Το διεθνές δίκαιο δεν είναι σημαία ευκαιρίας, η Ελλάδα το γνωρίζει καλά και οφείλει να πιέσει την Τουρκία προς την κατεύθυνση του σεβασμού και της εφαρμογής του.
Αυτή είναι μια από τις βασικές θέσεις του Κωνσταντίνου Δ. Φίλη στο βιβλίο του «Διεκδικητικός πατριωτισμός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Στη συζήτησή του με τον Μάκη Προβατά, «μια συζήτηση που δεν έγινε ποτέ», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στον υπότιτλο, ο Κωνστ. Φίλης, διευθυντής IGA, αναπληρωτής καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδας και αναλυτής διεθνών θεμάτων του τηλεοπτικού σταθμού «Ant1», αναπτύσσει την έννοια του «διεκδικητικού και ορθολογικού πατριωτισμού» ως διπλωματικού μέσου και μετώπου της Ελλάδας για την προώθηση της παρουσίας της στον σύγχρονο κόσμο.
Τι ακριβώς, όμως, σημαίνει πατριωτισμός; Και γιατί «διεκδικητικός» και έτι περαιτέρω «ορθολογικός»; Λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συγγραφέας: «Ο πατριωτισμός για τον οποίο μιλάω χρειάζεται να είναι ενεργητικός και εσωστρεφής: να μην εξυπηρετεί καριέρες και να μην καταλήγει στον εθνικισμό, αποφεύγοντας εκ παραλλήλου τη λογική του μηδενισμού και της υποτίμησης των συνόρων: να είναι ένας πατριωτισμός ικανός να συνδυάσει την αγάπη για την πατρίδα με την ορθολογική προσέγγιση, με την ικανότητα δηλαδή της Ελλάδας (η οποία έχει μεγαλύτερο πολιτικό εκτόπισμα από τη γεωγραφική της έκταση) να συγκροτήσει συμπράξεις και συμμαχίες απέναντι σε έναν δύσκολο γείτονα, που υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσε να έχει ισχυρότερη διπλωματική εμβέλεια. Συμμαχίες με κράτη όπως η Γαλλία, οι ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), σε μια προοπτική (ιδού το ορθολογικό στοιχείο) που δεν θα αποδυναμώνει τη θέση μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Ο κ. Φίλης τοποθετεί εύλογα την Τουρκία στο κέντρο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, μιας πολιτικής που θα πρέπει να χαραχθεί χωρίς φοβικά σύνδρομα και αιώνιες παρατάσεις, ενάντια στον τουρκικό αναθεωρητισμό. Υπάρχουν πάντοτε θεσμικοί δρόμοι, μακριά από τη νοοτροπία της απομόνωσης, με ευελιξία και αντιδογματισμό, που μπορούν να ανταποκριθούν στην παράδοση η οποία άρχισε να σχηματίζεται μετά την Επανάσταση του 1821. Όπως υπογραμμίζει στη συνομιλία του με το ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συγγραφέας «η εθνική επέτειος μάς δίνει την αφορμή για αναστοχασμό και ανασκόπηση. Όποτε μείναμε μόνοι, όπως το 1897, χάσαμε ενώ όποτε συμπορευτήκαμε με τους κατάλληλους συμμάχους (ας μνημονεύσουμε το φωτεινό παράδειγμα του Ελευθερίου Βενιζέλου), όπως στους δύο βαλκανικούς και στους δύο παγκόσμιους πολέμους, πετύχαμε την εδαφική προέκταση και, αργότερα, την οριστική ένταξη στη Δύση με την προχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ». Όραμα, στρατηγική και αποφασιστικότητα: αυτό είναι το σημερινό ζητούμενο της εξωτερικής πολιτικής κατά τον Κωνσταντίνο. Φίλη: να εγκλωβιστεί η Τουρκία σε έναν κλοιό διεθνών συμμαχιών και διεθνούς δικαίου.
Το βιβλίο δεν περιορίζεται στην Τουρκία: επικρίνει τη φιλοσερβική πολιτική της Ελλάδας κατά τη δεκαετία του 1990, επισημαίνει τη σημερινή υποχώρηση του βουλγαρικού εθνικισμού, χειροκροτεί την ενσωμάτωση του αλβανικού στοιχείου στην ελληνική κοινωνία, σχολιάζει καταφατικά τη Συμφωνία των Πρεσπών για τη Βόρεια Μακεδονία, που στρέφεται εναντίον του μουσουλμανικού τόξου της Τουρκίας στα Βαλκάνια, υπενθυμίζει τα πολιτικά συμφέροντα της Ρωσίας στη διαμάχη με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, κι απευθύνει τον έπαινο για τις καλές σχέσεις με το Ισραήλ, τα ΗΑΕ και τη Σαουδική Αραβία, συστήνοντας, εντούτοις, βελτίωση των επαφών με τη Ρωσία, την Κίνα και το Κατάρ, αλλά και με την κυβέρνηση της Τριπολίτιδας στη Λιβύη.
Ως προς την στάση της Ελλάδας έναντι των ΗΠΑ, ο συγγραφέας πιστεύει πως θα πρέπει να αποφύγουμε τη λογική του «καλού παιδιού», σταθμίζοντας τους δεσμούς μας με κριτήρια οικονομικών ανταλλαγμάτων εν όψει της μονιμοποίησης εν τω χρόνω του καθεστώτος των βάσεων. Σημειώνει επίσης ο Κωνστ. Φίλης την έλλειψη αλληλεγγύης στο εσωτερικό της Ευρώπης σχετικά με το ζήτημα της μετανάστευσης και σπεύδει να υπογραμμίσει πως στη χώρα μας ο αντιαμερικανισμός αντικαταστάθηκε βαθμιαία από την αντιπάθεια για τη Γερμανία, που έχει τις ευθύνες της για τον χειρισμό των μνημονίων, αλλά κακώς ή καθ’ υπερβολήν συνδέονται οι ευθύνες αυτές με τις γερμανικές επανορθώσεις και αποζημιώσεις και με το κατοχικό δάνειο.
Και τα ενεργειακά; Από τις παλαιότερες ενεργειακές έρευνες απομένει μόνο η θαλάσσια περιοχή της Κρήτης ενώ η γενικότερη αισιοδοξία σκοντάφτει στη διεθνή περιβαλλοντική πολιτική για την αύξουσα καθιέρωση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Ένα άλλο μεγάλο θέμα είναι, βεβαίως, η Κύπρος. Ο Κωνστ. Φίλης φρονεί πως αν προχωρήσει η Ελλάδα μαζί της σε συμφωνία για Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), μια τέτοια συμφωνία θα μπορεί ως εξ αντικειμένου να έχει την κυπριακή στρατιωτική υποστήριξη ενώ η προέκταση των δώδεκα ναυτικών μιλίων θα φέρει προ των πυλών το τουρκικό casus belli, με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να προτιμούν πάντοτε περισσότερα διεθνή ύδατα για το Αιγαίο. Παρόλα αυτά, κάθε κίνηση της Τουρκίας πρέπει να απαντιέται με μια δική μας κίνηση στο πλαίσιο του ότι αν και είναι απούσα πλέον η προοπτική της ευρωπαϊκής ένταξης, η γείτων εξακολουθεί να εξαρτάται ποικιλοτρόπως από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα είναι επομένως κατά τον συγγραφέα, ανάγκη να οδηγηθούν μέχρι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης – ακόμα κι αν οι Τούρκοι δεν αναγνωρίζουν στο Καστελόριζο ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα γιατί το νησί αποτελεί τη δίοδο προς την Κύπρο. Ας μη μας εξαπατά επιπλέον η τουρκική πολιτική ήπιας ισχύος με τα εξαγόμενα τηλεοπτικά προγράμματα ή με τη διαφημιστική γραμμή της Turkish Airlines μέσω των οποίων προβάλλεται μια Τουρκία εντελώς διαφορετική από εκείνη του Ερντογάν. Όσο για την αποστρατικοποίηση νησιών στην οποία επιμένουν οι Τούρκοι, ήταν άλλες οι ιστορικές συνθήκες που την απαίτησαν στην εποχή της, και οπωσδήποτε δεν είχαν και δεν έχουν καμία σχέση με την ελληνική κυριαρχία επί των νησιών. Σε μια ατμόσφαιρα άλλοτε παρανομίας και άλλοτε προσχηματικής νομιμότητας, η Τουρκία αμφισβητεί εξ άλλου τη Συνθήκη της Λοζάνης και επιζητεί μέσω του δόγματος της «γαλάζιας πατρίδας» τον έλεγχο των θαλασσών, του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου.
Συνοψίζει συμπερασματικά ο Κωνσταντίνος Δ. Φίλης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, το πνεύμα του βιβλίου του: «Η διπλωματία απαιτεί ψυχρό αίμα και όχι αγκυλώσεις, εθνικούς μύθους και εμφυλίους (φαινόμενα που δεν είναι μόνο ελληνικά). Απαιτεί επιπροσθέτως εξωστρέφεια και βλέμμα προσηλωμένο στο μέλλον με έναν ρεαλισμό, ο οποίος δεν θα μας αποσπάσει ποτέ από τις πάγιες ελληνικές θέσεις».
- Γερμανία: Ο Πιστόριους αποσύρει την υποψηφιότητά του υπέρ του Σολτς
- Λίβανος: τουλάχιστον 12 νεκροί και 50 τραυματίες από ισραηλινούς βομβαρδισμούς
- Αμερικανός αναλυτής: Ουκρανική προπαγάνδα εμπλέκει τον ρωσικό διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο
- Κιμ Γιονγκ Ουν: Προειδοποιεί για τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου
- Σπανούλης: «Την Κυριακή σας περιμένω όλους εδώ»
Ακολουθήστε το politic.gr Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Politic.gr
