισά καταστήµατα έκλεισαν, οι µισθοί µειώθηκαν και φυσικά ελαττώθηκε και το τιράζ των εφηµερίδων, παρά το γεγονός ότι είχαν αξία ως χαρτί, αφού από αυτές κατασκευάζονταν οι χαρτοσακούλες. Μερικές εφηµερίδες διέκοψαν και οι άλλες συνέχισαν στη συρρικνωµένη αγορά. Για να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισµό, οι πιο τολµηροί εκδότες άρχισαν να δίνουν δώρα. Αίφνης, µια εφηµερίδα εξήγγειλε ότι θα χάριζε µισοτιµής στους αναγνώστες της, και µόνο µε 44 κουπόνια, τα εξής: Ενα τηγάνι µε λαβίδα. Μια κατσαρόλα γάλακτος µε ουρά. Μια κουτάλα βαθιά σούπας. Ενα σαχάνι µε δύο χερούλια. Ενα καφεµπρίκι. Μια χύτρα µεγάλη µε το καπάκι της. Μια άλλη χύτρα, µέτρια κι αυτή, µε το καπάκι της. Μια ζαχαριέρα. Μια καφετιέρα. Εν όλω τεµάχια 11 (µαζί µε τα καπάκια τους).
Οµως ο ανταγωνισµός είναι σαν τα σπόρια. Αµα αρχίσει, δεν σταµατάει από µόνος του. Μετά τις κουτάλες µπήκαν στο παιχνίδι λαχεία, ελβετικά ρολόγια και φωτογραφικές µηχανές. ∆εν άργησε η ώρα που όλες οι εφηµερίδες έφτασαν στο χείλος του γκρεµού. Αλλά τότε παρενέβη το κράτος και προς µεγάλη ανακούφιση εκδοτών και δηµοσιογράφων απαγόρευσε αυστηρά τα δώρα και έτσι βελτιώθηκαν τα οικονοµικά του Τύπου. Δυστυχώς στην εποχή µας το κράτος δεν παρεµβαίνει και ο ανταγωνισµός έφτασε σε σηµείο που οι αγοραστές απορούν για ποιο λόγο, µαζί µε τα δώρα, ο πλαστικός φάκελος του κυριακάτικου φύλλου περιέχει και εφηµερίδα. Άλλοι πάλι ούτε το υποψιάζονται.
– «Κλείνει η τάδε εφηµερίδα» είπα σε έναν γνωστό µου.
– «∆εν µε πειράζει» απάντησε αυτός. «Εγώ διαβάζω µόνον τα ένθετά της».
Εχω συνεργαστεί µέχρι τώρα µε πέντε εφηµερίδες και όλες έχουν κλείσει. Γι’ αυτό µε τον έκτο εκδότη θα κάνω εξαρχής καθαρή συνεννόηση. «Θα συνεργαστώ µαζί σου», θα του πω, «αλλά µε έναν όρο». «Ποιον όρο;» θα ρωτήσει εκείνος. «Οτι το κυριακάτικο φύλλο θα περιέχει µόνο δώρα και ένθετα. Και ότι θα ορκιστείς ότι επ’ ουδενί λόγω θα περιέχει εφηµερίδα».
Τύπος και Δηµοκρατία
*Του Δημήτρη Δόλλη
Με την τελευταία έκδοση έκδοση του «Εθνους» σήµερα η πολυφωνία µειώνεται, όπως µειώνεται και η πρόσβαση του πολίτη στην πληροφόρηση. Το 2014 ο επίτροπος της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώµατα µας προειδοποίησε για την ανησυχητική κατάσταση των ΜΜΕ, το λεγόµενο «Fourth estate»
. Χαρακτήρισε, δε, τον Τύπο «προπύργιο του κράτους δικαίου και βασική πηγή πληροφοριών, απαραίτητη για την αποτελεσµατική συµµετοχή των πολιτών σε µια δηµοκρατική κοινωνία». Η ανησυχητική πτωτική πορεία των ΜΜΕ, ιδιαίτερα των εφηµερίδων, σηµαίνει µεγαλύτερη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας των ΜΜΕ στα χέρια ολίγων εταιρειών, δίνοντάς τους µε αυτό τον τρόπο υπερβολική εξουσία. Εάν το φαινόµενο αυτό παραµείνει ανεξέλεγκτο, θα µετατοπίσει µέρος της κρατικής εξουσίας της εκάστοτε δηµοκρατικά εκλεγµένης κυβέρνησης και θα τη µετατρέψει σε «ιδιωτική εταιρική εξουσία». Πού οδηγεί αυτό; Η Τουρκία µάς προσφέρει το καλύτερο παράδειγµα προς αποφυγή.
Τα τουρκικά ΜΜΕ είναι συγκεντρωµένα στα χέρια µιας µικρής οµάδας επίλεκτων επιχειρηµατιών, οι οποίοι καθορίζουν την «κάλυψη των ειδήσεων» αποφεύγοντας αποκαλύψεις που βλάπτουν τα επιχειρηµατικά συµφέροντα, την κυβέρνηση και κυρίως προσωπικά τον Ερντογάν. Στην Τουρκία δεν πρόκειται να βρεις µια Upton Sinclair να βοηθά ώστε να τερµατιστεί η φυλετική αδικία, ούτε θα βρεις το δίδυµο Woodward και Bernstein να αποκαλύπτουν το σκάνδαλο Watergate και να αναγκάζουν έναν πανίσχυρο πρόεδρο σε παραίτηση. Θα βρεις όµως στην Τουρκία του Ερντογάν fake news, εθνικιστική προπαγάνδα και πολύ λίγη συµµετοχική δηµοκρατία. Στην εποχή του κορονοϊού ζούµε τη σιωπή των φωνών.
Ο κόσµος ψάχνει για ένα νέο µοντέλο λειτουργίας. Ο ιός έχει πλήξει, µεταξύ άλλων, και τη διαφήµιση. Οι καιροί έχουν αλλάξει και πολλοί πιστεύουν ότι η πανδηµία εκτός από ανθρώπους σκοτώνει και τα ΜΜΕ. Η µετάβαση στην ψηφιακή εποχή είναι µια διέξοδος. Ισως µαζί µε αυτή την αλλαγή χρειαζόµαστε και λίγη «προτεσταντική ηθική» του Μαξ Βέµπερ. «Ολίγος πουριτανισµός δεν θα έβλαπτε».
Η απώλεια αναπάντεχη
*Του Γιάννη Φώσκολου
Ήταν Οκτώβριος του 1999 όταν ανέβηκα για πρώτη φορά τη φαρδιά, µαρµάρινη σκάλα του µεγάλου γκρι κτιρίου στη Μεταµόρφωση Χαλανδρίου. Φοιτητής ακόµη του Παντείου. Οι ελπίδες πολλές. Οι λαχτάρες περισσότερες. Τα όνειρα να περισσεύουν. Ακολούθησαν 20 χρόνια µε ρεπορτάζ, ταξίδια, αποστολές, ξενύχτια, καρδιοχτύπια, γνωριµίες, φιλίες, αγάπες… Και λέξεις. Πολλές λέξεις. Αλλά και ανθρώπους πολλούς που µοιράστηκαν το ίδιο ταξίδι.
Πολλοί έγιναν στην πορεία οικογένειά σου επειδή φάγατε µαζί ψωµί κι αλάτι. Επειδή σου στάθηκαν στα δύσκολα. Επειδή σου έδωσαν ευκαιρίες. Επειδή σε πίστεψαν και σε εµπιστεύτηκαν. Μπορώ πολλούς να µνηµονεύσω και ακόµη περισσότερους να ευχαριστήσω από καρδιάς. Σχεδόν µισή ζωή δηλαδή… Τα περισσότερα από αυτά στο ίδιο εκείνο γκρι κτίριο της Μεταµόρφωσης. Μετά και σε άλλα κτίρια, µε πιο σύντοµες ιστορίες. Το «Εθνος» είναι πια, όπως και για τόσους καλούς συναδέλφους που µαζί πορευτήκαµε, κοµµάτι της ζωής µου/µας πολύ µεγάλο. Ετσι ή αλλιώς…
Η αναστολή έκδοσης του «Εθνους της Κυριακής» έναν χρόνο µετά την αναστολή του καθηµερινού φύλλου µε βρήκε σε διακοπές. Η απώλεια αναπάντεχη. Το σοκ ισχυρό. Και η θλίψη µεγάλη. Για άλλη µια φορά; Ναι. Και παρά τις απανωτές περιπέτειες τα τελευταία τρία χρόνια… Ενας ιστορικός πραγµατικά τίτλος -για χρόνια «σπίτι µας»- αποσύρεται ξανά από τα περίπτερα. Ενας µεγάλος κύκλος, µε αναφορά στην εφηµερίδα όπως την ξέραµε, φαίνεται πως κλείνει. Η συνέχεια θα γραφτεί στην οθόνη του ethnos.gr και στο ψηφιακό άυλο σύµπαν.
Να στηρίξουµε την ελευθερία του Τύπου
*Της Νικολίτσας Τρίγκα
Αγαπητοί αναγνώστες του «Εθνους», για πρώτη φορά θα σας απευθυνθώ σε πρώτο πρόσωπο. Ολα αυτά -τα πάρα πολλά χρόνια- διαβάσατε τα ρεπορτάζ µου µέσα από τις σελίδες της εφηµερίδας. ∆εν σας έβλεπα, δεν σας γνώριζα, αλλά ήξερα ότι είστε εκεί. Πάρα πολλοί από εσάς επικοινωνήσατε µαζί µου αυτές τις πάνω από τρεις δεκαετίες για σχόλια, παρατηρήσεις θετικές ή αρνητικές, συγχαρητήρια ή ερωτήσεις. Και αυτή ήταν η µεγαλύτερη χαρά µου. Ναι, η σκέψη ότι εσείς κάθε µέρα αγοράζατε την εφηµερίδα -πολλοί από το υστέρηµά σας- µου έδινε τεράστια δύναµη να συνεχίζω και πάντα προσπαθούσα να σας δώσω πληροφορίες «µικρές» ή «µεγάλες», αλλά σίγουρα χρήσιµες για την καθηµερινή σας ζωή, για εσάς και την εκπαίδευση των παιδιών σας.
Τόσο µα τόσο απλά. Η εικόνα ενός πολίτη που έχει να αντιµετωπίσει κάθε µέρα χιλιάδες προβλήµατα, αλλά πάντα θα περάσει από το περίπτερο να πάρει την εφηµερίδα του, να πάει στο σπίτι του και να τη διαβάσει ένιωθα να µου δηµιουργεί µια τεράστια ευθύνη. Σήµερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, το επάγγελµα -λειτούργηµα για µένα- του δηµοσιογράφου έχει στοχοποιηθεί, για λόγους που πολύ καλά όλοι γνωρίζετε. Και όµως σήµερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά οι άνθρωποι έχουν ανάγκη την έγκυρη δηµοσιογραφία. Γι’ αυτό ας µην γκρεµίσουµε τα πάντα γύρω µας. Το χτίσιµο είναι το δύσκολο.
Και δεν είναι µόνο δική µας υποχρέωση να στηρίξουµε την ελευθερία του Τύπου αλλά και δική σας. Οσο βαθιά και να είναι η κρίση στον Τύπο, δεν µπορούµε να πάψουµε να πιστεύουµε σε έννοιες όπως η δεοντολογία και η ελευθεροτυπία, γιατί τότε θα πρέπει να ξεχάσουµε και αυτές της ελευθερίας και της δηµοκρατίας. Αγαπητοί αναγνώστες, σήµερα σας αποχαιρετώ από το «χαρτί» του «Εθνους», αλλά θα συνεχίσουµε να βρισκόµαστε µέσα από τις ηλεκτρονικές σελίδες του ethnos.gr. Καλό καλοκαίρι σε όλους.
