Ο Ούγκο Τονιάτσι, ήταν αυθεντικός εκπρόσωπος της μεγάλης μεταπολεμικής σχολής ηθοποιών, συμβάλλοντας, μαζί με όλα τα μεγάλα ονόματα της εποχής του, στην καθιέρωση του ιταλικού κινηματογράφου, που η επίδρασή του έφτασε σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, ακόμη και στο Χόλιγουντ.
Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ένας από τους συνεχιστές του μέγιστου Τοττό, καθώς είχε τη φλέβα του χαρισματικού κωμικού, ενώ μπορούσε με ευκολία να εναλλάσσεται ερμηνευτικά και να μπαινοβγαίνει από την κωμωδία στο δράμα, από μπουφονικός χαρακτήρας να γίνεται με μιας ένα τραγικό πρόσωπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ερμηνεία του στο φιλμ “Η Τραγωδία Ενός Γελοίου Ανθρώπου” που γύρισε με τον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και του χάρισε το βραβείο στις Κάννες, παρότι είχε κάνει αρκετές καλύτερες ερμηνείες στην πολυσήμαντη σταδιοδρομία του.
Λαϊκή Κωμωδία και… Σεξοκωμωδία
Ο Ούγκο Τονιάτσι, όμως, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ο κύριος εκπρόσωπος ενός κινηματογραφικού είδους που, αφού για δυο δεκαετίες πέρασε στη λησμονιά, τα τελευταία χρόνια γίνεται μία προσπάθεια αναζωογόνησής του χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Πρόκειται για κομμάτι της λαϊκής κωμωδίας, τη λεγόμενη “σεξοκωμωδία” στην οποία έδωσε τα ρέστα του. Η “σεξοκωμωδία” (ένα είδος που συνδύαζε την κωμωδία με το πικάντικο, τον ερωτισμό, την απιστία, τους απαγορευμένους πόθους κλπ) πριν την παρακμή της στη δεκαετία του ’80, χάρισε ξεκαρδιστικές στιγμές και ταυτόχρονα σχολίαζε κοινωνικά, πολιτικά και πολιτισμικά ζητήματα της γείτονας χώρας. Σήμερα, για τους γνώστες και τους σινεφίλ οι ταινίες αυτές είναι καλτ, ενώ για άλλους η απόλυτη διασκέδαση.
Αλλά ο Ούγκο Τονιάτσι δεν ήταν μόνο αυτό. Μπορεί σήμερα για τους νεότερους να είναι ένα σχεδόν άγνωστο όνομα, αλλά για τους φίλους του ιταλικού σινεμά και τους νέους εκείνης της εποχής, των δεκαετιών ’60- ’70, ήταν ένα σύμβολο διασκέδασης, καθώς είχε το χάρισμα να χαρίζει το γέλιο ακόμη και με τις φωτογραφίες που είχαν τα θερινά σινεμαδάκια δίπλα από το ταμείο. Δυστυχώς, ο Τονιάτσι έφυγε πρόωρα από τούτο τον μάταιο κόσμο πριν 30 χρόνια κι ενώ είχε ακόμη να δώσει πολλά, στις 27 Οκτωβρίου του 1990 από εγκεφαλικό, προκαλώντας στη θλίψη στους θαυμαστές του και σε όσους μεγάλωσαν με τις ταινίες του.
Από τα σαλάμια στο σανίδι
Ο Ούγκο Τονιάτσι γεννήθηκε στην Κρεμόνα στις 23 Μαρτίου του 1922 και από παιδί 14 ετών άρχισε να δουλεύει σε εργοστάσιο σαλαμιών, μέχρι που θα έρθει ο πόλεμος και θα βρεθεί στο Πολεμικό Ναυτικό, όπου θα δίνει ψυχαγωγικές παραστάσεις για τους ένστολους. Το 1945 θα βρεθεί στο Μιλάνο για να βρει δουλειά και μετά από αρκετές περιπέτειες θα βρεθεί στο χώρο του θεάματος. Το 1955 είναι μία κρίσιμη χρονιά, καθώς θα πατήσει το θεατρικό σανίδι στο έργο “Γιατρός των Γυναικών”, ενώ σε συνδυασμό με την τηλεοπτική του παρουσία στη RAI ως συμπαρουσιαστής ενός σόου, θα γίνει ευρύτερα γνωστός.
Τέρατα
Το 1961 θα κάνει την πρώτη του μεγάλη επιτυχία στην κωμωδία του Λουτσιάνο Σάλτσε “Ο Φασίστας”, ενώ τον επόμενο χρόνο θα έχει την τύχη να πρωταγωνιστήσει δίπλα στο ιερό τέρας Βιτόριο Γκάσμαν, στην εξαιρετική αντιφασιστική κωμωδία του Ντίνο Ρίζι “Πορεία στη Ρώμη”, κάνοντας έναν ρέμπελο αγρότη, που για να φάει ένα κομμάτι ψωμί εντάσσεται στους φασίστες του Μουσολίνι, μετά από την παραίνεση του Γκάσμαν, που υποδύεται μοναδικά ένα άφραγκο ζήτουλα απατεωνίσκο. Το 1963 θα έρθει η τεράστια επιτυχία “Τα Τέρατα”, που θα φτάσει μέχρι τα Όσκαρ. Σπονδυλωτή ντελιριακή κωμωδία του Ρίζι, με Γκάσμαν και άλλους γνωστούς κωμικούς.
Ένας Υπέροχος Κερατάς
Το όνομά του απογειώνεται και γίνεται πρωταγωνιστής πρώτου μεγέθους. Μερικές μόνο από τις ταινίες που θα ξεχωρίσει και θα αφήσει το προσωπικό του αποτύπωμα στον κινηματογράφο είναι “100 Λεπτά Αλήθεια”, “Ο Πειρασμός”, “Όταν την Είδα Γυμνή”, “Ένας Υπέροχος Κερατάς”, “Έλα στο Σπίτι να Γνωρίσεις τη Γυναίκα μου”, “Ποιος Κοιμήθηκε με τη Γυναίκα μου”, “Το Μεγάλο Μποτιλιάρισμα”, “Μοντέρνα Τέρατα”, “Ο Ανήθικος”, “Θέλουμε τους Κολονέλους”, “Ελάτε να Πιείτε τον Καφέ Μαζί Μας”…
Εντιμότατοι Φίλοι μου
Ωστόσο, υπάρχουν και τρεις ταινίες που ακόμη και σήμερα αποτελούν αναφορά στον παγκόσμιο κινηματογράφο, έχουν γράψει τη δική τους ιστορία, έχουν γίνει ριμέικ και προσπάθεια να αναγεννηθούν μέσα από σύγχρονες παραγωγές χωρίς όμως την παραμικρή σύγκριση με τις πρωτότυπες. Πρόκειται για τα φιλμ: “Το Κλουβί με τις Τρελές”, σε σκηνοθεσία Μολιναρό, με συμπρωταγωνιστή τον Μισέλ Σερό, που παραμένει μία από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές επιτυχίες και στις ΗΠΑ. Η κλασική πικρή μαύρη κωμωδία του Μάρκο Φερέρι “Το Μεγάλο Φαγοπότι”, έχοντας δίπλα του τους τεράστιους Μισέλ Πικολί, Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και Φιλίπ Νουαρέ και η κλασική εξωφρενική κωμωδία “Οι Εντιμότατοι Φίλοι Μου” (που είχε ακόμη δυο συνέχειες) του Μάριο Μονιτσέλι, ένα φιλμ που το στόρι του έχει αντιγραφεί σε διάφορε παραλλαγές ίσως περισσότερο και από “Το Όνειρο Θερινής Νύχτας” του Σαίξπηρ.
Ο Ούγκο Τονιάτσι, που έγραψε και σενάρια και σκηνοθέτησε κάποιες ταινίες (κέρδισε το 1967 την Χρυσή Άρκτο στο φεστιβάλ Βερολίνου για την κωμωδία “Το Φύσημα της Μύτης”), έκανε δυο γάμους και απέκτησε τέσσερα παιδιά που ασχολήθηκαν όλα με τον κινηματογράφο. Τα τελευταία του χρόνια απογοητευμένος από την πορεία που είχε πάρει ο ιταλικός κινηματογράφος έπασχε από κατάθλιψη, τη νόσο που είχε χτυπήσει, για τους ίδιους λόγους, και τον αγαπημένο του φίλο Βιτόριο Γκάσμαν…
Χάρης Αναγνωστάκης
