«ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΚΙ ΕΝΑ ΣΠΙΤΙ, γιατί μένουμε σπίτι» ονομάζεται η ομάδα που έφτιαξε και διαχειρίζεται στο Facebook η αρχαιολόγος Ειρήνη Γρατσία, «ψυχή» της MONUMENTA, που μάχεται για την προστασία και ανάδειξη των μνημείων της χώρας. Είναι η ίδια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία που από το 2013 υλοποιεί το πρόγραμμα «Καταγραφή, Τεκμηρίωση και Ανάδειξη κτηρίων 19ου και 20ού αιώνα στην Αθήνα», με αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, που βρίσκεται πλέον στο στάδιο της ολοκλήρωσης.
«Η σελίδα μάς προσκαλεί να αναρτήσουμε φωτογραφίες και πληροφορίες από κτίρια του 19ου και του 20ού αιώνα (1800-1980) από το σπίτι μας, εφόσον μένουμε σπίτι για να προστατεύσουμε τους γύρω μας και εμάς τους ίδιους από τον κορονοϊό. Πρόκειται κυρίως για σπίτια, χωρίς να αποκλείονται και κτίρια άλλων χρήσεων, όπως βιομηχανικά κτίρια, κτίρια γραφείων, ξενοδοχεία κά. Έμφαση δίνεται στο σπίτι, επειδή “μένω σπίτι” και κάθε μέρα γνωρίζω από ένα, όπως είναι και το λογοπαίγνιο. Η συμμετοχή είναι πολύ μεγάλη», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Γρατσία για τη νέα ομάδα, που μέσα σε λίγες μόνο μέρες έχει αποκτήσει περισσότερα από 1.000 μέλη, ενώ έχουν αναρτηθεί φωτογραφίες τουλάχιστον 60 κτιρίων από όλη την Ελλάδα.
«Θελήσαμε να περάσουμε το μήνυμα “Μένουμε Σπίτι” με τρόπο ευχάριστο. Αυτή είναι και η λογική της σελίδας: μένουμε σπίτι και μέσα από αυτή τη σελίδα γνωρίζουμε την πόλη, ακόμα κι αν δεν μπορούμε να την περπατήσουμε. “Μένουμε σπίτι”, αλλά παραμένουμε ενεργοί. Κι επειδή υπάρχει πλούσιο υλικό από την καταγραφή των κτιρίων, αναρτάμε πολλές πληροφορίες για τα σπίτια. Είναι, δηλαδή, κι ένας τρόπος να συνεχίζουμε την ενασχόλησή μας με την αρχιτεκτονική όλοι όσοι συνεργαζόμαστε στη ΜΟΝUMENTA», τονίζει και συνεχίζει:
«Έχει ενδιαφέρον ότι πολλοί αναρτούν και προσωπικές ιστορίες. Προσπαθώ κι εγώ να αναρτώ στοιχεία από τις «μικροϊστορίες» των κτιρίων που προέρχονται από τις συνεντεύξεις που έχουμε πάρει στο πλαίσιο του προγράμματος. Μια από τις αναρτήσεις μελών της Ομάδας είναι τα σχέδια των επίπλων του πατρικού σπιτιού -ανεγέρθηκε το 1965- στην Αγία Παρασκευή που τα είχε σκιτσάρει ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Φιλιππίδης. Αναρτάται, δηλαδή, και πλούσιο τεκμηριωτικό υλικό που έχει πολύ ενδιαφέρον για εμάς. Επίσης, “ανεβαίνουν” φωτογραφίες από κάποια κτίρια που καταγράψαμε, αλλά δεν καταφέραμε να τραβήξουμε καλές φωτογραφίες, είτε επειδή είχε πολλή βλάστηση είτε για άλλους λόγους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το υπέροχο αρχοντικό της οδού Σαρανταπόρου στην Αθήνα. Μας βοηθάει δηλαδή και στην τεκμηρίωση η Ομάδα αυτή», σημειώνει η ίδια.
Στο «ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΚΙ ΕΝΑ ΣΠΙΤΙ, γιατί μένουμε σπίτι» αναρτώνται φωτογραφίες και πληροφορίες από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, κυρίως από Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αλλά και από Κρήτη, Κέρκυρα, Σκιάθο, Νάξο, Λάρισα, Εύβοια και Τρίκαλα. Ο λόγος που κάποιες περιοχές “υπερέχουν” σε φωτογραφίες έναντι άλλων, δεν οφείλεται πάντα στον αριθμό των παλιών κτιρίων που διαθέτουν. «Σε ορισμένες περιοχές είναι κάποιοι άνθρωποι που ασχολούνται συστηματικά με την αρχιτεκτονική και τη φωτογράφιση παλιών κτιρίων, τους βλέπω και σε άλλες Ομάδες, όπως στο “Κτίρια σε κίνδυνο στην Ελλάδα”, μια άλλη Ομάδα της MONUMENTA που έχει πολύ μεγάλη συμμετοχή και είναι πάντα ενεργή. Χαίρομαι όμως γιατί γίνονται μέλη κι άλλοι πολλοί που για πρώτη φορά τους γνωρίζουμε», διευκρινίζει η συντονίστρια της MONUMENTA στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Όσον αφορά το πρόγραμμα της καταγραφής, τεκμηρίωσης και ανάδειξης των κτιρίων από το 1830 ως το 1940, που διατηρούνται σε όλες τις δημοτικές κοινότητες της πρωτεύουσας, η κ. Γρατσία μάς ενημερώνει ότι η καταγραφή έχει τελειώσει. «Τώρα ολοκληρώνουμε και την καταχώριση των καταγεγραμμένων 10.600 κτιρίων στη βάση δεδομένων (https://docathens.org/gr). Έχουμε καταχωρίσει 9.500 κτίρια, από τα οποία μπορεί κανείς να δει, προς το παρόν, τα 2.000. Για το καθένα αντιστοιχούν περίπου τρεις φωτογραφίες, δηλαδή έχουν αναρτηθεί πάνω από 30.000 φωτογραφίες (με το γεωγραφικό στίγμα τους), ένα τιτάνιο και δύσκολο έργο, που μας πήρε τρία χρόνια για να ολοκληρώσουμε», πληροφορεί το ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Γρατσία.
Η καταγραφή αυτή αφορά την Αθήνα. Έχει ξεκινήσει και σε άλλες πόλεις και περιοχές. Στη Θεσσαλονίκη έχουν καταγραφεί 1.500 κτίρια. Στη Σκιάθο και στην Καλαμάτα είναι σε εξέλιξη το πρόγραμμα, όπως στη Νάξο και στη Γορτυνία. Τον Ιούνιο κλείνει το πρόγραμμα στην Αθήνα και στόχος είναι ένα άλλο μεγάλο έργο, η συντήρηση και ψηφιοποίηση ενός αρχείου κατασκευαστικής εταιρίας που έκτιζε κτίρια στην Αθήνα και σε πολλές πόλεις, το οποίο ανήκει στον συλλέκτη κ. Γιάννη Λάμπρου. Έχουν βρεθεί 10.000 έγγραφα, ίσως και παραπάνω, που αφορούν την κατασκευαστική διαδικασία κτιρίων, αλλά και πολλά δημόσια έργα. «Είναι μια παρακαταθήκη για την αρχιτεκτονική της Ελλάδας η διάσωση αυτού του αρχείου», καταλήγει η ίδια στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ελένη Μάρκου
