Μεγάλα έργα στις μικρές του σκηνές, ετοιμάζει το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ). Τέσσερις παραστάσεις βρίσκονται στο τελικό στάδιο των προβών και τις επόμενες ημέρες θα βιντεοσκοπηθούν για να προβληθούν διαδικτυακά, μέχρι να ανοίξουν οι θεατρικές αίθουσες. Ηθοποιοί του ΚΘΒΕ σκηνοθετούν και ερμηνεύουν σημαντικά έργα του παγκόσμιου δραματολογίου, τα οποία θα προβληθούν δωρεάν από την ιστοσελίδα του Θεάτρου, περιμένοντας τη μέρα που τα θέατρα θα ανοίξουν. Οι σκηνοθέτες των τεσσάρων νέων παραστάσεων του ΚΘΒΕ, Μιχάλης Σιώνας («Ελεύθερο ζευγάρι» του Ντάριο Φο και της Φράνκα Ράμε), Μαίρη Ανδρέου («Πουπουλένιος» του Μάρτιν Μακ Ντόνα), Εύη Σαρμή («Το σπίτι της Μπερνάρτνα Άλμπα» του Λόρκα) και Πολυξένη Σπυροπούλου («Τέταρτη Διάσταση» του Γιάννη Ρίτσου), μιλούν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τις νέες παραγωγές, για τις πληγές που έχει δεχτεί το θέατρο από την πανδημία, αλλά και για την «επόμενη μέρα» του #metoo.
Μιχάλης Σιώνας: «Ο Ντάριο Φο εγείρει και διεγείρει ερωτήματα»
«Το ελεύθερο ζευγάρι» είναι μια ξεκαρδιστική και οξυδερκής κωμωδία για ένα ζευγάρι που πειραματίζεται με τα όρια της σχέσης του, γραμμένη από ένα… ζευγάρι: τον Ιταλό νομπελίστα συγγραφέα, σκηνοθέτη και ηθοποιό Ντάριο Φο και την σύζυγό του, επίσης ηθοποιό, Φράνκα Ράμε.
Πόσο ανοιχτή μπορεί να είναι μια σχέση; Πόσο υποτάσσεται στις νόρμες μιας συγκεκριμένης κοινωνίας και μιας ταξικής πολιτικής κατάστασης; Γιατί ένας άνδρας δεν μπορεί να έχει και γυναίκα και ερωμένη; Και τι γίνεται όταν οι όροι αντιστρέφονται; «Αυτό ξέρει να κάνει καλά ο Ντάριο Φο. Να εγείρει και να διεγείρει ερωτήματα. Δεν καθοδηγεί τον θεατή», σημειώνει ο σκηνοθέτης Μιχάλης Σιώνας, ο οποίος, όπως σε όλες τις δουλειές του, επιλέγει και σε αυτήν την παράσταση να ακολουθεί αυτό που λέει το κείμενο.
«Δεν έχω σαν άξονα να κάνω κάτι που δεν έχει κάνει κάποιος άλλος, αλλά αυτό που λέει ο συγγραφέας», λέει. Το έργο μιλάει για ένα ζευγάρι που συγκρούεται. «Ένα είναι το διακύβευμα», σημειώνει ο σκηνοθέτης και εξηγεί: «Ποια είναι η σωστή σχέση. Η διαπραγμάτευση της ανθρώπινης σχέσης. Όχι μόνο της ερωτικής. Τα θέλω του καθένα, πώς “ ακούει” ο ένας τον άλλο, πόση κατανόηση και ενσυναίσθηση υπάρχει».
Ο Μιχάλης Σιώνας ανυπομονεί να ανοίξουν οι θεατρικές σκηνές και όπως τονίζει «όταν ανοίξουν θα χρειαστούν, ιδίως το ελεύθερο θέατρο, πολύ στήριξη από το κοινό. Να το αγκαλιάσει και να το βοηθήσει να ορθοποδήσει ξανά».
Στο μεταξύ, πολλές πρόβες για το «Ελεύθερο ζευγάρι» έγιναν διαδικτυακά, κι άλλες από κοντά, με όλα τα μέτρα που ορίζει η κατάσταση λόγω πανδημίας. Πρόκειται για μια πρωτόγνωρη συνθήκη για τους ανθρώπους του θεάτρου. «Επειδή κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει, κάποια στιγμή πήρα την απόφαση να ετοιμάσω την παράσταση κανονικά. Να μην σκέφτομαι αν θα είναι διαδικτυακή η προβολή, αν θα ανέβει, πότε θα ανέβει. Έπρεπε να καθαρίσω το κεφάλι μου. Να πω, ότι θα κάνω την παράσταση, όπως θα την έκανα αν δεν υπήρχε η πανδημία. Δεν μπορούμε να μην ξέρουμε τι μορφή να δώσουμε. Είχα δώσει μάλιστα τους ηθοποιούς μια συγκεκριμένη ημερομηνία σαν να έχουμε πρεμιέρα. Για να έχουμε ένα σκοπό, ένα στόχο». Για την όσο δυνατό καλύτερη μεταφορά της θεατρικής παράστασης, διαδικτυακά, ανέλαβαν το τεχνικό κομμάτι άνθρωποι που δουλεύουν στον κινηματογράφο. «Δώσαμε μεγάλη βαρύτητα στο τεχνικό κομμάτι», επισημαίνει ο σκηνοθέτης. Σχετικά με το κίνημα #metoo, ο Μιχάλης Σιώνας εκφράζει την ελπίδα του ότι «θα έχει καλό αποτέλεσμα όσον αφορά την ευγενή συμπεριφορά των ανθρώπων στη δουλειά τους. Να φέρει μια πραγματική ευγένεια. Σεβασμό και αξιοπρέπεια», τονίζει και προσθέτει ότι αυτό πρέπει να κρατήσει στο χρόνο «Να μην είναι παροδικό, να αρχίσει κάτι πραγματικά να αλλάζει».
Συντελεστές
Μετάφραση Άννα Βαρβαρέσου- Τζόγια
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Σιώνας
Σχεδιασμός ήχου: Χρήστος Γούσιος
Μουσική: The Prefabricated Quartet
Στίχοι- Μουσική τραγουδιού: Θοδωρής Παπαδημητρίου
Βοηθός σκηνοθέτη: Στέφανος Πίττας
Β’ βοηθός σκηνοθέτη: Μυρσίνη Καρματζόγλου
Οργάνωση παραγωγής: Ειρήνη Χατζηκυριακίδου
Διανομή
Λίλα Βλαχοπούλου (γυναίκα), Γιάννης Σαμψαλάκης (άνδρας), Στέφανος Πίττας (καθηγητής), Στέργιος Σωτηρούδης (Φωνή γιου στο τραγούδι).
Μαίρη Ανδρέου: «Όλο αυτό το μακριά, κατάφερε να μας φέρει πιο κοντά»
Γραμμένος το 2003 από τον Μάρτιν ΜακΝτόνα, ο «Πουπουλένιος» είναι μια καθηλωτική μαύρη κωμωδία. Σε ένα απροσδιόριστο ολοκληρωτικό κράτος, ένας συγγραφέας και ο νοητικά στερημένος αδελφός του ανακρίνονται από δύο αστυνόμους, επειδή οι σκοτεινές ιστορίες του πρώτου παρουσιάζουν ομοιότητες με μια σειρά φόνων παιδιών. Ένας λαβύρινθος αφηγήσεων, όπου πραγματικότητα και ψευδαίσθηση, παρόν και παρελθόν συγχέονται, συνθέτουν ένα περίπλοκο, συναρπαστικό και τρομακτικό παραμύθι για τη ζωή, την τέχνη, την πολιτική, την κοινωνία, τη βία και τη δημιουργικότητα.
«Είναι ένα έργο καλογραμμένο, έντονο και αληθινό με σκληρότητα και ευαισθησία μαζί», σημειώνει η σκηνοθέτρια Μαίρη Ανδρέου και υπογραμμίζει το πόσο σύγχρονο είναι. «Μιλάει για όλες τις μορφές βίας που δυστυχώς, όπως φαίνεται και από την επικαιρότητα, υπάρχουν παντού και πάντα». Οι πρόβες για τον «Πουπουλένιο» ξεκίνησαν τον περασμένο Οκτώβριο, ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο λοκντάουν με σκοπό να ανέβει η παράσταση κανονικά. Ήρθε όμως η δεύτερη καραντίνα και μαζί της άρχισαν οι διαδικτυακές πρόβες και οι σκέψεις για διαδικτυακή προβολή του έργου. «Ήταν μια διαδικασία παράξενη, δύσκολη, αλλά πολύ ενδιαφέρουσα. Όλο αυτό το μακριά, κατάφερε να μας φέρει πιο κοντά. Σταμάτησε η ατομικότητα και ξεκίνησε η ομαδικότητα. Κι ελπίζω όταν πια θα μπούμε σε κανονικούς ρυθμούς, αυτό να το θυμόμαστε και να το κρατήσουμε», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Ανδρέου. Προβληματίζεται για το τεχνικό κομμάτι, καθώς όπως τονίζει «δεν είναι εύκολο να μεταφερθεί στην οθόνη το κλίμα μας θεατρικής παράστασης», αλλά έχουν όπως τονίζει «την αμέριστη στήριξη του τεχνικού προσωπικού του ΚΘΒΕ».
Θεωρεί άδικο που τα θέατρα παραμένουν κλειστά, «που μας έχουν αφήσει τελευταίους και ξεχασμένους», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει και προσθέτει ότι σε όλα τα θέατρα, τόσο στα κρατικά όσο και στο ελεύθερο θέατρο, όλοι οι συντελεστές τηρούν τα μέτρα ασφαλείας και πιστεύει ότι όταν οι αίθουσες ανοίξουν ο κόσμος θα αγκαλιάσει το θέατρο. Αναφερόμενη στο κίνημα #metoo, εκφράζει την ικανοποίησή της που «αρχίζει να καθαρίζει η όλη κατάσταση» και εκτιμά ότι πρέπει να αποφύγουμε τις παγίδες και να διαχωρίσουμε τις πραγματικά σοβαρές καταστάσεις από τις υπόλοιπες. «Που είναι το πραγματικό και που είναι κάποια ξεκαθαρίσματα. Είναι ένα μεγάλο και σημαντικό βήμα. Είναι επικίνδυνο να χάσει τη σημαντικότητά του», τονίζει.
Συντελεστές
Μετάφραση: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη
Σκηνοθεσία/ Σκηνικά- Κοστούμια: Μαίρη Ανδρέου
Μουσική: Γιάννης Τσεμπερλίδης
Φωτισμοί: Στέλιος Τζολόπουλος
Βίντεο: Αθηνά Σωτήρογλου, Ευαγγελία Καρυοφύλλη
Βοηθός σκηνοθέτη – Επιμέλεια κίνησης: Ευανθία Σωφρονίδου
Β’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Νίκος Τσολερίδης
Οργάνωση παραγωγής: Μαριλύ Βεντούρη
Διανομή
Σπύρος Σαραφιανός (Τουπόλσκι), Γιάννης Τσεμπερλίδης (Κατούριαν), Γρηγόρης Παπαδόπουλος (‘Αριελ), Χρίστος Στυλιανού (Μίσαλ), Ευαγγελία Καρυοφύλλη (Πράσινο Κοριτσάκι)
Εύη Σαρμή: «Μια site specific παράσταση»
Οι θεατές που θα «μπουν» στο «Σπίτι της Μπερνάρντα ‘Αλμπα», θα ταυτιστούν και λόγω επικαιρότητας -πανδημία και #metoo- σε πολλά σημεία με τις ηρωίδες. Ένα σπίτι όπου τα παράθυρά του μοιάζουν να είναι χτισμένα. Γυναίκες που φοβούνται να μιλήσουν. Ο έξω κόσμος είναι κακός. Το περιβάλλον είναι γεμάτο ψιθύρους, σκοτάδια -μεταφορικά και κυριολεκτικά. Ένα περιβάλλον που ζει στο πένθος. «Το πένθος σε αυτήν την περίπτωση αφορά την απώλεια του συναισθήματος, του έρωτα, του να μεγαλώσει ένας άνθρωπος κανονικά και να μπορεί να αναπνεύσει σε όλες τις ηλικίες με τον τρόπο που πρέπει να αναπνεύσει σε κάθε ηλικία», εξηγεί η σκηνοθέτρια Εύη Σαρμή και σημειώνει ότι οι ηρωίδες «θα προσπαθήσουν να βγουν στο φως». Ο παραλληλισμός με την επικαιρότητα όπως εξελίσσεται με το κίνημα #metoo είναι αναπόφευκτος. «Είμαστε σε κατάσταση σοκ, όχι μόνο γιατί μαθαίνουμε όλα αυτά. Nομίζω ότι αυτή η ιστορία, μόνο καλό θα κάνει στο θέατρο. Το να σεβόμαστε το συνεργάτη μας, το να μιλάμε όμορφα και με ευγένεια, είναι αυτονόητο. Δεν μπορώ να καταλάβω πως το να σε βρίζει κάποιος είναι θέμα καλλιτεχνικής ιδιοφυίας. Διαφωνώ κάθετα. Θα πρέπει να δικαιωθούν όλοι όσοι υποστεί αυτές τις αποτρόπαιες συμπεριφορές», τονίζει η Εύη Σαρμή.
Ο κορυφαίος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα έγραψε «Το σπίτι της Μπερνάρντα ‘Αλμπα», το τελευταίο −και ίσως συγκλονιστικότερο− έργο του, το 1936. Σε ένα μικρό φτωχικό χωριό της ισπανικής υπαίθρου στις αρχές του 20ου αιώνα, η Μπερνάρντα Άλμπα, μια τυραννική μητέρα που έχει χάσει τον δεύτερο άντρα της, επιβάλλει στις πέντε κόρες της κατ’ οίκον εγκλεισμό λόγω πένθους, προκειμένου να διατηρήσει την τιμή και την αξιοπρέπειά της οικογένειάς της. Παρά το σπίτι-οχυρό, όπου η ανδρική παρουσία απαγορεύεται, το ερωτικό πάθος καταφέρνει να τρυπώσει. Η σύγκρουσή του με τους εξαιρετικά αυστηρούς κοινωνικούς κανόνες αποδεικνύεται, τελικά, μοιραία.
Το σκηνικό είναι μινιμαλιστικό, μόλις έντεκα καρέκλες. Το Φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών όπου γίνονται οι πρόβες, εκεί που θα βιντεοσκοπηθεί και εκεί όπου θα ανέβει η παράσταση -όταν ανοίξουν τα θέατρα- αποτελεί για τη σκηνοθέτρια το ιδανικό σαλόνι της Μπερνάρντα ‘Αλμπα. «Όταν μπήκαμε σε αυτόν το χώρο, συνειδητοποιήσαμε ότι θα μπορούσε να είναι ένας χώρος δεξιώσεων. Ένα σαλόνι ενός αστικού σπιτιού, Σκέφτηκα λοιπόν γιατί να πρέπει να δομήσω ένα σκηνικό χώρου, όταν μου δίνεται απλόχερα το Σπίτι της Μπερνάρντα; Είναι μια site specific παράσταση. “Γεννήθηκε” μέσα σε αυτό το σαλόνι. Ο θεατής θα βιώσει αυτήν την αφήγηση σαν να είναι μέρος αυτού του σπιτιού. Αυτής της οικογένειας», εξηγεί η Εύη Σαρμή.
Συντελεστές
Μετάφραση: Νίκος Γκάτσος
Σκηνοθεσία- Προσαρμογή κειμένου-Μουσική επιμέλεια: Εύη Σαρμή
Σκηνικά- Κοστούμια: Αλέξανδρος Πιεχόβιακ
Μουσική: Κωστίκα Τσολάκου
Επιμέλεια κίνησης-Χορογραφία: Ιωάννα Δεμερτζίδου
Φωτισμοί: Στέλιος Τζολόπουλος
Μουσική διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου
Επιμέλεια σκηνικού & φροντιστηριακού υλικού: ‘Αννα Μαρία Βάσιακ
Βοηθός σκηνοθέτη και κινησιολόγου: Μάρα Μαλγαρινού
Οργάνωση παραγωγής: Αθανασία Ανδρώνη
Διανομή
Μαρία Χατζηιωαννίδου (Μπερνάρντα ‘Αλμπα), Μαρία Χοσέβα (Λίλιαν Παλάντζα), Χρύσα Ζαφειριάδου (Αγκούστιας), Μομώ Βλάχου (Μαγδαλένα), Ελένη Θυμιοπούλου (Αμέλια), Ιωάννα Δεμερτζίδου (Μαρτίριο), Χρυσή Μπαξεβάνη (Αδέλα), Ιωάννα Παγιατάκη (Πόνθια), Ελευθερία Αγγελίτσα (Υπηρέτρια), Μάρα Μαλγαρινού (Κορίτσι)
Πολυξένη Σπυροπούλου: «Τα μεγάλα έργα έχουν εφαρμογή σε κάθε στιγμή της ιστορίας»
«Αξιοποιήσαμε πολύ αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Για αυτό και δουλέψαμε πάνω στους δραματικούς μονολόγους του Γιάννη Ρίτσου, έτσι ώστε να μπορούμε να δουλέψουμε και μόνοι μας, αλλά και να φτιάξουμε ένα σύνολο, σαν χορό τραγωδίας, όπου θα συνδιαλέγεται ο κάθε ήρωας-αντιήρωας με το σύνολο και μέσα από το σύνολο θα βγαίνει κάθε μία μορφή. Οι μορφές αυτές έτσι κι αλλιώς χαρακτηρίζονται από τη μοναξιά τους. Εμφανίζονται σε ένα σύμπαν που αλλάζουν όλες τους οι αξίες, διεκδικούν, καταγγέλλουν και βγαίνουν μόνοι να λυτρωθούν», εξηγεί η σκηνοθέτρια της παράστασης «Τέταρτη διάσταση», Πολυξένη Σπυροπούλου. «Κάθε λέξη του Γιάννη Ρίτσου πέφτει απόλυτα μέσα σε όλα αυτά που μας συμβαίνουν», σημειώνει, προσθέτοντας ότι «όλα τα μεγάλα έργα έχουν εφαρμογή σε κάθε στιγμή της ιστορίας».
Η «Τέταρτη διάσταση», το σημαντικότερο έργο του Γιάννη Ρίτσου και ένα από τα σπουδαιότερα της νεοελληνικής ποίησης αποτελείται από θεατρικούς μονολόγους σε ελεύθερο στίχο που γράφτηκαν από το 1956 έως το 1975. Οι πρωταγωνιστές τους είναι ανώνυμα ή μυθικά πρόσωπα (όπως ο Ορέστης, η Ηλέκτρα, η Ιφιγένεια, ο Αγαμέμνων, ο Αίας, η Ισμήνη) που αφηγούνται μνήμες και βιώματά τους σε κάποιον βουβό ακροατή. Οι αρχετυπικές μυθολογικές μορφές παρουσιάζονται ως οικείοι καθημερινοί άνθρωποι, συγκεράζοντας το παρελθόν με τη νεότερη ελληνική ιστορία. Μέσα από τις συνειρμικές εξομολογήσεις τους και τη διάθεσή τους για ενδοσκόπηση και απολογισμό, τα πρόσωπα θίγουν θεμελιακά υπαρξιακά ζητήματα και ανάγονται σε σύμβολα της τραγικής αίσθησης της ζωής και της κοινής ανθρώπινης μοίρας. «Με συγκινεί πολύ που ο ποιητής μέσα από όλες αυτές τις μορφές, εξακολουθεί να αγαπάει τον άνθρωπο, παρά την προδοσία που βιώνει», σημειώνει η κ. Σπυροπούλου.
Οι πρόβες για τη βιντεοσκόπηση βρίσκονται στην τελική ευθεία και στόχος είναι «να μη γίνει βιντεοσκόπηση αρχείου, αλλά ούτε να έχει τηλεσκηνοθεσία. Προσπαθούμε να είναι μια παράσταση που θα φανεί η θεατρικότητα», επισημαίνει η σκηνοθέτρια, η οποία χαρακτηρίζει «παράλογο» το να μένουν κλειστά τα θέατρα. «Χρειαζόμαστε την τέχνη για να ζούμε. Δεν είναι είδος πολυτελείας, είναι μέσα στο κύτταρό μας και δεν πρέπει να απαξιώνεται», τονίζει. Από την άλλη, εκτιμά ότι με το κίνημα #metoo το θέατρο δε βάλλεται, «αντιθέτως λυτρώνεται από καταστάσεις που είναι εγκληματικές. Μάλλον ήρθε η ώρα και να ανοίξει ο δρόμος πραγματικού σεβασμού», τονίζει Πολυξένη Σπυροπούλου.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία/ Δραματουργική επεξεργασία/ Κίνηση: Πολυξένη Σπυροπούλου
Πρωτότυπη μουσική/ Ενορχήστρωση/ Εκτέλεση: Στέλιος Ντάρας
Φωτισμοί: Στέλιος Τζολόπουλος
Εικαστική επιμέλεια: Μαρία Ξινοπούλου
Μυθολογική έρευνα: Μάριος Μεβουλιώτης
Βοηθός σκηνοθέτη: Ιορδάνης Αϊβάζογλου
Οργάνωση παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη
Διανομή
Στέργιος Τζαφέρης (Αγαμέμνων), Δημήτρης Καρτόκης (Ορέστης), Αίγλη Κατσίκη (Ιφιγένεια), Μάρα Τσικάρα (Χρυσόθεμις), Πολυξένη Σπυροπούλου (Περσεφόνη), ‘Αννα Κυριακίδου (Ισμήνη), Ιορδάνης Αϊβάζογλου (Αίας), Μάριος Μεβουλιώτης (Νεοπτόλεμος), Μελίνα Αποστολίδου (Ελένη), Ρούλα Παντελίδου (Φαίδρα)
Δήμητρα Κεχαγιά
*Τη φωτογραφία παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ το ΚΘΒΕ
