Η επιστροφή του σπουδαίου κινηματογραφιστή Τέρενς Μάλικ με την τελευταία του δημιουργία “Μια Κρυφή Ζωή” είναι αναμφίβολα το γεγονός της κινηματογραφικής εβδομάδας που ξεκινά απόψε. Από τις υπόλοιπες επτά ταινίες που βγαίνουν στους κινηματογράφους ξεχωρίζει το ιστορικό ντοκιμαντέρ του Φρανκ Κάπρα, “Η Μάχη της Ρωσίας”, μία παραγωγή του 1943.
“Μία Κρυφή Ζωή” (“A Hidden Life”) Δραματική ταινία, αμερικανικής παραγωγής του 2019, σε σκηνοθεσία Τέρενς Μάλικ, με τους Άουγκουστ Ντιλ, Βαλερί Πάχνερ, Ματίας Σένερτς, Μπρούνο Γκαντς, Μαρία Σιμόν, Μάικλ Νίκβιστ, Τομπίας Μορέτι, Ούλριχ Μάτες, Γιούργκεν Πρόχνοφ κ.ά.
Ο Τέρενς Μάλικ, ένας από τους σπουδαιότερους στοχαστές του κινηματογράφου, που γνωρίζει όσο λίγοι την τέχνη και την τεχνική του σινεμά, επιστρέφει δριμύτερος με ένα συγκλονιστικό δράμα, βαθιά πολιτικό, έναν ύμνο για τον άνθρωπο που αντιστέκεται και αποφασίζει να θυσιαστεί από το να συμβιβαστεί, ακόμη και στο ελάχιστο, με το τέρας του ναζισμού. Ο ήρωάς του, δεν είναι κανένας επαναστάτης, μορφωμένος, επηρεασμένος από βιβλία, που έχει ζυμωθεί από ινστρούκτορες και θεωρητικούς. Είναι ένας απλός αγρότης των Αυστριακών Άλπεων, που έχει μάθει να ζει από τη γη και τα χέρια του, ένας πιστός χριστιανός, ένας άνθρωπος σύμβολο, σαν όλους αυτούς που μας θυμίζουν ότι οι άνθρωποι δεν είναι μόνο ύλη και που ζουν για τα υλικά αγαθά. Απ’ αυτούς που έρχονται από μακριά και που πάντα σε αυτούς θα ελπίζουμε. Και μαζί του η σύζυγός του, που βρίσκεται δίπλα του και συμπαραστέκεται στην απόφασή του να μην υποταχθεί στη χιτλερική ιδεολογία.
Φυσικά ο Μάλικ δεν μιλά για εκείνη την εποχή του ζόφου, αλλά κυρίως για τις δύσκολες εποχές τού σήμερα, που ο φασισμός και οι καλυμμένες παραφυάδες του έχουν αρχίσει και πάλι να φουντώνουν. Είτε στην Αυστρία, όπου τοποθετείται και η ιστορία του, είτε σε οποιαδήποτε χώρα που πλέον το τέρας ξανασηκώνει το απεχθές κορμί του ή κάθε λογής τερατόμορφοι που φορούν οποιαδήποτε μάσκα για να καλύψουν το πραγματικό τους πρόσωπο και τα συμφέροντα που εξυπηρετούν.
Όμως, υπάρχει και ο κινηματογραφιστής Μάλικ, που πραγματικά δίνει ένα ρεσιτάλ σκηνοθεσίας, με υπέροχα σινεμασκόπ πλάνα, αποθεώνοντας τη φύση και τη σπουδαιότητά της, αλλά και την απλή λιτή ζωή. Η κάμερά του σφύζει από ζωντάνια, αποτυπώνει τα ανθισμένα βουνά, μπαίνει στα σπαρτά, παίζει με το φως, τη γη, το νερό, δημιουργώντας το αίσθημα της αγαλλίασης, την ώρα που ο Χίτλερ ξεκινά τον πόλεμο. Ο ήρωάς του καλείται σε ένα κέντρο εκπαίδευσης και πολύ γρήγορα θα αρνηθεί να στρατευθεί στο πλευρό των ναζιστών, χάνοντας όλο αυτό το πανηγύρι της φύσης και της ζωής, τη γυναίκα και τα παιδιά του. Συμπαράσταση στην απόφασή του δεν θα βρει από κανέναν, πέρα από τη γυναίκα του. Οι συγχωριανοί του θα του γυρίσουν την πλάτη, θα γίνουν εχθρικοί και η εκκλησία θα τον αφήσει ξεκρέμαστο. Θα καταλήξει στη φυλακή μέχρι να δικαστεί από τους ναζιστές και παρά τα βασανιστήρια και την προτροπή όλων να υπογράψει μία δήλωση μετανοίας για να μείνει ελεύθερος, εκείνος αρνείται και απαντά “μα, είμαι ελεύθερος”.
Ο φωτογράφος της ταινίας Γιόργκ Βίντμερ δίνει συνεχώς κάδρα απίστευτης ομορφιάς και μεγαλείου, ενώ και το σενάριο του Μάλικ, που στηρίζεται εν πολλοίς στην αλληλογραφία του Φραντς Γέγκερστετερ (ο υπαρκτός αναγορεύτηκε σε μάρτυρα της Χριστιανικής Εκκλησίας) με τη σύζυγό του, δομεί μία συναρπαστική ιστορία, ίσως εξαντλητικά λεπτομερή, αλλά τόσο γοητευτική και εμπνευσμένη, που κάνουν την σχεδόν τρίωρη ταινία να βλέπεται απνευστί. Ταυτόχρονα, ο Μάλικ, που δεν αναμασά τσιτάτα, λογοτεχνικά ή φιλοσοφικά κείμενα, μέσα από επιμέρους ιστορίες, σχολιάζει την ανθρώπινη φύση, την εξουσία, τον “πολιτισμό” και παράγει ιδέες που σφηνώνονται στο μυαλό και την καρδιά.
Η ερμηνεία του Αουγκούστ Ντιλ, με το υγρό βλέμμα του, και της Βάλερι Πάκνερ είναι εκπληκτικές, ενώ στο ίδιο επίπεδο κινούνται και οι δευτεραγωνιστές, ακόμη και αυτοί που εμφανίζονται για λίγα λεπτά. Ένα φιλμ ύμνος για όλους αυτούς που με τις πράξεις τους κατάφεραν/καταφέρνουν να θυμίζουν ότι η ανθρωπιά φαίνεται όταν πρέπει να σταθείς απέναντι στο κακό αποφασισμένος να το πολεμήσεις με κάθε τρόπο.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ…Ο Φραντς Γιέγκερστετερ, ένας αυστριακός αντιρρησίας συνείδησης, αρνείται να πολεμήσει για τους ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εκτελείται από αυτούς το 1943. Μπαίνοντας στο σπίτι τού Γιέγκερστετερ στην ύπαιθρο της Αυστρίας, η ιστορία ακολουθεί τον αγωνιστικό βίο του Φραντς και της συζύγου του, Φάνι. Με αφετηρία τα πραγματικά γράμματα που αντάλλασσαν κατά τον πόλεμο, η ταινία απεικονίζει πώς το ζευγάρι ήρθε σε σύγκρουση με τα μέλη της κλειστής κοινωνίας τους, την Εκκλησία, την κυβέρνηση, ακόμη και τους φίλους τους, και πώς όλα αυτά τους οδήγησαν σε μια τραγική επιλογή.
“Ο Κύριος Τζόουνς” (“Mr. Jones”) Δράμα μυστηρίου, πολωνικής (ουκρανικής, βρετανικής) παραγωγής του 2019, σε σκηνοθεσία Ανιέσκα Χόλαντ, με τους Τζέιμς Νόρτον, Βανέσα Κέρμπι, Πίτερ Σκάρσγκαρντ, Τζόζεφ Μόουλ κ.ά.
H Ανιέσκα Χόλαντ, παρότι είναι μία αναγνωρισμένη για την ικανότητά της σκηνοθέτις, υποψήφια για το Όσκαρ με το “Europa Europa”, εδώ δείχνει ξέπνοη, χωρίς έμπνευση, να προτιμά μία μονοδιάστατη ακαδημαϊκή προσέγγιση, έχοντας ένα δυνατό θέμα το οποίο τελικώς έχεις την αίσθηση ότι πάει στράφι. Η ταινία μάς μεταφέρει στο πολιτικό και δημοσιογραφικό σκηνικό της Ρωσίας και της Ουκρανίας το ’33, μιας εποχής που έζησε ο δημοσιογράφος Γκάρεθ Τζόουνς. Η αφήγησή της κυλά επίπεδα και αν δεν υπήρχαν και τα παγωμένα πλάνα από τη χειμαζόμενη από λιμό Ουκρανία, τότε θα ήταν η απόλυτα βαρετή και άνευρη ταινία.
Οι Τζέιμς Νόρτον και Πίτερ Σάρσκγαρντ, στους δυο βασικούς και σχετικά ενδιαφέροντες ρόλους, το παλεύουν όσο μπορούν αλλά σκοντάφτουν κι αυτοί στην ατολμία της Χόλαντ να πάει παραπέρα την ιστορία της και να σκάψει στο βάθος των σύνθετων χαρακτήρων, που αντιλαμβάνεται ο θεατής, αλλά αρνείται να διεισδύσει η σκηνοθέτις.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ…. Ο Γκάρεθ Τζόουνς είναι ένα φιλόδοξος Ουαλός ρεπόρτερ που έγινε διάσημος όταν έγινε γνωστό ότι ήταν ο πρώτος ξένος δημοσιογράφος που συνομίλησε με τον Χίτλερ. Ψάχνοντας να βρει το επόμενο μεγάλο θέμα του εργάζεται ως πολιτικός σύμβουλος. Η Σοβιετική “Ουτοπία” είναι το κύριο θέμα των ειδήσεων και ο Τζόουνς αναρωτιέται πώς ο Στάλιν χρηματοδοτεί την τόσο ταχεία ανάπτυξη της Σοβιετική Ένωσης. Αποφασίσει να ταξιδέψει στη Μόσχα και να επιχειρήσει μια προσωπική συνέντευξη από τον Στάλιν. Εκεί θα γνωρίσει την Άντα Μπρουκς μια Βρετανίδα δημοσιογράφο που αποκαλύπτει ότι η αλήθεια πίσω από το καθεστώς πνίγεται βίαια.
“Like a Boss” (“Like a Boss”) Κωμωδία, αμερικανικής παραγωγής του 2020, σε σκηνοθεσία Μιγκέλ Αρτέτα, με τους Τίφανι Χάντις, Ρόουζ Μπερν, Σάλμα Χάγιεκ, Μπίλι Πόρτερ, Τζένιφερ Κούλιτζ, Άρι Γκρέινορ, Νατάσα Ρόθγουελ, Τζέσικα Στ. Κλερ, Κάραν Σόνι κ.ά.
Ανούσια κωμωδία που φλερτάρει με το κιτς, το υπερβολικό ροζ, έχει πολλά χοντροκομμένα φαρσικά στοιχεία, αποτυχημένα gags και μια σχηματική ιστορία για τον κόσμο της βιομηχανίας της ομορφιάς και τις άσχημες πλευρές της. Και φυσικά ο κόσμος της βιομηχανίας έχει σκοτεινές και άσχημες πλευρές, αλλά όταν το σενάριο είναι τόσο ρηχό, οι χαρακτήρες στα όρια των καρτούν και η σκηνοθεσία στο γόνατο, τότε το αποτέλεσμα μπορεί να αγγίξει και τα όρια του trash.
Στα αξιοπερίεργα της ταινίας η παρουσία ενός πολυπρόσωπου γυναικείου καστ, που μάλλον πρώτα πήρε τα χρήματα και μετά διάβασε το σενάριο.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Οι καλύτερες φίλες Μία και Μελ ζουν την καλύτερη στιγμή της ζωής τους έχοντας τη δική τους εταιρεία καλλυντικών που έχουν χτίσει από το μηδέν. Δυστυχώς, τα οικονομικά τους βρίσκονται σε αρκετά άσχημη θέση. H προοπτική μιας προσφοράς εξαγοράς από την Κλερ Λούνα, περιβόητη τιτάνα της βιομηχανίας καλλυντικών, αποδεικνύεται πολύ δελεαστική για να την απορρίψουν, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη μακρόχρονη φιλία της Μελ και της Μία. Ο κόσμος της ομορφιάς θα γίνει άσχημος.
“Ciao Italia” Κωμωδία, ελληνικής παραγωγής του 2020, σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαθεοδώρου, με τους Ηλία Λογοθέτη, Ελισσάβετ Κωνσταντινίδου, Τιτίκα Σαριγκούλη, Γρηγόρης Αρναούτογλου, Μαρία Ζαχαρή, Θοδωρή Ρωμανίδη κ.ά.
Ελληνική κωμωδία τηλεοπτικού ύφους, αλλά και με κοινωνικοπολιτικές αναφορές, που έρχεται να “κλέψει” θεατές από τη “Χαλβάη 5-0” του Μάρκου Σεφερλή. Μένει να δούμε την κόντρα μεταξύ των δύο ελληνικών κωμωδιών και ποια θα επικρατήσει στα ταμεία, καθώς από τη μία έχουμε τον Σεφερλή και από την άλλη ορισμένους γνωστούς ηθοποιούς, όπως ο Ηλίας Λογοθέτης και η Ελισσάβετ Κωνσταντινίδου και κάποιες τηλεπερσόνες ως γκεστ.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Στην Ευρώπη της κρίσης και στην Ελλάδα της μιζέριας, μια παρέα νέων κοριτσιών, όλες άνεργες, αποφασίζουν μέσα στην απελπισία τους να κάνουν μια ληστεία προκειμένου να επιβιώσουν. Απευθύνονται λοιπόν σε μια υπέργηρη αντάρτισσα για να τους βοηθήσει. Η αντάρτισσα τοποθετεί σαν υπεύθυνη και καθοδηγήτρια της ομάδας την ανιψιά της. Η ληστεία ετοιμάζεται με πολλά απρόοπτα. Ένας αστυνομικός απομεινάρι της παλιάς βασιλικής χωροφυλακής, ρατσιστής και αντικομμουνιστής εμπλέκεται στα πόδια τους δημιουργώντας κωμικές καταστάσεις και εν αγνοία του φέρνει εμπόδια στη ληστεία, που κατά απαίτηση της γηραιάς αντάρτισσας θα πρέπει να γίνει χωρίς όπλα.
“Οι Σκανταλιάρηδες” (“The Elfkins”) Παιδική ταινία κινουμένων σχεδίων, γερμανικής παραγωγής του 2019, σε σκηνοθεσία Ούτε φον Μούνχοου-Πολ
Αδιάφορη παιδική ταινία κινουμένων σχεδίων που απευθύνεται κυρίως σε νήπια. Ξωτικά που βοηθούν έναν ζαχαροπλάστη, μεταφέροντας στις ισχνές πλάτες τους το μήνυμα της αλληλεγγύης.
Η ταινία προβάλλεται μεταγλωττισμένη.
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ… Για περισσότερα από 200 χρόνια οι Elfkins ζούσαν κάτω από τη γη κρυμμένοι από τους ανθρώπους. Μέχρι τη μέρα που μια νεαρή Elfkin θα αποφασίσει ότι χρειάζεται περισσότερο χώρο για τον εαυτό της και θα ανέβει στην επιφάνεια της γης όπου θα γνωρίσει έναν νεαρό βοηθό ζαχαροπλάστη που θα τις θυμίσει τον αληθινό σκοπό της στη ζωή.
“Η Μάχη της Ρωσίας” (“The Battle of Russia”) Ιστορικό ντοκιμαντέρ, αμερικανικής παραγωγής του 1943, σε σκηνοθεσία Φρανκ Κάπρα και Ανατόλ Λίτβακ.
Ένα ιστορικό κινηματογραφικό ντοκουμέντο, μία δημιουργία ταγμένη στη μεγάλη μάχη ενάντια στο ναζισμό και μάλιστα γυρισμένη από τον τεράστιο Φρανκ Κάπρα, που ήθελε να απαντήσει με αυτή την ταινία του στην αντίστοιχη της Λένι Ρίφενσταλ για τον Χίτλερ. Στη σκηνοθεσία ο Κάπρα συνεργάστηκε με τον σημαντικό Ανατόλ Λίτβακ, ένα Ρώσο εμιγκρέ που πέρασε προπολεμικά από τα γερμανικά στούντιο για να διαφύγει στη Γαλλία με την άνοδο του Χίτλερ και να καταλήξει στο Χόλιγουντ.
Η ταινία, που είχε στόχο να δείξει στους Αμερικανούς στρατιώτες το λόγο της συμμετοχής των ΗΠΑ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αφού κάνει μία συνοπτική ανασκόπηση της πορείας των μαχών μέχρι εκείνη τη στιγμή, αναδεικνύει τη γενναιότητα των Ρώσων και το ρόλο που έπαιξαν στην έκβαση του πολέμου. Άλλες εποχές, άλλα ήθη.
Η αφήγηση είναι των Άντονι Βέιλερ (σεναριογράφος) και του Γουόλτερ Χιούστον, ενώ τη μουσική επένδυση της ταινίας υπογράφει ο Ντιμίτρι Τιόμκιν.
* Επίσης, προβάλλονται δυο ακόμη ελληνικά ντοκιμαντέρ. Το πρώτο, “Agora II”, είναι του Γιώργου Αυγερόπουλου, για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και το δεύτερο, “Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων” , του Νίκου Παπακώστα, για τα μυστικά του πολύπλοκου μηχανισμού της αρχαιότητας.
Χάρης Αναγνωστάκης
