Το ιστορικό ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού «Η Αθήνα από την Ανατολή στην Δύση 1821-1896» (90′ διάρκεια) κάνει πρεμιέρα σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Κουμπάρη και περιμένει να συναντηθεί με το κοινό του έως τις 26 Απριλίου, όπου θα προβάλλεται στο αμφιθέατρο του μουσείου. Παράλληλα, λειτουργεί και η εντυπωσιακή έκθεση φωτογραφίας στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Μπενάκη, με σπάνιες γκραβούρες και φωτογραφίες της Αθήνας, εικόνες ξεχασμένες σε «κλειστά» αρχεία, 70 το σύνολο, τα οποία εντόπισε και αξιοποίησε η Μαρία Ηλιού με τους συνεργάτες της, μετά από έξι χρόνια έρευνας στην Αμερική και τον Καναδά, την Αυστραλία, την Ευρώπη και την Ελλάδα.
Η σκηνοθέτις, σεναριογράφος Μαρία Ηλιού και ο επιστημονικός σύμβουλος του ντοκιμαντέρ, ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ, που είχαν παρουσιάσει το 2012 στο Μουσείο Μπενάκη το «Σμύρνη η καταστροφή μιας κοσμπολίτικης πόλης 1900-1922» επιστρέφουν αυτή την φορά με το πρώτο, από τα συνολικά πέντε, ντοκιμαντέρ που ετοιμάζουν για την Αθήνα, με σκοπό να διατρέξουν 200 χρόνια ιστορίας της πρωτεύουσας και των ανθρώπων της, από τις αρχές του 19ου στον 20ο αιώνα έως και τις μέρες μας. Το μεγαλόπνοο πρότζεκτ, ταινίες και εκθέσεις, η σκηνοθέτις αφιερώνει στον ‘Αγγελο Δεληβοριά, αφού ήταν εκείνος που την παρότρυνε να αφοσιωθεί στη μελέτη της ιστορίας της Αθήνας, συνυφασμένης με την Ιστορία όλης της Ελλάδας.
Φουστανελάδες με φέσια, κύριοι ντυμένοι με κοστούμια και ευρωπαϊκά μπομπέ καπέλα περπατούν στην Αθήνα, ο θρυλικός μαραθωνοδρόμος Σπύρος Λούης που δεν ήταν αθλητής αλλά νερουλάς, αστική τάξη και φτωχολογειά, εικόνες αντιφατικές μια πόλης που πριν την Επανάσταση μετρούσε 8000 κατοίκους (το 1/3 μουσουλμάνοι), στη συνέχεια άγρια πολιορκημένη και κατεστραμμένη (οι ξένοι περιηγητές περιγράφουν έναν «σωρό ερείπια») πριν αρχίσει να χτίζεται αδιάκοπα για να μεταμορφωθεί ως τα τέλη του 19ου αιώνα, σε μια πόλη νεοκλασσική, ιδιότυπα ευρωπαϊκή μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Με βάση το σπάνιο οπτικό υλικό της έρευνας της και με υψηλή αισθητική, η Μαρία Ηλιού δίνει την δική της εκδοχή για τη μεταμόρφωση της Αθήνας και της κοινωνίας της, στην διάρκεια των 70 χρόνων (1821-1896).
Για την ηχητική μπάντα της ταινίας η μοντέρ Αλίκη Παναγή χρησιμοποίησε ήχους εποχής προκειμένου να ζωντανέψει η ιστορία της πόλης, ενώ ο μουσικός Νίκος Πλατύραχος, βασίστηκε σε μουσική και τραγούδια από την Αθήνα και επιτυχίες της εποχής, καθώς και δική του μουσική για να συνθέσει την πρωτότυπη μουσική του.
Ομιλητές είναι, ο Αλέξανδρος Κιτροέφ, ο αρχαιολόγος Jim Wright, ο δημοσιογράφος Νίκος Βατόπουλος, καθώς και οι ιστορικοί Λεωνίδας Εμπειρίκος, Χριστίνα Κουλούρη, Sir Michael Llewellyn Smith, Ελένη Μπαστέα.
