Η μακρά πολιτική διαδικασία για τις επόμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει, για να κορυφωθούν τον ερχόμενο Νοέμβριο και να μάθουμε τον νέο Πρόεδρο στις 3 Νοεμβρίου. Ο αμερικανικός κινηματογράφος έχει να παρουσιάσει πολλές πολιτικές ταινίες, πολλές φορές με κοινωνικά θέματα όπως το περίφημο δράμα “Τα Σταφύλια της Οργής” του Τζον Φορντ ή τις ταινίες του Τσάρλι Τσάπλιν, που φαινομενικά έχουν ένα ρομαντικό θέμα, μία φτωχή κοπέλα και ο Σαρλό και στη μέση κάποιος αστυφύλακας, αλλά κατά βάθος αρθρώνουν πολιτικά βαθύ λόγο.
Οι ταινίες όμως που προσεγγίζουν με ρεαλισμό τις προεδρικές εκλογές, την εξουσία του Προέδρου, ή θέλουν να ασκήσουν κριτική στα πολιτικά πράγματα των Ηνωμένων Πολιτειών και ξεφεύγουν από τις συμβάσεις του Χόλιγουντ δεν είναι πολλές και σίγουρα χωρίς την εμβρίθεια άλλων κινηματογραφικών σχολών, όπως της Ιταλίας των δεκαετιών 60-80 που επηρέασαν σχεδόν όλο το ευρωπαϊκό σινεμά.
Για πάρα πολλούς, κυρίως, εκτός Αμερικής, οι εκλογές στις ΗΠΑ, αλλά και η εξουσία του Προέδρου μοιάζει ακατανόητη. Πώς κυβερνά ένας άνθρωπος που επηρεάζει τις τύχες όλου του πλανήτη; Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του και οι δεσμεύσεις του; Πόσο ανεξάρτητος τελικά είναι;
Ποιος ο ρόλος του πολιτικού προσωπικού και των ανθρώπων γύρω από τον Πρόεδρο;
Μέσα από πέντε αξιόλογες και σίγουρα ενδεικτικές ταινίες μπορούμε να κατανοήσουμε το πολιτικό παιχνίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και τις γκρίζες ζώνες εξουσίας που πολλές φορές γίνονται ένα κουβάρι με ισχυρότατα συμφέροντα που ξεπερνούν κάθε κυβέρνηση και βεβαίως τη βούληση του λαού.
“Ο Υποψήφιος”
Εξαιρετικό φιλμ που γύρισε ο Μάικλ Ρίτσι το 1972, έχοντας στον ομώνυμο ρόλο τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ στα καλύτερά του. Θέμα της, η υποψηφιότητα ενός αντισυμβατικού ιδεολόγου δικηγόρου για την προεδρία, που ξεκινά με ορμή ως αουτσάιντερ στην κούρσα των εκλογών και σιγά-σιγά μπαίνοντας στην τελική ευθεία, με αρκετές πλέον πιθανότητες να κάνει την έκπληξη, βρίσκεται χειραγωγούμενος από τους opinion makers μέχρι να βρεθεί να υπηρετεί πλήρως τους κανόνες τού παιχνιδιού των διαφημιστών και χορηγών του. Η αξία της ταινίας οφείλεται σε αυτή τη μετάλλαξη του υποψηφίου από μαχητικού ιδεολόγου σε ένα όργανο του συστήματος, που δεν έχει πλέον να φοβηθεί τίποτα από τις αρχικές του ιδέες. Θαυμάσιο το φινάλε με τον Ρέντφορντ να έχει παραδοθεί στο σύστημα, ευνουχισμένος πολιτικά, να συνειδητοποιεί ότι το μόνο ωραίο που θα θυμάται είναι η πρώτη του αφίσα…
“Ο Κύριος Σμιθ Πάει στην Ουάσινγκτον”
Δυνατή δραματική πολιτική σάτιρα του 1939 από τον Φρανκ Κάπρα, με τον μέγα Τζέιμς Στιούαρτ στο ρόλο ενός αφελούς πλην τίμιου προσκόπου που βρίσκεται από σύμπτωση στη Γερουσία ως επιλογή ενός πλουσίου (Κλοντ Ρέινς), που θέλει να προωθήσει τα δικά του συμφέροντα. Ο Κάπρα που επιμένει να κριτικάρει το αμερικανικό πολιτικό σύστημα δεν αφήνει τίποτα όρθιο. Από την πολιτική προπαγάνδα και τα ΜΜΕ, μέχρι το διεφθαρμένο πολιτικό προσωπικό και τα οικονομικά συμφέροντα που βρίσκονται πάνω απ’ όλα. Εκπληκτικό το φινάλε με έναν Στιούαρτ να παλεύει με τα θηρία, για να αποδείξει την πολιτική συνωμοσία που τον έχει βάλει στο στόχαστρο.
“SOS Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα”
Ανεπανάληπτη ντελιριακή σατιρική κωμωδία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, που παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη παρά τα 56 χρόνια της. Ένας πυραυλοκέφαλος μανιώδης αντικομμουνιστής στρατηγός αποφασίζει να ξεπεράσει τους πολιτικούς και να επιτεθεί με πυρηνικές βόμβες στην τότε Σοβιετική Ένωση.
Όταν η μιλιταριστική τρέλα συναντά την ανικανότητα των πολιτικών και η τύχη του πλανήτη, που μπορεί να μεταβληθεί σε πυροτέχνημα, κρέμεται από μία κλωστή. Το εξωφρενικό σενάριο, με τους απίστευτους διαλόγους, ο τριπλός ρόλος του αξέχαστου Πίτερ Σέλερς, αλλά και η συνδρομή των υπόλοιπων ηθοποιών, με πρώτο τον Τζορτζ Σ. Σκοτ δημιουργούν ένα αξεπέραστο κινηματογραφικό σύνολο πολιτικής σάτιρας.
“Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου”
Κλασικό πολιτικό θρίλερ, φημισμένο φιλμ του Άλαν Πάκουλα, με τους Ντάστιν Χόφμαν και Ρόμπερτ Ρέντφορντ στους ρόλους των δυο δημοσιογράφων που αποκάλυψαν το “Γουοτεργκέιτ”, το μεγάλο σκάνδαλο που ανάγκασε έναν Πρόεδρο, τον Νίξον, σε παραίτηση. Η ιστορία γνωστή, με τις υποκλοπές που έκαναν οι άνθρωποι του Νίξον στο αντίπαλο Δημοκρατικό Κόμμα και τη γενικευμένη διαφθορά στην πολιτική εξουσία. Παράλληλα, η ταινία αναδεικνύει το ρόλο της ερευνητικής ανεξάρτητης δημοσιογραφίας, μιας εποχής που μοιάζει πολύ μακρινή.
“Vice: Ο Δεύτερος στην Ιεραρχία”
Πρόσφατη πολιτική ταινία του Άνταμ Μακ Κέι που είδαμε πρόπερσι και άφησε άριστες εντυπώσεις σε κοινό και κριτική. Η ταινία μιλά για τον αντιπρόεδρο του προέδρου Μπους τζούνιορ, τον Ντικ Τσέινι και το ρόλο που έπαιξε στον πόλεμο στο Ιράκ και τα ψέματα που διοχέτευσε στην κοινή γνώμη. Αποκαλυπτική, με καταιγιστική αφήγηση και βιτριολικό χιούμορ, η ταινία κάνει κομμάτια τον πολιτικό μηχανισμό της Αμερικής και ξεγυμνώνει την προπαγάνδα μέσω των ΜΜΕ, που μοιάζει πιο επικίνδυνη και από τις βόμβες.
Χάρης Αναγνωστάκης
